Onderwerp: Mastbout; wel of geen speling?

Het kajuitdak van mijn Lanaverre L17 krijgt momenteel een make-over, veroorzaakt door mijn wens van een strijkbare mast.
Het mastspoor is inmiddels vervangen door een mastvoet:


De mast (65mm) scharniert om een 10mm as die zonder versteviging dwars door de mast gaat.
Op dit moment zit er geen speling op deze constructie.

Terwijl ik mijn mast omhoog duw, zie ik de masvoet zijdelings heen en weer kantelen en het kajuitdak vervormen, omdat de stagen nog geen zijdelingse stabiliteit geven.
Dit wordt veroorzaakt doordat ik de mast niet perfect in het hart van het schip omhoog duw.

Nu redeneer ik als volgt:
"Als ik het gat in de mast iets groter boor, worden de krachten van deze uitlijnfout tijdens het strijken en zetten van de mast niet direct doorgegeven aan de mastvoet.
Er worden door de speling enkel nog drukkrachten op de mastbout uitgevoerd.
Dit is dan dus maar de helft van het kantelmoment op de mastvoet.
Het kajuitdak is wel gemaakt voor de drukkrachten op het mastspoor maar niet voor het zijdelingse kantelmoment wat er bij de nieuwe mastvoet ontstaat."

dus daarom mijn vraag: Mastbout; wel of geen speling?

Uiteindelijk wordt de mast door de verstaging eigenlijk recht naar beneden geduwd. Deze kracht wil je het liefst door de onderkant van de mast rechtstreeks op de mastvoet laten overbrengen, dus niet via de bout op de wrangen van de mastvoet. De bout levert dan geen bijdrage meer zodra de mast eenmaal staat. De bout meer speling geven omdat dat je wat meer ruimte geeft bij het zetten lijkt me dan ook geen probleem.

Liefst wil je met een strijkwant zorgen dat de mast altijd zijdelings wordt ondersteund, ook bij strijken en zetten, maar de mast van jouw boot is denk ik ook wel handelbaar zonder, nietwaar?

Onder je mast en in de koker hoort een opvulblok

, hout of kunststof die schuin door midden is gezaagd. Waardoor er bij het strijken en rechtzetten alleen druk op de mastbout komt. En als de mast staat weer de normale druk aanwezig is.

Ik denk dat de mast zeker iets zijlingse speling moet hebben,ook tijdens het zeilen kijk maar eens wat je verstaging doet tijdens het zeilen,en anders gaat je dak er aan
Je kan ook eens vragen op facebook www.facebook.com/groups/10150089556510008/ lanaverre
Ik weet dat Dirk Jorma ook een vaste mastvoet heeft,die kan je er zeker antwoord op geven

kaaiman schreef :
Onder de koker is vaak een betere plaats en soms is daar ook speciaal een uitsparing voor. Bij kleine tuigage's zie ik het nut niet van het ondersteunen van de mast op zich. Krachten zijn zo klein dat je echt niet door de mastvoet heen drukt met een mastbout. Bij zware masten is het een ander verhaal.

Voor de zoveelste keer op dit forum, een strijkwant gebruiken. Doet het hele probleem zich niet voor.
Als je dat niet hebt en meer speling op de bout wordt, omdat de mast verder kan uitwijken, de kracht alleen maar groter.

Inderdaad !, en als een mast niet zijdelings gesteund wordt en opzij valt trekt hij , juist bij dit soort mastvoeten waarin hij met een bout vast zit, gegarandeerd het dek open.Bij een mastspoor kan dat niet en valt hij alleen opzij.
En maak je het dek sterk genoeg knikt de mast net boven de mastvoet.
De (koppel) krachten die er op de onderkant van de mast komen zijn zeer fors, ook bij een relatief lichte mast.
Bijv. bij een mast van 35 kg en 8 meter is dat 30 cm boven het dek al bijna 500 kg!
Zonder strijkwant kan alleen met iemand die de mast recht houdt en ook dan alleen op stil water dus niet waar een motorboot langs kan komen die flinke golven trekt.
Met een goed passend strijkwant kan er weinig gebeuren en kun je in je eentje strijdken en hijsen.
Maar daar is (heb ik o.a.) al genoeg over geschreven in dit forum.
Ad

@zeiloor:
Rob, ik zit al in die facebook groep. Als mijn kajuidakmake-over klaar is post ik daar zeker wat foto's. Dirk zie ik regelmatig; hij woont in hetzelfde Zuiderzeestadje als ik.

@de rest.
Het gaat om een 17 voets bootje met een mast van 6.15 meter, 1 paar gepijlde zalingen zonder achterstag. De mast is 65 mm in diam en makkelijk met 1 hand te tillen.
Enkel hiervoor een extra strijkwant aanbrengen lijkt mij overkill en best lastig omdat de mastvoet hoger staat dan het gangboord waar de verstaging vast zit.
De mastvoet is gemaakt uit 5mm dik rvs 316L en zeker sterk genoeg om de hele boot aan op te tillen (het kajuitdak zal waarschijnlijk kapot getrokken worden).
Het gaat mij alleen om de radiale speling op de bout. Zijdelings is er vrijwel geen speling door opvulringen.

Proost schreef :
Onder de koker werkt niet, het gaat er om dat je de mast niet "iets" omhoog hoeft te tillen om voldoende ruimte bij de voet te krijgen dat de mast kan kantelen.

Jan

Bij onze 16m² was de onderkant van de mast afgeschuind en onderin de mastkoker was het ook afgeschuind. Ik dacht dat dat was zodat je beter kunt zien wat de voor- en achterkant van de mast is maar door dit draadje weet ik nu beter

zeekraal schreef :
Maar dat lost nog niet het probleem op dat de mast op zijn onderkant moet staan en niet aan de mastbout moet hangen. Maar idd strijkwanten verdienen de voorkeur.

kaaiman schreef :
Bij kleine masten van 6 meter of zo is er toch niet zoveel ondersteuning nodig, dat ding waait vanzelf om als ie los staat . De plaats van het blokje wat ik bedoel is om er voor te zorgen dat de mastdruk op de onderdekse ondersteuning komt en het dek niet doorzakt.

Het lijkt me dat er specifiek gekozen is voor een stevige mastkoker, en zou je naar mijn idee daar goed gebruik van moeten maken. Een mast hoort op de bodem van de mastkoker te staan en niet in een mastbout te hangen. Ondanks dat het allemaal niet zo zwaar is moet je de krachten die er op komen te staan bij harde wind of ruige golfslag niet onderschatten. Gewoon goed en solide maken, waarom anders een mastkoker!

Jan

mgbgt1975 schreef : Daar heb je gelijk in, dat zijn twee verschillende zaken.
Bij mijn vorige boot tilde ik de mast altijd met een hefboom iets op zodat ik de bout kon verwijderen en er een rvs plaatje onder kon schuiven.
In dat geval is iets speling juist weer noodzakelijk.

Als ik jullie goed begrijp, hoort er dus nog een blok onder de mast.
Dit blok brengt de krachten dan vanuit de mastvoet over naar de ondersteuning van het kajuitdak.
Als ik een perfect passend blok heb kan ik het gat voor de mastbout vergroten zodat deze niet meer draagt zodra de mast staat.

Volgens mij moet dat blok in de mastvoet zodat de mast er op rust en er geen vertikale krachten meer op de bout komen.

Gijper schreef : Kijk jij snapt precies wat ik bedoel

En je moet met afgeschuind spul werken anders kun je de mast niet rechtop zetten. Als je het haaks laat zal de mast op een gegeven moment tegen het blok komen en dan kan die niet verder.

Ongeveer zoiets;

Dat had ik al door; net genoeg helling voor de vrijloop van de achterkant van de mast.

Doordat ik de mastvoet in 3D cad ontworpen heb, kost het tekenen van dit blok maar een uurtje.
Een blok aan de onderkant van de mast en een blok in de mast koker.

Om een corrosie feest te voorkomen wil ik geen metaal hiervoor.
Dan heb ik de keuze uit hardhout en kunststof (bijv. POM).

Dat afgeschuinde blok is, zoals tot nu toe besproken, niet compleet.
Als je voor die constructie kiest zul je ook moeten zorgen dat de mast niet weer over de spie omlaag schuift.
Dat wordt verhinderd door de mastbout als je die laat zitten. Zeker weten dat de mast na het eerste zeiltochtje dan toch weer op de mastbout rust!
Dus bij deze constructie de bout eruit en een bout door de mastvoet van onderen vlak voor de mast (kun je uiteraard dezelfde bout voor gebruiken).
Het mooist is het dan als je op de bout, op die plaats, een hulpstukje schuift dat op de ronding van de mast aansluit.

Inderdaad, die van ons had ook een bout voor de mast.
Ik geloof dat wij steeds twee bouten hadden zitten, de draaibout dóór de mast en die van de foto er voor.