Onderwerp: Reduceren weerstand vallen van mast naar kuip

Na heel wat gedoe heb ik het voor elkaar dat het grootzeil van af de mast soepel gehezen kan worden. Maar van af de kuip is dit een ander verhaal.

De lijn komt uit de mast en loopt over een gelagerd Lewmar blokje (50mm) naar de Spinlock organizer en dan naar de valstopper.

Eerst een opmerking; waarom is nergens terug te vinden wat de weerstand / energieverlies van een blok is. Hoe moeilijk kan het zijn? je trekt met een aantal Nm en kijkt wat er overblijft onder verschillende hoeken. Nu moet ik het doen met de kwalificatie 'lichtlopend' en dat zijn ze allemaal. Ik ben een man, ik wil getalletjes!

Met dat in het achterhoofd: Ik verdenk nu de Spinlock (2X3, met glijlagers) van het veroorzaken van de weerstand.

Kan ik deze smeren? Hoe? (en waarmee?) Zijn hier gelagerde schijven voor te krijgen? Zijn er ook gelagerde organizers die gestapeld kunnen worden? Ik weet dat o.a. Selden gelagerde organizers heeft, volgens de site van Selden kunne die worden gestapeld. Heeft iemand daar ervaring mee?

Wat zijn (heel) lichtlopende deck organizers?
Is een rijtje van drie dubbele keerblokken een goed alternatief? (het gaat eigenlijk alleen om het grootzeil)

Het grootste deel van het verlies zit in de vervorming van de gebruikte lijn. Populair gezegd de lijn deukt in. Net als bij het fietsen met zachte banden wat meer energie kost dan hard opgepompte banden.

3Noreen schreef :
Dus de lijnen goed hard oppompen?
Zijn (kale?) Dyneemalijnen harder opgepompt dan polyesterlijnen?

Bert65 schreef :


En ik vrees dat dit alleen over de lagering gaat, de vervorming van het touw (korter en dikker in de binnenbocht, langer en dunner in de buitenbocht) zit er vast niet in.

Die Spinlock organisers hebben een kunststof busje om de bout en om dat busje de schijf.
Is de schijf nog rond? Ze slijten soms helemaal weg.
En een 50 mm blok met een haakse bocht (onderaan de mast) helpt ook niet.
70 mm minimaal, en dan gelagerd.

En dan nog blijft hijsen bij de mast lichter

Bij mijn boot liep het toen ik hem net had ook allemaal voor geen meter. Het bleek dat niet alle schijven in de organiser meer draaiden. En ook de rollertjes in de easlylock valstoppers deden het niet meer. Al die vast zittende draaiende delen waaren verolgens vierkant geworden door slijtage.

De valstopper kon ik achterstevoren in elkaar zetten. Waardoor de voorheen ingaande rollertjes nu de uitgaande rollertjes waren.

De organiser heb ik nieuwe schijven ingezet, en als experiment nog iets aan aangepast. Ik heb ongeveer dit:

www.sailsupply.nl/barton-valge...8mm-lijn-10mm-barton

En daar zit redelijk wat speling naast de schijven. Er past zogezegd nog wel wat bij. Toen heb ik als experiment een setje mast voet schijfjes van de optimist van mijn zoon erin genutselt als extra glijlager voor de grootzeilval. Dat zijn teflon schijfjes die ervoor zorgen dat de mast in een optimist lekkerder kan draaien.

www.sailcenter.com/nl/merken/o...astvoet-ex12072.html

Alleen eentje aan de onderkant was al flink winst.

Waar ik no nog tegenaan hik zijn de versleten schijven aan de mast voet. Die zitten vastgeklonken. Daar kan ik dus niet echt wat aan vernieuwen zonder het flink overhoop te halen.

@Baasklusje,

Dank je wel. Ik hees ook het zeil (het was gister lekker windstil voor dit klusje) via het blok en via de organizer. Ik had de indruk dat de organizer de meeste weerstand opriep. Die Spinlocks hebben idd een heel eenvoudige glijlager. Zou er wist te halen zijn met bijvoorbeeld de Selden (gelagerde) organizers?

Natuurlijk is de oplossing met een ander blok veel makkelijker te realiseren, al begreep ik van Accelarate dat niet elk blok op de pen in de mastvoet past.

@Procentje 20, leuk om te zien dat jij hier ook mee bezig bent. Hoe heb lij nieuwe schijven in de organizer gezet? Volgens mij kunnen die bij Spinlock niet los.

Maakt je lijn op de organizer dan een erg grote hoek?
En zomaar even een vaag idee: Als je het blok op de mast hoger doet, kan ie dan ook in een keer naar de klem?

Blokken met kogellagers zijn voor vallen meestal niet de oplossing helaas. Kogellagers zijn geschikt voor toepassingen waarbij de schijf veel en snel draait. Vallen doen dat niet, die staan het grootste deel van hun tijd stil onder flinke spanning. Door het kleine contactoppervlak en dus hoge spanning van de kogels ontstaan er kleine putjes in de kogelbaan waardoor de weerstand alleen maar toeneemt. Ook vervormen de delrin kogeltjes in de stilstandperiode wat ook leidt tot meer weerstand of zelf volledige blokkering.

De remedie kan zijn om dan geen kogellagers maar tonlagers toe te passen, het contactoppervlak daarvan is immers groter. Maar dat vraagt grotere schijven en een dure constructie. Het is dus niet voor niets dat blokken en organisers voor vallen dus meestal glijlagers hebben.

Wat je wel kan doen is je vallen en smeerrepen zo dun mogelijk te kiezen, dat maakt heel veel verschil. Een 8mm dyneema lijn loopt veel soepeler door de blokken dan een 10mm polyester lijn. En nog veel minder rek ook. Wil je helemaal los gaan dan kan je je vallen ook nog verjongd toepassen, dus kaal Dyneema met alleen een mantel op het stuk wat door de stopper en je handen gaat.

Verder je glijlagers af en toe met zoet water wassen en een spuitje teflon spray helpt ook. Dat je je organisers af en toe even moet controleren op soepel draaien spreekt voor zich, zodra een schijf niet meer goed draait slijt het snel in en neemt de weerstand uiteraard ook enorm toe.

@It Paradyske: Interesante gedachte, maar ik denk eerlijk gezegd niet dat het blok veel hoger kan. Het zit op een toggle, dat maakt ook niet elk blok geschikt. Ik zou nog wel kunnen experimenteren met lijn over de binnnenste schijf (zit nu op de middelste) te laten lopen.

Da lijn maakt idd een stevige hoek naar de organizer. Ik zou misschien één met grotere, gelagerde schijven kunnen monteren, maar dat is wel vrij ingrijpend.

Ik ga, denk ik, eerst maar eens met het blok experimenteren. Ik kan even uitwisselen met een 60mm Harken blok, dat voor de schoot bedoeld is.

Het heeft ook veel te maken met hoe je trekt, en met het gewicht van het zeil.
Mijn grootzeil, 32 m2 laminaat, weegt bijna 20 kg.
Dat is redelijk normaal; geen lange latten, geen karren.
Om de laatste meters omhoog te trekken moet je in de kuip met alle weerstanden (sleetjes, karren, 180 graden bocht in de masttop, 90 graden onderaan, 45 in de organiser) toch al gauw 50 kg of meer met je handen naar je toe trekken.
Bij de mast kun je dat met minder weerstand ook nog eens met je gewicht doen. Het zal nooit hetzelfde worden....

Dat realiseer ik mij en daar streef ik ook niet naar. Mijn eikpunt is een beetje dat ik het zeil een beetje comfortabel in de kuip kan hijsen. Daar komt, zowel bij mij, als bij mijn vrouw op het eind toch nog de lier bij kijken. Verder ben ik op dit moment nog steeds verre van fit, vandaar dat dit ook even mijn aandacht heeft.

Ik ga dus toch nog even kijken hoe ik de weerstand, met het blok op de mast, wat kan verminderen. De wieltjes van de organizer zijn nog goed, ik heb dat gecontroleerd. Kan je deze ook smeren?

@Ilcigno: Ik heb de lijn al vervangen door een 8mm Dyneema lijn. De enige blokken met tonlagers die ik ken zijn de Black Magic's van Harken. Die kosten meer dan 200 euro en kom ik nooit gebruikt tegen.

Zijn er andere merken die blokken met een tonlager maken?

Bij mijn organiser is de bevestigingsbout van het hele ding ook de as waar de schijf omgeen draait. Met een stalen bus ertussen. Dus bout los was meteen schijf los. Er zat ook flink wat zand en meuk tussen. Dat zal de oorspronkelijke vastslaan reden wel zijn geweest.

Ik zag bij spinlock wel een schijf als los service onderdeel. Maar het kan zijn dat dat enkel bij de grotere maten van toepassing is.

Wij doen inderdaad vaak dezelfde klussen viel me op leuk.

Zo kwam het van mijn boot af:

Filmpje

Goed lopende kogelgelagerde blokken, ook bovenin de mast, een schone en drooggesmeerde mastgroef en soepele vallen die makkelijk de bocht om gaan scheelt gigantisch is mijn ervaring.

Gelagerd kan prima in de praktijk, je moet echter niet onderdimensioneren. Dat is kostbaar, maar op mijn flink gebruikte boot zit al 12 jaar dit spul (Frederiksen, nu overgenomen door Ronstan) en loopt nog prima. Het kan dus lang meegaan… Verder helpt het vallen niet te dik te kiezen en bochten zo flauw mogelijk te houden.

Boven in de mast had ik deze winter even beter op moeten letten. Want dat is er dus niet van gekomen. Aan de hoeken kan ik nog maar beperkt wat doen.
Welke organizers heb jij? Zijn deze (wel) gelagerd?

Voor zover ik weet kan je de wieltjes van een Spinlock organizer niet vervangen.



Gepost met de officiële Zeilersforum-app