Onderwerp: Trekkracht op vallen?

Hoe bereken ik de trekkracht op de 12 mm vallen van mijn Staverse jol?
Het grootzeil is ca. 23,5 m2 en de fok ca. 15,5 m2.

Neem aan deze kracht statisch is.

De kracht op vallen is niet zo makkelijk te berekenen. Het wordt voor een groot deel bepaald door hoe hard je er zelf aan trekt immers. Daarom geven de lijnen leveranciers alleen empirisch bepaalde lijndiameters aan op basis van lengte en soms type schip. Dat volstaat ook in 99% van de gevallen voor plezierjachten. Wellicht wordt er in de superjachten wereld wel aan gerekend, maar het zou mij niet verbazen als ook daar met ervaringscijfers gewerkt wordt.

Wil je toch rekenen lees dan eerst dit:
www.riggingdoctor.com/life-abo...lating-halyard-loads

Denk ook dat de trekkracht door je eigen trekkracht bepaald wordt. Wel kan ik me voorstellen dat met een kromme mast er extra spanning bijkomt als die zich rechtop richt, door een volvallend voorzeil zal dat misschien kunnen.
In principe is de val voor het gewicht van het zeil en de spanning de wind blaast het zeil niet naar beneden of zo.

Hey dat zijn leuke rekensommen!! Die site van riggingdoctor laat idd zien dat het redelijk complexe berekeningen zijn.

Alleen de statische trekkracht berekenen die we op een zeil uitoefenen door het hijsen van de zeilen zou te simpel zijn. Je zou kunnen zeggen dat dit de 'voor spanning' is. Daarna komt de windkracht om de hoek kijken die ook een druk uitoefent op het geheel (en het juist complex maakt).

Oh ik realiseer me dat het nog leuker wordt, de windkracht is weer niet de druk die wordt uitgeoefend op je zeilen want die is afhankelijk van je zeilstand. En dan hebben we nog de wrijvingskracht die het water uitoefent op de boot.

Is er géén natuurkunde leraar op dit forum aanwezig die een kort modelletje kan schetsen???

De krachten van het zeil staan bijna loodrecht op de trekrichting van de val.
Hierdoor ontstaan veel grotere krachten dan dat we met de hand kunnen trekken.

Met de boeg in de wind hijsen we het zeil op de hand.
Met de wind in de zeilen krijgen we de val op de lier maar met moeite strakker.

Ik vergelijk het ook wel met de bovenleiding van trein of tram. Het is niet voldoende om de draad strak te trekken. De kracht om de draad strak te trekken tegen het doorzakken tgv het eigen gewicht is bijna oneindig. Daarom wordt een bovenleiding opgehangen als een hangbrug.
Gepost met de officiële Zeilersforum-app

Oeps vauwdje...

Nu ik mijn vorige berichtje nogmaals lees realiseer ik me dat dat alleen geldt voor vliegend gehesen zeilen. (zoals mijn rolfokje met staaldraad in het voorlijk)

De loodrechte kracht aan het voorlijk van het grootzeil wordt natuurlijk opgenomen door de mastgroef en bij een fok aan een stag door de voorstag.

Ik zou zeggen: wat je met de lier kunt opwekken en dat 2x ivm dynamische effecten. Dus zet je door met een 30er, dan bereik je max 750 kgf. Dan kom je op 1500 kgf breekkracht.

Ergo: dat is geen enkel probleem voor een beetje val. Ik denk dat rek en slijtagecriteria bepalend zullen zijn in de praktijk en je op een zwaardere lijn laat uitkomen dan een breekkracht berekening (voor zover dat al mogelijk is).

Voor het grootzeil is het vrij éénvoudig; ongeveer net zoveel als je grootschoot op kan brengen, zie de harken sheet calculator. Ben je een cunninghamofiel, gooi er dan nog een beetje wisselgeld bij.

TS heeft een Staverse jol, en dus een gaffeltuig. Grote kans dat er dan een afzonderlijke klauwval en piekeval zijn. Wordt de kracht van de grootschoot dan verdeeld, of neemt bijvoorbeeld de klauwval het meeste op?

Nee, helaas, de krachten in vallen ed zijn NIET statisch. Het statische deel trek je er in bij het hijsen van het zeil. Maar dat is maar een fractie.

Want: de schoot (jawel, geen vergissing) krachten komen ook op de val te staan. Bij een beetje modern torentuig zelfs bijna 1:1. Een HA is dusdanig stijl geschoot dat de hoek tussen schoot en stag heel klein wordt. De aan-de-stag-evenwijdige component daarvan komt op de val terecht.

Voor het grootzeil geldt ietsdergelijks. Even door de bank genomen wordt daar bij de schoothoek, de schootkracht ontbonden langs het onderlijk en het achterlijk. Wat weer met een vrij kleine hoek tov de mast boven aankomt.

De schootkrachten die nodig zijn om het zeil een vorm te geven zijn ook vele malen groter dan de krachten van de wind.

Een schoot of val moet je niet dimensioneren op sterkte, maar op stijfheid. Je kent dat wel: grootzeil staat snaar strak. Maar na 2 slagen opkruisen hangt t erbij als een theedoek. Dat is bijna helemaal rek in de val.

Daarom loont het om voor vallen duurdere materialen te gebruiken. Bij dezelfde diameter veel stijver.

Het merendeel van de krachten op een grootzeil staan op het achterlijk, dus de piekval zal het meest belast worden. De klauwval zet alleen wat spanning op het voorlijk.

????????

Ik vraag me af of die krachten zo heel groot zullen zijn.
Als je het berekent vraag ik me af wat de wrijving doet. De meeste zeilen hebben een voorlijk dat is ingelaten in een groef en dat zorg voor veel wrijving.
De kracht die optreedt in de val kan ook gemeten worden in de val. Misschien een beetje gemakzuchtig, maar wel het meest realistisch volgens mij. Als je in het losse eind van de val een unster bevestigt(electronisch, want die rekt niet)en dan met een extra lijn belegt, dan meet je de echt optredende kracht (enkelvoudige overbrenging, dus actie = reactie).
En dan ben ik benieuwd of dit dezelfde kracht is als die je zou vinden in de voorlijk-strekker. Ik denk het eigenlijk wel.
Ik zal deze proef dit seizoen uitvoeren.

Als je zeil veel weerstand in de groef heeft is je boot stuk en moet je daar wat aan doen.

Zoals gemeld zit het merendeel van de krachten in het achterlijk. Tenzij die bij jou ook stroef door de lucht gaat hoef je niks te meten.

aartman schreef :
Wrijving is een zeer glibberig verschijnsel om in een berekening rekening mee te houden. Berekeningen zijn lastig, er is veel invloed van vorm, en de variaties zijn groot. In een rustige omgeving is er nog wel wat over te zeggen, maar zo gauw er trillingen of andere bewegingen bij komen (klapperen) is er eigenlijk niets meer te zeggen over wat er gaat gebeuren.

De basis regel voor mbt berekeningen is: Als je wilt dat t er is, is t er niet. Als je wilt dat t er niet is, is t hoog tot vast.

Een paar constructies waarbij heel goed bekend is wat er gebeurt zijn van deze regel uitgezonderd: Banden onder een auto of zo, V-riemen, bouten (hoewel ook die lostrillen), glijlagers. Maar dat is t wel zo'n beetje.

Als het zeil geen wind vangt is er geen wrijving, maar als het zeil wel wind vangt is er wel wrijving. Ik denk dat je dat onderschat. Als je een zeil gaat hijsen terwijl het zeil wind vangt en je bent bij wijze van spreken halverwege dat is er helemaal nog geen spanning op achterlijk of voorlijk, en toch gaat het al lastig. Dat is dan toch de wrijving die veroorzaakt wordt door het zeil dat wind vangt, of heb jij er een andere verklaring voor?

hscharft schreef :
lijkt me logisch, daar de cuningham een tegenovergestelde kracht op de val zet ......

Ik denk dat Hscharft dat wel weet, maar zich meer zorgen maakt over de kennelijke bejegening die Boarderbas pleegt jegens de gebruikers der Cunninghamholes.

aartman schreef : Het gaat hier om een Staverse jol met rakbanden.

Mijn Staverse jol heeft idd een klauw- en piekeval met rakbanden.
Zal van de zomer eens gaan meten met een unster.

aartman schreef :
Ik zou dat niet zo goed kunnen verklaren als een eerstejaars natuurkundeboek dat kan. Heb je dan nog twijfel, lees een goed boek over statica.

Wat jij in essentie zegt is dat je achtelijk aan je topplank trekt, maar dat de leuver onder de topplank via het voorlijk, door middel van een duwtouwtje precies zo veel gaat tegendrukken (omdat de leuver weerstand heeft, dûh!) dat de kracht in de val daardoor door ons enorm overschat word?

Ik vermoed dat een staverse jol de vallen niet op lieren heeft ( correct me of I m wrong) dus de kracht die je zelf zet is beperkt. Dan komt wel de rek tijdens zeilen nog eens om de hoek kijken. Wil je dus wat van je kracht inspanning over hebben / houden dan zou ik kiezen voor een paar dyneema vallen met klassieke mantel . De dikte is lastig, maar aangezien je de val in de hand wilt houden zou ik een hanteerbare dikte val nemen. Vaak is een paar millimeter dyneema kern al genoeg. Wij hadden op een aak van 13,5 meter 8 MM dyna one sk 78 dacht ik. Moesten er op de lier soms ff een palletje bij draaien maar werkte goed.

@Perseus
Klopt helemaal, ik zet de vallen zonder lieren door.

Er is wel rekening gehouden met een plek voor eventuele vallieren aan beide zijden van de mastkoker.
De 12 mm vallen zijn van Leoflex (getaande versie type: Leoflex-X).

www.lijnenspecialist.nl/d-classic
Zoiets zou als je vallen op de hand houdt mooi kunnen werken.
Lieren werkt natuurlijk veel mooier want dan kan je echt doorzetten en bijtrimmen onder het varen indien je dat wilt maar kost ook het nodige. ( je moet dan wel naar de mast moet uiteraard) als je klassieke vallieren kunt monteren bijvoorbeeld van
www.lvjwinches.com/tuiglieren.html
dan kan je dyneema zonder mantel gebruiken. Monteer je gewoon standaard lieren dan is dyneema met mooie klassieke mantel handig.