Onderwerp: Pompende rolfok

Beste forummers,

Bij ZW wind > 7 Bft staat mijn rolfok flink te "pompen".

Het fok is netjes opgerold, de lijntjes op de rolfokhoes zijn goed aangetrokken. De verstaging staat naar mijn idee strak genoeg.
Dat pompen is irritant en laat de mast ook buigen met de nodige herrie.

Nu zit ik eraan te denken om een band met een lus op de hoes te laten naaien, zodat ik de rolfok kan zekeren met een lijn op het oog van de spinnakerboom aan de mast.
Ik heb dat echter bij anderen nooit zo gemonteerd gezien, dus ik vraag me af of dat een oplossing zou zijn.
Wie weet goede raad?

Wat nog wel eens wil helpen is een behoorlijk dikke lijn door middel van b.v. spi val op te hijsen en die als spiraal om je rolfok te draaien. Het kan ook met de spi val zelf als deze voldoende dikte heeft. Het idee is dat je er mee de lucht stroom zodanig verstoord dat er geen eenduidige frequentie ontstaat.

Eens, en zo heel dik hoeft die lijn mogelijk niet eens te zijn. Probeer het eens met een (reserve)val, kost niets en andere maatregelen kunnen altijd nog.

Gewoon je spinnakerval zelf, die hangt er al helemaal klaar voor... Een aantal keren om de fok heen draaien tot net onder het midden, en dan ergens bij de mastvoet vast maken.

Ik heb/had precies hetzelfde probleem.

Bij het hijsen van de rolfokhoes laat ik een dun lijntje meelopen vanaf ergens halverwege de lengte. Dat sla ik er gewoon omheen en borg het met een klein haakje aan zichzelf.

Het andere eind span ik aan de babystag. Maar het spiboom oog kan ook.

Goed strak doorzetten.

Nooit meer een probleem geweest.

Na het zeilen verwijder ik de schoten en knoop ik een lijn aan de schoothoek. Die span ik ongeveer haaks t.o.v. de voorstag naar de mast. Daardoor heb ik geen last van pompen van het voorstag. Dit gaat natuurlijk alleen als je geen rolfokhoes, of rocon, gebruikt. Ik heb een UV-strook.

Over pompen gesproken: In de haven of voor anker wil mijn doorgestoken mast (topgetuigd, enkel zalingen) ook wel eens pompen wanneer de wind er bij een bepaalde windhoek invalt. Ook heel irritant.
Remedie: Aan de spinnakerval een stoowil hangen en aan de andere zijde van de stootwil een oude val geknoopt. De oude val onderaan de mastvoet vastzetten en de stootwil hijsen tot ongeveer 1/3 van de top. Spival flink doorzetten en het pompen is over. Waarschijnlijk door het verleggen van de resonantiefrequentie?
Het gekke is dat het verschijnsel zich alleen maar voordoet bij twee bepaalde windhoeken: ongeveer bij 70 graden over zowel stuurboord als bakboord. Is dit verschijnsel bij jullie herkenbaar?

Je kunt eventueel ook experimenteren met de spanning op je achterstag om het op te lossen, daar regel je immers de spanning/doorhang op je voorstag ook mee.

Groeten,
Johnnie

Allen bedankt voor de snelle antwoorden. Ik ga een oud val om de hoes wikkelen tot halverwege en dan aan het spiboom-oog bevestigen. De komende dagen zal er nog wel een flink windje komen om te testen.

@Belerion II Pompende mast heb ik geen last van ivm baby stag. Op onze vorige boot wel.

Misschien voor de liefhebbers nog even een kleine natuurkundige toelichting op de voorgestelde maatregelen:

- wat als 'pompen' wordt aangeduid is in feite het trillen van de opgerolde Genua in of nabij zijn eigenfrequentie. Dit kan worden veroorzaakt door luchtwervelingen die ontstaan onder bepaalde omstandigheden rondom het opgerolde zeil. Als het snelle afwisselen van onder- en overdruk gelijk is aan de eigenfrequentie van het zeil, gaat dit hevig staan trillen, ofwel staan pompen. Door in een spiraalvorm een lijn eromheen te draaien wordt de luchtstroom verstoord en dus het patroon van de regelmatige wervelingen doorbroken, ofwel het pompen stopt.

- de andere maatregel is het spannen van een lijntje haaks op het opgerolde zeil naar de mast. Het effect hiervan is dat de lengte van het voorwerp (i.e. het opgerolde zeil) wordt veranderd. Er wordt als het ware een vast punt ter plaatse van het lijntje gecreëerd. Daarmee veranderd de eigenfrequentie ook drastisch. Omdat de trillingen als gevolg van de wervelingen nu niet meer overeenkomen met de eigenfrequentie van het zeil stopt het pompen.

Het effect van de genoemde maatregelen (spiraalvormige lijn, afspannen lijntje) is afhankelijk van hoe effectief ze zijn. Als de luchtwervelingen niet of onvoldoende verstoord worden, of als het lijntje onvoldoende als 'vast punt' fungeert, zal het pompen ook minder goed verbroken worden.

Er zijn bij gebruik van een rolfokhoes (rocon) toch voldoende onderbrekingen?. Nog nooit een gezien die zo glad is in alle richtingen als een mast.

Het is niet zo dat alleen bij gladde cylinders deze wervelingen kunnen ontstaan. Als er ribbels of andere onregelmatigheden zijn kan dit het effect soms zelfs versterken. Bij de tuien van de Erasmusbrug bleek zelfs aanhangend water de toenmalige trillingsproblemen te verergeren. Maar je hebt gelijk, bij de meeste rocon's zal er niets gebeuren. Dat maakt het probleem ook vrij onvoorspelbaar in dit geval, alleen bij hele specifieke omstandigheden (type rocon, windsterkte, windrichting) treed het pompen op. Desondanks kan het nog knap lastig zijn om definitief van het trillen af te komen. Bij de Erasmusbrug zijn er trillingsdempers geplaatst en op andere bruggen zijn de tuikabels omwikkeld met spiraalkabels. Tegenwoordig worden slanke constructies als tuibruggen specifiek ontworpen en getest op dit effect. In het geval van Faran is het meer een zaak van trial-and-error.