Onderwerp: Fokgiek?

Goedemiddag,

We hebben een nieuw schip, hoera
Het is een combikotter 11.80, mooi exemplaar.
De masten liggen al een tijdje opgeslagen, die halen we maandag op.
Ik zie op de originele tekening dat er een 'giek' aan de fok zit.
Ik heb dit wel eens eerder gezien, maar geen idee waarom hiervoor gekozen wordt/werd.
Vast wel iemand die het wel weet denk ik.
Alvast dank.

Wat je bedoelt is een zogenaamde boomfok of zelfkerende fok.

Hiermee kun opkruisen (laveren) zonder de schoten van de fok te bedienen. Als ook de grootschoot is vastgezet in een bepaalde stand hoef je boot bij het opkruisen en overstag gaan alleen maar door de wind te sturen, van de ene boeg op de andere boeg.

En je kunt bij elke windhoek de ideale fok realiseren.

Ik heb vroeger een stalen Brasser gehad, ontworpen door Robert Das. Deze had op de fok en op de kluivert een giek en dat werd toen het "DAS systeem' genoemd. Later is de kluiver wel vervangen door een rolreef systeem, maar je kan inderdaad kruisen zonder aan je schoten te zitten.

Dank allemaal, helemaal helder!

Maarrrrr, het voordek is onveilig tijdens het zeilen met een boomfok. Waar je een giek van het grootzeil nog kan proberen te koppen (ook niet aan te raden) kan een giek onder de fok je onverwijld over boord meppen.

Aha, dus goed uitkijken WIE je op de voorplecht zet

Een moderne keerfok heeft geen boom, maar de schoot op een overloop. Voordeel: geen boom dus. Maakt o.a. dat je het zeil makkelijk kan wegrollen. Nadeel: staat alleen aan de wind optimaal. Met een knik in de schoot al snel teveel twist. Niet echt een nadeel op een motorzeiler.

Gepost met de officiële Zeilersforum-app

Mi Dushi schreef :
Dat nadeel is er bij een fokgiek (bij onze vorige boot Hoyt Boom) niet.

Er is de J100 met een Hoyt Boom.
Geen extra twist (zoals onbeheersbaar bij een keerfok).

Baasklusje schreef : Mooi. Maar wel weer een boom, zie post Noballast. Ieder nadeel heb zijn voordeel.
In het toerzeil genre wordt dit systeem door Island Packet gebruikt.
Ik zie dat dit zeil met boom wel op te rollen is. Hoe zit dat met de schootvoering om dat mogelijk te maken?

Mi Dushi schreef :
Bij onze Island Packet 485 was dat met een spruit uitgevoerd en dan naar de kuip.



Btw: foto is van een zusterschip.

Noballast schreef :
Geen enkele grond voor deze opmerking.
Boomfok is prima, vele jaren mee gevaren naar tevredenheid op grote schepen.

Ook wij hebben een Hoyt boom, maar dan met een hydraulische cylinder zodat we de stand van de boom kunnen wijzigen vanuit de kuip. Daardoor kan je spanning zetten op het achterlijk. Op zo'n manier kunnen we op elke koers optimaal van de fok gebruik maken, nooit klapperen of wegwaaien van de top meer. We varen als het ware met 2 grootzeilen, qua controle over twist en stand van het zeil.

Voor de wind kunnen we zelfs door een kort moment exact 180 graden van de wind te varen en de boom iets hoger te zetten de boom te loevert zetten zonder naar voren te hoeven. Dus ja, die boom kan je van het dek vegen, maar aangezien we er niet komen is dat geen probleem.

Calidris schreef :

Eind jaren 80 toch twee ongelukken mee zien gebeuren op een charter.
Eén gebroken enkel van een gast die klem kwam te zitten met zijn voet tijdens
een overstag.
En een andere gast overboord gezwiept omdat de (nieuwe) maat de boom losgooide
tijdens een overstag.
Ja, had allemaal voorkomen kunnen worden, maar toch. Het blijft een extra aandachtspunt.

A

AdB schreef :
Beide aangehaalde voorvallen kunnen ook met een losse fok gebeuren op een charterschip en is niet specifiek boomfok gerelateerd.

Ik heb ook iemand overboord gehad met een losse fok. Of een voet klem onder overloop tijdens overstag.

Grootste probleem blijft het opletten, opletten en opletten, daarbij maakt uit wat je voor fok hebt.

Ik had zelfs een maat die beide enkels brak door gewoon te struikelen over de overloop. Dus wat is nu gevaarlijk?

Mi Dushi schreef :
Ook een boomfok kan je wegrollen.
Deze prachtige Van de Stadt (Stadtship), links op de foto en achter Norna Biron, heeft een Hoyt achtige boomfok (hydraulisch) met een fokroller. Het is een oplossing voor als een overloop om enige reden niet vlak voor de mast langs kan. Bij deze Van de Stad komt daar ook een zwaard naar buiten waardoor de overloop rail verder naar voren op het dek moet zitten.
Om dezelfde reden krijgt ook mijn boot een boomfok.
De goede trimbaarheid is een groot voordeel t.o.v. een standaard keerfok.
De giek is wel een sta-in-de-weg en potentieel gevaarlijk voor iemand op het voordek ondanks dat wat Califris daar van vind.
Zo’n giek op het voordek heeft ook een bijnaam, kan er ff niet op komen maar het was iets met “killer” er in. Overigens geen probleem wat mij betreft als jij en je bemanning er zich maar bewust van zijn.

Laat ik het zo zeggen, op een groot schip met overloop is een boomfok veiliger, mede omdat de schoot langs de boom naar voren loopt en iedereen veilig langs de boom kan trekken en de schoot op het paaltje of elders belegd kan worden. Bij ruig weer heb je enorm veel (veilige) steun van de boom op het voordek.

Ik vaar nu weer regelmatig met een losse fok en schoot van pakweg >40m2, de nodige potentiele gevallen heb ik alweer gezien. Alleen al dat traditionele hakblok belegging, brrrr.

Ik weet niet hoe het op een jacht kan zitten, maar ongelukken gebeuren door onoplettendheid, niet door het wel of niet hebben van een boomfok.

Wel een mooi systeem, zo'n Hoyt boom, zeker hydraulisch, met de mogelijkheid de twist te regelen. Was mijn frustratie over de keerfok. Naast het ongecontroleerd heen en weer slaan op ruime en voor de windse koersen. Heb uiteindelijk een wat grotere werkfok gekocht voor gebruik op zee.

Calidris schreef :
Het gaat niet over een groot bruin schip, maar over een jacht(je) = Appels met peren. Alles dat meer dan zeg 30cm. boven het voordek uit steekt wordt genadeloos van dek geveegd als je niet oppast. Met een gewone fok gebeurt dat niet. Het onderlijk geeft mee, je loopt hoogstens hoofdpijn op als je de schoothoek niet kunt ontwijken.
Maar nogmaals, prima oplossing, maar wees je bewust van het extra risico t.o.v. een gewone fok. Het “gevaar” is van de zelfde orde van grootte als voor de wind zeilen zonder bulletalie op de giek van het grootzeil. Dat kan Calidris natuurlijk ook weer bagataliseren want op een groot schip enz.

Nou, grond is er wel voor, want zo'n houten paal van een metertje of 5 of meer kan gijpend op heuphoogte over dek komen zwaaien. Een combinatie van achterlijke wind, wat zeegang, en een iets minder ervaren roerganger kan zomaar leiden tot een klapgijp.

In alle situaties waarin je er niet zeker van bent dat het ding weg blijft van je voordek zet je dus een bulletalie. En bij een wending hou je iedereen achter de fokkerails zonder een haartje mogelijkheid tot discussie.

Maargoed, zowat alles aan een schip op zee is 'gevaarlijk'. Wat Calidris ook al zegt, klapperende blokken en ogen kunnen net zo hard aankomen als een giek.

Zelf heb ik nu ook een (traditioneel) scheepje met fok op de giek, ik vond het vooral erg leuk staan. Ik had me echter niet gerealiseerd hoe ontzettend makkelijk je de fok aan de andere kant kunt zetten bij voordewindse koersen - de giek boomt hem dan uit en het gaat zo goed als vanzelf! Nooit zo gerealiseerd vantevoren, maar dat gaat dus 10x makkelijker dan op een scherp jacht met losse fok.

Wel een bulletalie zetten natuurlijk. Je wil met achterlijke winden geen klapgijp, niet met je grootzeil, en niet met je fok. Vanaf bf4 dan oid he.

Ik wil nooit meer zonder

Pcies, er kan ook een bulletalie op.