Onderwerp: Dimensionering achterstagspanner.

Op onze boot heeft oorspronkelijk een verstelbare achterstagspanner gezeten. Deze is er echter ooit door iemand afgehaald en vervangen door een standaard stagspanner verlengd met een rvs strip. Ik wil graag weer een (met de hand) verstelbare achterstagspanner monteren.

Nu heb ik een mooie achterstagspanner van iemand overgenomen van het merk Soferac (later SparCraft geloof ik), zie de afbeeldingen onderaan dit bericht. Deze zat naar ik begrepen heb oorspronkelijk (en af-werf) gemonteerd op een First 36S7 met:

- 10.90 loa
- GRP
- 5300 kg
- 9/10 verstaging
- 73 m2 zeil aan de wind
- 13.60 masthoogte (?)
- 7 mm achterstag, 8 mm voorstag, 10 mm zijstagen.

Onze boot is

- 10.98 lod
- GRP
- 6720 kg
- topgetuigd
- 68 m2 zeil
- 13.40 masthoogte
- 10 mm achter en voorstag, 8 mm zijstagen.

Dat komt dus aardig overeen, alleen ruim een ton zwaarder. Opvallend is ook het verschil in de dikte van de verstaging. De First heeft 7 mm achterstag, onze boot 10 mm. Die 10 mm lijkt me nogal zwaar uitgevoerd en ik weet ook niet of dit origineel zo is of dat er ooit iemand er zwaardere verstaging opgezet heeft.

Nu twijfel ik een beetje of de spanner wel zwaar genoeg is voor onze boot, met name omdat de diameter van de pin van de spanner slechts 10 mm bedraagt. Als ik de spanner vergelijk met de huidige spanners van Sparcraft zoals die te zien zijn in

www.sparcraft.com/uk/technical_support/technical_brochures/actual_range/fichiers/adjusters_ridoirspoignee.pdf

Dan komen de afmetingen van de spanner aardig overeen met de lichtste spanner die daar genoemd wordt (nr. 44120100010 met pin 10 mm, gaffelbreedte binnen 10.6 mm). Daar staat echter dat deze geschikt is voor 5 of 6 mm verstaging, dus geen 7 of 8 mm (zoals op de First), laat staan 10 mm zoals bij ons.

Overige specs van onze spanner:
- verstelling dmv trapezium schroefdraad van plusminus 12 mm (of 1/2").
- onderaan zit interne schroefdraad fijn, linksom, en plusminus 12 mm (of 1/2") diameter en over een lengte van zo'n 25 mm (of 1") waar een terminal/toggle ingedraaid kan worden.
- Het huis van de spanner is zo'n 25 mm (of 1") dik.
- Buitendiameter gaffel is ook zo'n 25 mm (of 1").

Wij hoeven niet het uiterste uit onze boot te halen, varen ook geen wedstrijden oid, maar hebben wel een langere reis/rondje in ons achterhoofd.

Mijn vraag aan iedereen hier die beter onderlegd is in deze materie dan ik dat ben is dus of ik deze spanner zo op onze boot zou kunnen gebruiken of niet. Of dat ik misschien wat moet (en kan) aanpassen (pin naar 12 mm brengen? schroefdraad onder veranderen?). Of is het geen goed idee?

Alvast bedankt voor het meedenken!

Kleine correctie:
De mast is 14.9 oftewel 16 meter boven het water en de meetbrief zegt 6027 kg

Ah, dank voor de correctie (ik had de maat van sailboatdata.com/viewrecord.asp?class_id=3159). Maar goed, de First 36S7 heeft dus een aardig langere mast dan onze boot en qua gewicht wat dichter in de buurt. Nog een indicatie dat die spanner dus meer moet kunnen hebben dan een mast/boot combi met 5 of 6 mm verstaging?....

Vermoedelijk zit het grootste verschil in toptuig of 9/10. Daar heb ik echter weinig kijk op. Nooit een toptuig gehad!

Ik heb dezelfde spanner in een grotere maat op de boot (37voet toptuig 17m hoog 7 ton hekstag 8mm)

Met dat toptuig wil je de hekstag af en toe echt strak hebben (20 a 25% van de breeksterkte) om de doorhang van de voorstag te beperken, niet alleen in wedstrijden maar ook als je een stuk aan de wind moet met wat meer wind. Dan hebben we het over een kracht van 15.000N voor 8 mm en 25.000 N voor jouw 10mm stag.

Ik denk dat de draaddiameters erbij staan om zeker te zijn dat de spanner niet het zwakste onderdeel in de hekstag wordt. Nu zou 8mm vast ook wel genoeg zijn, maar dat is nog altijd meer dan de spanner-specificaties zeggen. Ik denk dus dat de breeksterke van deze spanner kleiner is dan gewenst voor de draaddikte van de hekstag. Ergens zit er een onderdeel in dat deze beperking oplevert. Dat zal niet de pin zijn, want 10mm pin is sterker dan 10mm draad.
Het zal allemaal mee kunnen vallen, maar als je lange reizen van plan bent zou ik een maatje groter zoeken....

Je schrijft mij:
"Die "B" maat is ook 10 mm en geen 12,8 mm, en de andere maten voor zover ze ergens in de buurt komen is het ook voor het lichtse model..."
En dan zet je in bovenstaande:
"- verstelling dmv trapezium schroefdraad van plusminus 12 mm (of 1/2").
- onderaan zit interne schroefdraad fijn, linksom, en plusminus 12 mm (of 1/2") diameter en over een lengte van zo'n 25 mm (of 1") waar een terminal/toggle ingedraaid kan worden."

Dat zijn twee verschillende uitspraken over een meting van de spil of as van de spanner?

Ik twijfel nog steeds of dit wel het "lichtste" model is zoals jij het omschrijft.
In de beschrijving staat duidelijk dat het lichtste model een dunnere kern heeft van 10,6 mm en dat is geen 1/2 draad die er in deze spanner zit. Zowel in de ballterminal onderin als de spil met grove draad bovenin is de maat 12,8 en geen 10,6. Het verschil zit alleen in de gaffel lijkt me?
Verder komt ook de totale lengtemaat niet overeen. de "lichtste" is max 67 cm. Deze spanner is aanmerkelijk langer?
Wie het weet mag het zeggen

holtere schreef :
De maximale lengte (de J uit de tabel) is voor alle modellen verschillend. Die zal dus zeker uitsluitsel geven over welke het is.

De schroefdraad voor het verstellen is speciaal. Ziet er zo uit:



Om die schroefdraad draait een bronzen 'moer' die in het zwarte alu deel zit. De bevestiging van die moer aan het RVS huis krijgt de volledige kracht voor zijn kiezen (en moet ook draaien mogelijk maken).
Ik denk dat daar het zwakste punt zit.

Hoe dik is die trapezium schroefdraad bij jouw spanner?....je weet altijd alles van die Spirit...toch?

Cruciaal lijkt mij die stagdikte. 10mm is nogal wat om op spanning te krijgen. BK wees je er al op.

Ik zou eerst eens uitzoeken wat de originele stagdikte is voor jouw schip. Met dikkere verstaging trek je bij de juiste voorspanning (15%) flink harder aan de bevestigingspunten en je boot in banaanvorm. Dikker is niet altijd beter.

Daarnaast hou ik niet van twijfel over cruciale onderdelen. In geen 100 jaar schroefde ik een onderdeel dat me te zwak lijkt op mijn boot als ik een flink rondje wilde gaan zeilen.

holtere schreef :
Dat moeten we even schatten... Op de foto de stagdraad, die is 8 mm
Dan zal de schroefdraad zeker 12mm zijn (buitenkant), ik denk nog iets meer, 14mm.

Edit: de specs in de folder in de eerste post zegt 12,8 mm (binnen de draad, maat . 14 a 15 mm buitenmaat klopt dan wel.

@Baasklusje, interessant dat je de zelfde spanner hebt maar dan in een grotere maat. De foto die je plaatst ziet er inderdaad hetzelfde uit. Ik zou erg benieuwd zijn wat er dan groter is. Zoals holtere ook al vraagt: is die (speciale/trapezium) schroefdraad van de spanner bij jou ook zo'n 12 mm of 1/2"? Of is die forser?

Overigens komt de lengtemaat van mijn spanner niet voor in de tabel van Sparcraft, dus die kan geen uitsluitsel geven. Wat voor lengte heeft die van jou? En hoe is de bevestiging aan de onderkant? Zit daar een interne draad waar een terminal of toggle in is gedraaid? En die van jou heeft trouwens ook een ander casting: Francespar (ipv Soferac), dus is denk ik uit een iets andere tijd.

En @holtere, die "B" maat in de tekening is volgens mij niet de schroefdraadmaat van de spindel, maar de binnenmaat van de gaffel/toggle. Het slaat niet op het blauw gestippelde in de tekening, maar op de zwarte gaffel/toggle er onder...





En @koko: ik zou inderdaad graag weten wat de originele stagdikte is geweest, maar daar heb ik me al een versuffing naar zitten zoeken. De oorspronkelijke werf is helaas al lang geleden opgedoekt en ik heb verder nog nergens de stagspecificatie kunnen vinden. Overigens met je eens wat betreft je twijfel, vandaar mijn vragen hier

Skadi schreef :
Die is forser, buitenkant wel bijna 15mm (geschat obv foto en tabel).
Lengte 650mm , 200mm verstellen, pen 12 mm en dan zou het de korte middelste zijn.

Onderkant is een vork, precies zoals boven. Het zal een nieuwer type zijn, is van 2002.

De stagdikte wordt berekend.......Wie weet is er iemand op het forum die dat kan?

In ieder geval zijn de krachten die je op een achterstag zet groot. Geen idee hoe de boot ingericht is maar je zou ook kunnen overwegen om de achterstag te eindigen met een blok en dan voort te zetten met een enkele cascade naar de spanner. Dan heb je weerszijden van het schip een bevestigingspunt nodig. Je halveert de kracht in een keer en dat is alleen maar prettig de andere kant is dat je de dubbele stel-lengte nodig op je spanner. Of die 20-22 cm dan voldoende zijn...geen idee?

Alles bij elkaar genomen lijkt het er dus toch op dat de spanner overeenkomt met de kleinste Sparcraft spanner en dus bedoeld is voor dunnere verstaging; 5, 6 of misschien 7, maar in ieder geval niet geschikt voor 10 mm. Het lijkt mij dus niet verstandig hem te gebruiken.

Een cascade in de achterstag zou kunnen, maar dat vraagt te veel veranderingen die met een wel geschikte spanner niet nodig zijn.

Dank voor jullie input en meedenken. Mocht er iemand nog een geschikte achterstagspanner hebben liggen (voor een mooi prijsje dan hou ik me aanbevolen.