Onderwerp: 7/8 tuigage onderwanten stellen

De Selden stel mast instructie door gelezen.
Ik kom er niet goed uit wat voor spanning ik op de onder wanten moet zetten.
Het is een 7/8 getuigde mast op een Dehler optima 101.
De hoof wanten word gesteld met 20 % breekkracht dus 3 a 4 mm zoals omschreven.
Er staat een achterstag trim blokken op met flinke vertraging. Bestemd om de mast trim flink te beïnvloeden.
Dus een flinke prebend.

de onderwantspanning staat er inderdaad niet bij; onderwanten gebruik je om de mast recht te trekken. Als je te weinig spanning erop hebt zie je bij varen aan de wind met flinke helling dat je mast halverwege naar lij doorhangt. Dan weer wat bijspannen.

Ik zet bij mijn Optima 101 het hoofdwant op 25%. Vervolgens zet ik het onderwant zodanig op spanning dat bij een losse achterstag alle kromming weer uit de mast is. Dit gebeurt bij ca 15% op het onderwant. Zodra je de achterstag doorzet zal dan de spanning op het hoofdwant afnemen en de spanning op het onderwant toenemen.

Achterstag heef niks van doen met PREbend. Daarmee doe je meer een soort van AFTERbend De PREbend is nu juist de buiging die je in je mast hebt met het achterstag los. Daar wil je altijd een beetje van hebben om het geheel stabiel te maken (voorkomt pompen / verkeerd om buigen), hoeveel dat beetje is is afhankelijk van de snit van je grootzeil (voorlijkcurve). Je moet met losse achterstag en een beetje gelost onderlijk de juiste bolling voor licht weer hebben, min of meer vergelijkbaar diep op alle hoogtes. Verder inderdaad kijken naar of er geen S-bochten inzitten. Over het algemeen moet het onderwant nog wel redelijk strak en de intermediates echt maar handvast.

Verder geldt dat hoe strakker de diagonalen staan des te harder je aan je achterstag moet trekken om de mast gebogen te krijgen. Dat betekent dus dat je meer spanning doorgeeft aan je voorstag, het geheel wordt stijver. Ben je fanatiek dan zet je ze dus strakker als het hard waait en weer wat losser als het lichter weer is. Maar met wat finetuning is er meestal ook een erg goed compromis te vinden.

Dus als ik het samenvat (zelf een Duetta 94 met 7/8 verstaging). Hoofdwanten op 25% (5mm rek op 2m) en met de onderwanten de ontstane mastbuiging terugbrengen tot gewenste waarde.

Maar dan... Als je je hoofdwanten op 25% zet, buig je je mast behoorlijk (gepijlde zalingen)-> Masttop omlaag. Als je die buiging er weer uittrekt, gaat je masttop toch ook omhoog? Met als gevolg een toegenomen spanning op je hoofdwant?

Of zet je je hoofdwant op 20%, beperk je de mastbuiging door je onderwanten en check je dan of je hoofdwanten niet over de 25% heen gaan?

Het doel is om voldoende voorstagspanning te krijgen, zodat je niet te veel doorhang krijgt van je voorstag. Op andere types tuigage kan je veel doen met de achterstag, maar bij fractioneel niet, als je hard de achterstag doorhaalt wordt de spanning op de hoofdwanten minder, zoals Eigenwijs hier al schreef.
De voorstagspanning wordt bij dit type bepaald door de hoofdwanten, eventuele bakstagen en de spanning op de grootschoot, niet door de achterstag, wat vaak wordt gedacht. De achterstag beinvloedt de buiging van je mast en dus de vorm van het grootzeil. Veel buiging = vlakker grootzeil = het eerste rif.

De procedure s als volgt
Mast recht zetten en de rake in stellen. (Lengte voorstag)
Hoofdwanten op 20% zetten en de prebend instellen met de onder en tussenwanten. De spanning op de tussenwanten is zo veel als nodig om de mastbuiging te controleren.
Achterstag hard, maximaal doorhalen. Als je de spanningsmeter op de hoofdwanten hebt staan zie je de spanning teruglopen.
De hoofdwanten bij draaien tot ze weer op 20 % staan
Controle: achterstag weer helemaal los. De hoofdwanten mogen niet over de 25% heen, als dat wel zo is ietsje minderen tot het 25 % is
NOOIT de achterstag helemasl los gooien tijdens het zeilen!

Waarom gebruiken velen de term "hoofdwant" terwijl men "topwant" bedoelt? Hoofdwant loopt tot zalingen, topwant tot de top!

Om verwarring te voorkomen mss beter om in termen Dx en Vx te spreken bij schepen met meerdere sets zalingen. Voor enkele zalingen zoals hierboven graag; deze discussie is een stuk beter te volgen bij een eenduidige terminologie!

verder gaat het prima hoor

Leuke opmerking over het weer recht zetten van de mast en dat daardoor de spanning op je topwant toe gaat nemen. Hier is geen speld tussen te krijgen. Vandaar dat het ook van belang is om een regel als de 20% regel als vertrekpunt te zien (richtlijn). Er is maar 1 manier om te zien of het tuig voldoende spanning heeft voor het vaargebied en de weer omstandigheden en dat is door ermee te varen.

Eerder is aangegeven dat wil je van 15% naar bijvoorbeeld 25% voorspanning dat dit maar een paar slagen zou zijn. Als dat zo is zijn mijn PBO stagen van elastiek want ik moet toch echt heel wat draaien. 2 mm rek per 2 meter op in totaal 12 meter staglengte of 5 mm rek is in totaal een verschil van bijna 2 cm.

Elke 5% spanning over de gehele staglengte is grofweg bij ons 6 mm extra rek over de gehele lengte. Ik draai dat er niet uit met 2 of 3 halve draaien op de spanner. Ik heb het echt warm als ik klaar ben dat weet ik wel.

Anders gezegd, door de D1 (onderwant) aan te draaien lukt het je volgens mij niet om de voorspanning op je V1/D2 zo maar te verhogen van 25% naar zeg 30%. Daarom blijft het zinvol om gewoon te proberen. Begin mijn part bij 15% en als de boel tijdens het zeilen niet los hangt (voelbaar) heb je niet meer nodig voor DIE omstandigheden.

Persoonlijk ben ik nogal van "eens kijken of ik de zaak dubbel kan vouwen". Dit omdat ik weet dat dit nog steeds heel voorzichtig is als ik de ontwerper zie lachen.

De ene mast is de andere ook niet. Selden gaat er bijvoorbeeld vanuit dat uit mijn hoofd je een doorbuiging hebt van 2% tot 2,2% (verjongde top deck stepped) voordat je het onderwant aanzet. Bij de ene mast verkrijg je dat met meer spanning dan bij de ander. Ook dit is ook maar weer een vertrekpunt.

- Het zijn allemaal richtlijnen
- Proberen is leren

Zeilen is niet voor niets een ervaring sport ... toch?

Gr Michel

@nachtvlinder had een goede opmerking dat ik de officiele termen moet gebruiken, hieronder dus de aangepaste tekst, mijn vorige post kan ik niet meer wijzigen.

@ Beauty: abo op de sportschool? Mijn boot heeft geen Selden mast, ik heb alleen wel hun procedure gevolgd, door hun verhaal is het wel veel duidelijker voor me geworden. Uiteraard moet je daarna ook testen, o.a. : Onder 20% helling mogen de V,s aan lij niet loskomen.
De D1,s gebruik ik alleen om de buiging te controleren, niet om de spanning te verhoging op de V,s .
Misschien is "een paar slagen" overdreven, ik zal ze komende keer tellen. Op zich vind ik het aandraaien wel meevallen, ik krijg het vooral warm van het steeds weer naar sb, bb lopen en langs de mast omhoogkijken.

Aangepast:

Het doel is om voldoende voorstagspanning te krijgen, zodat je niet te veel doorhang krijgt van je voorstag. Op andere types tuigage kan je veel doen met de achterstag, maar bij fractioneel niet, als je hard de achterstag doorhaalt wordt de spanning op de V1,s minder, zoals Eigenwijs hier al schreef.
De voorstagspanning wordt bij dit type bepaald door de V,s, eventuele bakstagen en de spanning op de grootschoot, niet door de achterstag, wat vaak wordt gedacht. De achterstag beinvloedt de buiging van je mast en dus de vorm van het grootzeil. Veel buiging = vlakker grootzeil = het eerste rif.

De procedure s als volgt
Mast recht zetten en de rake in stellen. (Lengte voorstag)
V1 op 20% zetten en de prebend instellen met de D, s. De spanning op de D,s is zo veel als nodig om de mastbuiging te controleren.
Achterstag hard, maximaal doorhalen. Als je de spanningsmeter op de V1 laat staan zie je de spanning teruglopen.
De V1,s bij draaien tot ze weer op 20 % staan
Controle: achterstag weer helemaal los. De V1,s mogen niet over de 25% heen, als dat wel zo is ietsje minderen tot het 25 % is
NOOIT de achterstag helemaal los gooien tijdens het zeilen!

Boel getrim zeg met meerdere stellen zalingen als ik het verhaal hierboven lees! Je wilt wat maar dan heb je ook wat

Vandaag mijn Lopermast gestelt, voor en achterstag op 20% en top- en hoofdwanten op 15%. Best wel hard werken die laatste slag, maar die deed dan ook veel qua spanning. Johnny's opmerking geldt gelukkig ook voor mijn Loper: romp is stijf genoeg om mast goed te kunnen trimmen. En 15% is flink strakker dan waar ik eerder mee heb gevaren...

dank voor jullie inzichten!

Er word hier wat gesteld.
Nooit bang dat de spanners gaan vreten?
Schroefdraad naar zijn grootje.
je spreekt met 20 % breekkracht (1 x 19) toch wel over een flinke trekkracht.
Bij mij 7 mm en is dus 4125 kg breekracht.
20 % is dus 850 kg op 1 spanner en dus het schroefdraad.

Daar zijn die dingen toch juist op gebouwd?
Je plaatst spanners die de breeksterkte van de stagen overtroeven, dan moeten die dat aandraaien tot 20 of 25% gewoon aan kunnen. Anders wordt het hoog tijd om naar nieuwe te gaan uitkijken

het staand want is compleet vernieuwd.
Met Bluewave spanners.
Rvs terminal en brons verchroomde huizen.
De breeksterkte van de spanners liggen boven de 1 x 19 rvs stagen.
1 x 19 rvs Breekracht 4120 KG.
spanners 5900 KG.
Maar zegt niets over het schroefdraad kapot draaien.
Gelukkig heb ik een 7/8 tuigage waar ik de mast flink naar achteren kan trimmen en de top naar beneden komt.
Hier door is de druk minder.
Hasselfos spanners draai je gegarandeerd naar zijn grootje.
Rvs op rvs ook al heb je ze gesmeerd.
Dit zonder de mast te trimmen.

Nu kan het zijn dat het één en ander veranderd is, maar mij is altijd verteld, dat de veilige maximale werk belasting van constructies 50% van de breeksterkte is. In dit draadje wordt als voorspaning over 20 % breeksterkte geschreven. Dit zou dan over 40% van de maximale werkbelasting zijn. Dat lijkt me nogal veel.

dehler schreef :
Met alle respect, maar Hasselfors is iets meer A-merk dan Blue Wave... Ik wil niet sanders meer dan die!

Groeten,
Johnnie

Prima Johnnie,
Ik heb ze ook jaren gehad.
Maar ben toch over gegaan naar de bluewave.
Zoveel mensen zoveel wensen.
Als je er zelf maar happy mee bent.

Als je op 20 % breeksterkte gaat draaien zoals hier boven beschreven is dan kan je nieuwe gaan halen.

Dehler,

Ik heb hasselfors met bronzen huizen. Dan is er dus geen sprake van vreten...

Groeten,
Johnnie

Aha, ik had rvs op rvs.
Dat waren nog de oude uitvoering.
De Bluewave spanners worden bij bijna elke tuiger verkocht.
Deze komen van Neutmast vandaan.

3Noreen schreef :
Het is stevig, maar het materiaal kan het aan. (Wel ervan uitgaande dat het wel de juiste materialen zijn en er geen eigenwijze aanpassingen zijn gedaan) Selden durft het toch niet voor niets gewoon te publiceren op hun site!