Onderwerp: Stagspanning: meten is weten!

M'n pas aangeschafte stagspanningsmeter maar eens aan het werk gezet en de stagen weer eens op spanning gebracht. Dat is beslist geen overbodig klusje, ondanks dat ik meende dan mijn verstaging nog wel redelijk op orde was bleek de spanning minder dan 10%. Op zich niet zo gek, de mast is afgelopen winter gestreken geweest waarbij de stagen los gezet moeten worden. Op gevoel aandraaien is gewoon niet goed genoeg.

Het voordeel van een stagspanningsmeter is dat dat je de stagen niet eerst helemaal los hoeft te zetten, wat met de 'duimstokmethode' wel noodzakelijk is. Het spannen van de verstaging met zo'n meter is supersimpel, je zet de masttop in het midden en je draait gewoon de spanner van de V1 aan (SB en BB even veel slagen uiteraard) totdat de gewenste waarde bereikt is.

Ik wilde de hoofdwanten op 17% zetten, maar met het gereedschap aan boord (korte steeksleutel) kwam ik niet verder dan 15%. Nou, dat is al loeistrak!

Toen de zijdelingse kromming uit de mast draaien met de D1 en ook die op spanning zetten.

Daarna de spanner in het achterstag eens aangedraaid totdat ik ook daar op 17% zat.

De stagspanner staat dan bijna op zijn eind!

Ondertussen kijken of het hoofdwant dan niet te los kwam (nee dus, spanning liep slechts iets terug, ongeveer 14%)
Als laatste de achterstagspanner nog even helemaal los gezet, om te controleren of het hoofdwant dan niet over de 20% heen gaat (ook niet dus, ongeveer 16%). Vervolgens weer aangedraaid tot 15%.

Kortom, meten is weten. Ook weet ik nu dat de spanning op het achterstag vrij weinig van invloed is op de spanning op het hoofdwant. Met de gepijlde zalingen en het fractionele tuig van de il Cigno had ik meer invloed verwacht.

Interessant! Ik heb precies hetzelfde apparaat; aangeschaft via dit forum. Hoe betrouwbaar zijn metingen hiermee? Mijn dyform viel in de dikste diameter waardoor het meetbereik helaas niet groot genoeg is. Toch kon ik de spanning aardig goed krijgen. Zeker nu ik de doorhang van lij heb gezien bij de eerste tochten.

Gister ook aan de gang geweest met stagspanning. Niet met zo'n mooie meter, maar met de duimstok. Maar dan een rolmaat. Ik heb twee van de goedkoopste gekocht die er zijn, in stukken van 2.20meter geknipt en op 2mtr hoogte vastgeplakt aan de stag. Ik had bovenin een overstek van 10cm en onderin, zodat je goed kon tapen en meten. Voor 8 euro twee stagspanningsmeters.

De mast vertikaal in het midden stellen deed ik met een urnster. Aan de val gebonden, twee punten op gelijke afstand van de boeg gemeten. Urnster ertussen die vervolgens in kilo's aangeeft welke kant de grootste lengte heeft. (Meer kilo's). Stellen en draaien tot beide kanten even "zwaar" zijn. Steeds controleren na het op spanning zetten van de stagen is ook simpel op die manier.

En inderdaad: net als Timo dacht ik al aardig op spanning te zitten, maar het verschil is best groot. Kon ik natuurlijk niet zo mooi meten, maar dat ze strakker staan weet ik zeker. Bij 3 bft hingen ze aan lij al een beetje slap, bij 4 bft goed zichtbaar slap. De mast bleef wel recht.
Woensdag gaan we hopelijk het verschil merken.

Zo doe ik het ook, met een rolmaatje. De Seldén-methode, beschreven op hun website. Aandraaien tot 20% van de breeksterkte gaat nog vrij makkelijk met een flinke lik lierenvet op de schroefdraad van de wantspanners.
Maar zo'n spanningsmeter is ook wel een mooi ding.

De truc met een urnster om de mast verticaal te zetten is een goede tip. Heb wel even moeten googelen wat een urnster is ...

Een les die ik zelf geleerd heb (met een fractionele tuigage) is om de giek pas te monteren als de mast getrimd is. Het gewicht van de giek trekt een bocht in de mast en dan blijf je eindeloos aanmodderen.

Jan

Mi Dushi schreef :
Dan kun je inderdaad lang zoeken als je niet weet dat het "unster" is (zonder de eerste r dus)

Waarschijnlijk is een urnster een turnster zonder t.......
Schijnt vaker voor te komen
Ad

Het is een vaak vergeten of onderschat item, dat trimmen van de stagen, het controleren ervan is vaak toch geen gek idee.
Ik ben in het bezit van een Friendship 23, lief klein kajuitjachtje zonder veel poespas, maar met wat flinke wind komen er toch wel wat krachten als je bijna water in de kuip krijgt, dus een goede spanning op de stagen is wel belangrijk.
Maar mijn vraag is dan ook, welke spanning op welke stag, wat is de tolerantie
Ik heb een voorstag, babystag topwantstag hoofdwantstag en hekstag.
moeten deze allemaal de zelfde spanning hebben?
Alles dan gemeten zonde giek eraan vast inderdaad.
Ik heb een Surecheck stagmeter (zweeds fabrikaat)
Ik hoef de trimming niet dusdanig zeker te hebben dat ik alle profijten haal uit de goede zeilstanden van de zeilen,bv voor wedstrijden, maar wel uit veiligheid voor de spanning van de mast zelf.

ik hoop dat iemand kan helpen met info.

groet en geniet

kees

Een urnster is een zusje van de stagspanningsmeetster..

Yellow Boat schreef :
Ha, had ik nog niet eens gezien. Google (of DuckDuckGo in mijn geval) werkt dus ook met spelfouten

Jan

huppekees schreef :
Zie de link naar de handleiding van Seldén in mijn eerste reactie. Dit document is voor mij een prima bron van informatie geweest, ook al heb ik geen spullen van Seldén.

Groet,
Jan

koko schreef :
Wat voor unster gebruik je! Dus met welk gewicht?

Ik gebruik nu een meepoin waarop ik een schaal heb gemaakt aan de val, met zo'n unster lijkt me makkelijker.

Sunday schreef : jouzers schreef : Helaas was er bij mij even geen stagspanningsmeetster in de buurt. Ik denk dat die haar meepoin aan het zoeken was.

Ja, zonder meepoin kan ze niets!

Jaja, op een tablet en eigenwijs zonder bril, zie ik amper wat ik type.

Meerpin, je weet wel zo'n ding die je in de grond steekt.

Meermin ?

Ahh, Unster dus.....had het woord al zo lang niet meer gebruikt. Was al benieuwd of ze er überhaupt nog waren.


Ik heb er eentje gebruikt die tot 25 kg gaat. Als je de val zover aantrekt dat hij rond die waarde schommelt heb je er nog een hele kluif aan om 'm weer vast ta haken aan de andere kant. Uiteindelijk heb ik ook aan de onderkant een touwetje gemaakt, zodat je niet op je buik hoeft te liggen ;m een beetje nauwkeurig af te lezen en je meer grip hebt. Windstilte is wel fijn trouwens. Af en toe kwam er toch een zuchtje om het clubhuis heen en zag je het "gewicht" schommelen.

Verder een top methode omdat je met dezelfde trekkracht ook dezelfde rek op de val zet. Wel moest ik nog iets compenseren omdat de val een haartje naast het midden uit de top komt.

Volgens het boekje van Ivar Dedekam dat ik gebruikte is de rek op elke dikte stag 1mm op twee meter stag voor 5%. Dus voor 15% voorspanning is 3mm rek noodzakelijk, gemeten over een lengte van 2 meter.

Hoe weet je of de percentages op de stagspanningsmeter kloppen? Ben benieuwd als je de selden methode ernaast had gebruikt of je tot dezelfde waardes was gekomen.

Ik zou er gewoon een geijkte meter aanhangen als je het niet vertrouwd. Is meer in jezelf vertrouwen dan in meters de oplossing?.

De Loos&Co meters zijn geijkt. Het zou idd interessant zijn om deze een keerje naast de meetlat methode te gebruiken. Maar voor mijzelf heb ik voldoende vertrouwen in de Loos. Mag ook wel voor dat geld...

Opstelling maken en testen naast een momentsleutel?

Opstelling = mast met 1x19 stag. Hoe je die momentsleutel wilt gaan gebruiken is me niet helemaal duidelijk.

Proefopstelling thuis in de bankschroef. Niet aan boord. Gaat om vergelijk tussen 2 meetapparaten.

Onze boot, een oceanis 281 heeft een dubbele achterstag, zou je daar ook op elke achterstag die 15% spanning op moeten zetten?

Heb vorig jaar ook zo'n meter gekocht, we liggen op horst (randmeren) mocht iemand hem eens willen lenen dan moet die dat maar laten weten. Hij kan 5 - 7 mm verstaging meten.

dubbele stag allebei de helft, anders krijgt de voorstag teveel spanning (bij toptuig).

Lekker leesbaar geschreven stukje!

ilCigno schreef :
Ik vraag me weleens af: als standaard gereedschap niet voldoet om de gewenste spanning te bereiken, ligt dit (in dit geval) dan aan het gereedschap of is de spanner te licht? M.i. dicteert de stagdiameter de wantspanner en de wantspanner het gereedschap. Ergens gaat hier dus iets mis; mijn eerste gedachte is dat de wantspanner ondergedimensioneerd is.

Het is uit en boze om met gereedschap te prutsen, je mag de steeksleutel dus beslist niet verlengen met een pijp oid (heb je gelukkig ook niet gedaan). Maar buiten dat vraag ik me af of deze wantspanner niet erg veel wrijving geeft, niet goed genoeg gesmeerd/vies is waardoor de draad is gaan vreten. Heb je een brons of rvs type? Hoe heb je je wantspanners onderhouden? Werden de wantspanners warm tijdens het aandraaien?


sparksnl schreef :
NEE: dan heb je totaal bijna 30% aan je voorstag trekken; geeft ook een boel compressie op de mast! Die stagspanning dient niet primair om de stagen te weerhouden te klapperen, het dient om de mast stabiel en midden boven de boot te houden: de stagspanning is daar een gevolg van en gebaseerd op algemene ervaring (rek in boot, mast en verstaging).

Theoretisch gezien: als je een oneindig stijve boot hebt, rekvrije verstaging en een mast die zich niet laat comprimeren (alle drie bestaat dit niet!) dan zou je nauwelijks spanning nodig hebben op je stagen!

Lijkt me dat dubbele stagen gedeelde spanning hebben.