Onderwerp: Fractionele tuigage

Het weekend meegevaren met iemand die een boot heeft met een fractioneel tuig.Gezien dat mijn ervaring strekt zich alleen uit tot topgetuigde schepen kwam ik kwam ik thuis met een hoop onbeantwoorde vragen.

Mijn kennis van fractioneel getuigd is de volgende. De hekstag wordt gebruikt voor het buigen van de mast. Spanning op de voorstag wordt verkregen door de de bakstagen welke tevens de buiging van de mast beperken.

Als je het bovenstaande leest is de kennis dus redelijk minimaal. Wil eigenlijk wel de fijne details weten zoals bijvoorbeeld hoeveel spanning zet je op bakstagen ?

Rene

bries_2009 schreef :
Dat wat je nodig hebt om het snelst te gaan Klinkt simpel, is het in theorie ook, maar in de praktijk is het een kwestie van proberen. Door wel of niet extra spanning op je voorstag te zetten, snij je de lucht mooier aan voor je fok/genua. En dat dan weer in verhouding met gwenste mastbuiging ivm de trim van je grootzeil.

Mooi zou het zijn als je een keer mee kunt met iemand met een X-99 oid, (hoewel een wat ouder schip, wel voorzien van alle denkbare trim mogelijkheden) dan heb je niet alleen bakstagen maar ook nog checkstays erbij staan. Om dat goed getuned te krijgen is best wel een ervaringsklus, maar wel erg leuk om mee te maken/doen!

Kijk eens op de site van Selden, daar staan uitgebreide instructies over de juiste spanning van de stagen voor alle mogelijke soorten tuigages.

@BeeWee: Het Selden boekje had ik er al bijgehad maar daar kon ik niet een tuigage vinden die overkwam.

Voorstag
Kotterstag
zijwanten
onderwant
achterstag
checkstays
runners
drie zalingen waarvan de bovenste naar voren gericht voorzien van een diamantverstaging

Groet

Rene

Hoi René,

in de "zeilen" (ik geloof van vorig jaar) heeft een serie artikelen gestaan over zeiltrim. Daar werd ook gesproken over diverse zaken m.b.t. stagspanning om je boot sneller, of juist langzamer te laten gaan.

Over het algemeen is dat toepasbaar voor zowel schepen met toptuig als fractioneel getuigd. De manier waarop je bolling of een vlakker zeil trekt verschilt wel iets.

Op de vraag hoeveel spanning je dan moet trekken is per boot verschillend. De wedstrijdzeilers werken niet voor nix met centimeterstickers en verschillende kleurtjes. Wat voor de ene boot wel werkt hoeft voor de andere dus niet te werken..

Trail and error is dus van toepassing...

Succes, Hedzer

Op wat voor boot heb je gevaren? Voor diverse wedstrijdboten zijn trimguides van de grote zeilmakers beschikbaar. Daar wordt ook vaak tips gegeven over bakstagspanning.

kijk eens of je 'het beter getrimde tuig' uit de hollandia reeks kan lezen. Auteur is Peter Schweer.
Hoofstukken vol over masttrim van zowel een torentuig als een fractionele tuigage. Met handige trimtabellen.

Gr Rob

bries_2009 schreef :
Schrijf je hier geen zaken dubbel op?

Runners zijn voor mij allemaal "lijnen" vanaf de mast naar het dek. Je hebt top runners en fractionele runners. Een enkele toprunner is voor mij de achterstag (backstay). Een fractionele runner gaat niet tot in de top van de mast. Als die aangrijpt ter hoogte van de voorstag is het een bakstag geworden. Moet die steeds weggehaald worden bij een tack is het een running backstay.

Daarnaast is een kotterstag voor mij geen stag om je mast te trimmen maar om een extra (kotter) zeil te kunnen zetten. Dat die er niet in staat kan ik dus begrijpen. Mocht een babystag zijn dan zou die echt wel in het Selden boekje moeten staan. Maar dat is echt wat anders. net zoals je een "stag" in een zeil genaaid kan hebben, die neem ik ook niet mee.

Dusssss hebben we het eigenlijk niet over:

Voorstag met zijwanten: (diagonalen en verticalen)
Runners bestaande uit: achterstag & checkstays

Wat voor een boot is dit eigenlijk een DB1? O nee, die heeft geen kotterstag. Ben wel benieuwd wat voor een schip dit is. Hoor graag van je of het toch nog ingewikkelder is dan ik denk.

Dan naar je spanning op de bakstagen. De basis voorstag spanning bij een fractioneel tuigage MET redelijk gepeilde zalingen komt niet uit je achterstag maar uit je zijwanten. Het want (verticalen) drukt via de zalingen de mast naar voren welke beweging weer wordt tegengegaan door de diagonalen.
Met je bakstagen kan je "extra" voorstag spaning zetten. De eerste stap is bij golfslag bijvoorbeeld voorkomen dat er in de klappen op het water er teveel slack in je voorstag komt. Dit is nadelig voor de vorm van je zeil dus voor je performance. Je zet dan niet direct meer spanning op je voorstag maar je ondersteunt te gehele tuigage meer. De volgende stap is extra spanning zetten maar dan moet je wel een voorzeil hebben die daarop gesneden is. Hoeveel je er dan op zet is ook afhankelijk van de stijfheid van de boot en de rek in de lijnen.

Weet je "sag" van je voorzeil en je weet hoeveel spanning je nodig hebt. Namelijk precies zoveel als je nodig hebt om je doorhang juist af te trimmen.

Gr Michel

@Beauty

Het schip was een vd stadt 40.

Wat betreft het dubbel opschrijven, naar mijn idee was het lijstje compleet. Misschien de benamingen niet geheel correct

De kotterstag is inderdaad wat er staat dus niet belangrijk wat de trim betreft.

Wat betreft het bakstagen verhaal, 1 paar grijpt ter hoogte van de voorstag aan het tweede paar zit op de hoogte waar de kotterstag aan de mast zit. Het zijn inderdaad running backstays.

Achterstag: Hoort altijd wat spanning op te staan om negative bend van de mast te voorkomen, dat komt dan wel weer uit het selden boekje. Is primair bedoeld voor het regelen van de mastbuiging

Zijwanten met diagonalen en verticalen.Had de onderste diagonaal die aangrijpt op het dek als onderwant bestempeld.

Je uitleg dat de spanning van de voorstag komt uit de zijwanten combinatie verticalen/diagonalen maakt wel een hoop duidelijk. In mijn beleving kwam de spanning voorstag uit de bakstagen

Begint nu wel een beetje te dagen . Kan dus uit het seldenboekje het verhaal nemen van de fractioneel getuigd met gepeilde/meerdere zalingen. De bakstagen alleen geven de mogelijkheid om extra spanning op de voorstag te zetten.

groet

Rene

Ik ben zelf nooit een held om uit te leggen wat nu het hoofdwant is, het topwant, zijwant, strijkwant, het onderwant of een wollen want. Het liefst werk ik zelf met vertikalen en diagonalen.

De stagen die aangrijpen bij de voorstag zijn je bakstagen. Die moeten weg gehaald worden bij een tack en worden daarmee naar mijn mening runing backstays.

Normaliter is een checkstay (en een Jumper) voor mij een stag waarmee de mastbuiging onder controle wordt gehouden (tegen te gaan). Niet om mastbuiging te realiseren. Doordat jou "Checkstay" bij de kotterstag zit kan hij wel eens dezelfde functie hebben als de bakstag bij de voorstag. Dus juist meer spanning brengen dan om mastbuiging tegen te gaan. (lees: de mast recht houden). Als dat inderdaad het geval is dan is het eerder een paar extra running back stays dan een checkstay. Klinkt raar maar gezien bovenstaande is het goed om steeds voor ogen te houden waar de stag voor bedoeld is. (kromming brengen of kromming tegengaan). Kan ook een combi functie zijn. Ik heb er dan geen goede naam voor.

Wat de bakstagen aan gaat denk ik dat we op 1 lijn zitten maar ik zou het eerder noemen de voorstag spanning niet verliezen in plaats van verhogen. Je kan een bakstag zien als een instrument om in rust extra spanning te zetten op de voorstag. Je kan hem ook gebruiken om in ruig weer te voorkomen dat de voorstag teveel slack krijgt. Je zet er dan niet meer spanning op, je voorkomt alleen dat de voorstag spanning kan afnemen. (pompen).

Bij mij loopt de bakstag zonder mantel in een vertraging van 1:2 op een dedicated 28-er winch. Ik heb een verjongde top en kan de zaak als een pijl en boog krom trekken. Andere hebben bakstagen alleen met een vioolblok combinatie een kleine vertraging erin gezet met een 12 mm lijn die zo lekker in de hand ligt. Die trek je handmatig nooit zo strak en dat hoeft vaak ook niet. Mijn mast is precies zo stijf als die moest worden van de ontwerper. Mijn vorige paal had meer veiligheidsmarge maar was minder trimbaar. Ik ben er van overtuigd dat met de meeste bakstagen op 40 voeters met de hand niet noemenswaardig veel extra spanning op de voorstag gezet kan worden.

Loopt het bij die 40 voeter over een winch of met de hand? Kan je daar echt porrie mee zetten?

Gr Michel

@Beauty

bakstagen lopen via blokken naar een stopper die in het verlengde van een winch ligt, de exacte maat moet ik even schuldig blijven maar behoorlijk kleiner dan de 52 voor de genua. Het antwoord hoe groot de vertraging is moet ik je ook schuldig blijven. Dus spanning zetten op de bakstagen dmv een winch is mogelijk.

Het begint duidelijker te worden maar persoonlijk vind ik het een redelijk gecompliceerde tuigage.

Valt in mijn ogen wel mee.

Voorstag, diagonalen, verticalen en een achterstag hebben we zo goed als allemaal. Het is een fractioneel tuig met gepeilde zalingen. Tot zover geen nieuws. Van der Stadt tekende voor zover ik weet geen ras 40 ft racebakken zoals de DB1 met een rietje als mast dus ik doe de aanname dat zowel de bakstagen als de checkstays (zoals we die hier zo noemen) puur en alleen als doel hebben om bij zwaarder weer / zeegang de voorstag spanning op peil te houden. Niet noodzakelijkerwijs om de mast kromming in toom te houden.

Dus om je basis trim op te bouwen volgens het Selden boekje kijk je naar:
- Fractioneel of Top tuigage
- Deckstepped of Keelstepped
- (Redelijk) gepeilde zalingen of niet

De Kotterstag, bakstagen en checkstays doen in dit geval voor de basisspanning niet mee. Tijdens het zeilen komen ze erbij maar dan ga je eerder naar North docs voor kennis dan naar Selden.

Gr Michel

@beauty

Het is waarschijnlijk wat je gewend bent .
,
Het is me nu een stuk duidelijker dan toen ik met dit draadje begon de hoofd- en bijzaken zijn duidelijk daarvoor mijn dank. Ik zal het verhaal eens bekijken bij fractioneel, deckstepped gepeilde zalingen. De door jouw genoemde north docs zijn die online beschikbaar/te bestellen?

Ga ook kijken naar de boeken die door anderen zijn genoemd

bries_2009 schreef :
www.cncphotoalbum.com/other/racetrim/racetrim.htm

groet
t

Dan zijn we dus terug op het gebied van de zeiltrim. North Trim staat in de kast.

@capo, bedankt voor de link.

En wat doet een baby stag eigenlijk exact? Kun je daar eventueel ook een stormfok op aanslaan?

Baby stag is bedoelt voor masttrim (creëren van mastbuiging bij masten met niet / onvoldoende gepeilde zalingen met met je hoofd/zij/onderwant voldoende mastbuiging te creëren). Een stormfok daarop aanslaan is niet de bedoeling en meestal niet mogelijk, gezien de beperkte afstand tussen de mast en de putting van de babystag.