Onderwerp: Bezaan, kotterfok of genua++

Onze boot (37 ft en 6,8 ton leeg) is naar huidige maatstaven wat ondertuigd met origineel typisch voor die tijd (1980) topgetuigd met een relatief klein grootzeil (22,5 m2) en grote 150% genua (45,5 m2). En wij zelf hebben zelfs geen 150% maar een 130% genua (+- 37 m2), dus nog wat minder zeil. Dit merk je natuurlijk vooral met lichter weer en dan begin je te mijmeren over wat daar aan te doen zou zijn. Een heel nieuw (hoger) tuigage zou natuurlijk kunnen, of extra specifieke lichtweerzeilen (een gennaker is er al). Maar gaandeweg begon ik me het volgende af te vragen:

Onze boot is ook in kits uitvoering te krijgen geweest. Die had een bezaan van 7 m2 en voor zo ver ik dat heb kunnen achterhalen geen andere aanpassingen in het tuig (hoofdmast staat op dezelfde positie bijvoorbeeld, en grootzeil en genua lijken hetzelfde als de sloepversie, wat me op zich al een beetje verbaasde, maar goed).

Theoretisch zou ik onze boot ook naar die kitsversie kunnen brengen (niet dat ik daar zin in heb, dus vandaar theoretisch). 7 m2 is grofweg 10% extra zeiloppervlak. Zou dat een significant verschil opleveren in prestatie, met name bij lichter weer?

Die 7 m2 kan ik natuurlijk ook op andere manieren toevoegen, bijvoorbeeld door een kotterfokje van 7 m2 toe te voegen. Of ik vervang onze 130% genua door een 150% genua, dat scheelt ook grofweg 7 m2.

Wat ik mezelf afvroeg is dus: Wat zou het meeste kunnen opleveren, qua prestaties, en onder welke koersen:

- Een bezaan van 7 m2 toevoegen.
- Een kotterfok van 7 m2 toevoegen
- Een 7 m2 grotere genua.

En ja, ik snap dat er ook andere aspecten aan kleven als gebruiksgemak, kosten, moeite, etc, maar dat gaat het me nu effe niet om. Nu puur de vraag wat het meeste zou kunnen opleveren. Het is toch winter dus iets om over te prakkiseren.

Iemand een idee?

Ik denk zelf een (enkele) bollejan of halfwinder van zeilenenzo.nl

De bezaan zal je enkel een beetje snelheid opleveren met achterlijke wind.
Echter zal de bezaan je wel wat meer mogelijkheden bieden ivm zeilvoering en comfort.

Ik vaar zelf met een 2-master, het grote voordeel van een bezaan is voor mij het echte scheepse uiterlijk.
Ook wel handig als er redelijk wat wind/golfslag staat dan hijs ik het grootzeil niet. (pure luiheid)

Een kotterfok vaar je normaliter met een kluiver en niet met een genua. Onze kotterfok (18m2) en kluiver (23m2) samen is wel iets groter dan de genua (36m2) maar qua snelheid levert het niet heel veel op. Wel een aantal andere voor- en nadelen.

De licht weer genua van 50m2 die bijna tot in de kuip komt, voegt wel wat toe. Maar dat is een redelijk onhandelbaar ding van dun doek dat alleen bij echt licht weer uit de kast komt. De genaker gebruik ik vaker, een code 0 voor de hogere koersen ipv die lichtweergenua zou wel een mooie vervanger zijn.

Een bezaantje van 7 m2 als toevoeging op een bestaande tuigage van 60 m2 lijkt me weinig zoden aan de dijk zetten.
Je bent trouwens niet veplicht om je de aan die 7 m2 te houden, lijkt me.
Het oorspronkelijke bezaantje was, denk ik ook meer bedoeld om, bijvoorbeeld, een beetje beter gebalanceerd te kunnen zeilen zonder grootzeil, of recht achter het anker blijven liggen, zonder te gieren.
De bedoelde tuigage is een yawltuig. Een alternatef zou een kits-tuigage kunnen zijn, met een hogere tweede mast en meer zeiloppervlak. Dat zal echer de ligging van het zeilpunt t.o.v. het lateraalpunt sterker veranderen, met risico van een tè loefgierige boot.

Mogelijk is er meer snelheidswinst te boeken met een uitgebouwd grootzeil en een (grotere) gennaker of code 0.

Ik persoonlijk zou voor een grotere genua gaan. Maar ja wie ben ik he.
Mvg Grover

Het is wellicht handig om ook het scheepstype te vermelden. De vraag is namelijk of meer zeil de lichtweer eigenschappen echt merkbaar verbetert. Ook de rompvorm heeft daar invloed op. Met 0,2 kn zul je wel niet gelukkig zijn, maar dat kon toch wel eens de uitkomst zijn van die bazaan. Omdat je dan ook nog eens net iets minder hoog zult varen bij het kruisen levert dat sowieso weinig op aan d wind. Het hang er ook vanaf hoe je nu omgaat met de zeilen. Als je een rolvoorzeil hebt is die 130 procent een betere keuze. Anders heb je al bij 20 kn wind een heel bobbel voorop vanweg het grote aantal slagen. Ik heb een oude 150 procent genua ingewisseld voor een nieuwe 130 procent genua en geen snelheidsverlies (maar dat zegt ook iets over de reden waarom de genua aan vervanging toe was, besef ik). Wel heb ik snelheidswinst bij meer wind doordat er het profiel beter blijft behouden als er maar een of twee slagen gerold hoeft te worden. Uitbouwen van het grootzeil is veruit de goedkoopste ingreep schat ik zo in vanweg het aantl m2 dat er voor nodig is.

Ik denk dat aan deze opties ook verschillende prijskaartjes hangen. Als dat geen rol speelt is optie 4, een andere boot, misschien de beste keus. Of anders optie 5, lekker blijven mijmeren en wachten tot je genua uit gezeild is..

Corst schreef :
deze opties lijken mij allemaal inderdaad kostbaar. Misschien optie 6, lekker blijven mijmeren en wachten tot de wind wat aantrekt...?

Dank voor alle reacties. Blijven mijmeren doe ik zeker, ook over een nieuwe boot, meer wind, ander grootzeil of kits vs yawl. Maar de vraag is daarmee nog niet beantwoord . Misschien is die ook lastig te beantwoorden (ik weet het antwoord ook niet ) of ik heb hem niet goed gesteld. Het gaat mij dus om de principiële/hypothetische/theoretische vraag: Waar zou dat beetje extra doek (10%/7m2) het meeste opleveren (qua zeilprestatie): Als (toe te voegen) bezaan, als (toe te voegen) kotterfok, of als vergroting van de genua. En natuurlijk ook, waarom dan?

Philip schreef : Ik moet zeggen dat ik 2 zeilen redelijk ideaal vind. Met 3 zeilen is een kotterfok het beste alternatief. Volgens mij wordt het voorste zeil fok of genua genoemd als het op de boeg zit en kluiver als het voor de boeg zit.

Zeilen als een kluiver en bezaan heb ik altijd moeite mee gehad. Volgens mij is het belangrijkste doel van deze een balans brengen in de zeilvoering voor en achter de mast. Kleinere zeilen zijn beter handelbaar maar op snelheid lever je sterk in.

Voor wat betreft balans:
Met 2 zeilen (genua/grootzeil) is de balans vaak al lastig genoeg.

Voor de luie/voorzichtige wereldzeiler is de combinatie 110% genua (tot 20% te reven), met kotterstag en grootzeil redelijk ideaal. Voor weinig wind vul je dat dan aan met vliegend gehezen zeilen als code 0 en genaker (mits je ze gebruikt).

Met kotterstag wordt de 130% genua net zo lastig bij opkruizen als de 150% genua nu.

Als je geen kotterfok wil is een goed gekozen set voorzeilen ook een optie: rol/reef genua + HA (genua3) + werkfok (genua4).

Het vervelende antwoord is; maak je onderwaterschip in orde.

Met licht weer is dat je dominante performance bepaler. Aangenomen dat je goede zeilen hebt, is er met beter/mooiere zeilen meestal minder te halen dan met een schuurmachine.

Glad (geen 7 lagen afbrokkelende zelfslijpende antifouling), klapschroef, gladde kiel.

Dat maakt een slok op een borrel verschil.

Als je dan graag door wilt pakken; lichtweer genua er op. Via de verschillende Chines importkanalen zijn er voordelig laminaatzeilen te krijgen in een keur aan kwaliteit, maar de doorzichtige, zwartdoordrade lichtweergenua is iets wat je steeds vaker ziet.

Dat natuurlijk allemaal nadat je met trim niks kan bereiken. Je hebt een toptuig dus als jij je niet wezenloos draait aan je achterstag met licht weer dan is een boekje over trim de kortste klap

Gelukkig houdt je je type schip en staat van zeilen geheim, dus dit is het meest gedetailleerde antwoord dat je van me krijgt

@Reuver, met een rolinstallatie (rol/reef is marketing) kán het eens voorkomen dat je het uit nood gebruikt om te reven, maar daar leg je je zeilplan natuurlijk niet op uit. Een beetje zeiler wisselt zijn zeil naar de omstandigheden. Het is een scheepje van gering formaat.

7m2 extra op 60m2 bestaand tuig bij licht weer dwz lage snelheid.
12% doet, op de duim, bij heel lage snelheid 6% daarop en bij middelmatige snelheid 4% daarop of minder.

Zo’n zeil extra is om te reven bij veel wind. Helpt nauwelijks bij weinig wind.

Licht weer zeilen verdubbelen of verdriedubbelen je bestaande fokoppervlak anders haalt het niet zo veel uit.

boarderbas schreef : Het probleem met rol/reef is dat het maar zeer beperkt werkt.

Voor een wedstrijdzeiler geen optie. Voor dualhanded toerzeilers kan het interessant zijn.

Waarom specifiek dualhanded?
Bij veel toerzeilers is de regel dat een zeil alleen gewisseld wordt met 2 man aan dek. Dan betekent 1 rif inrollen langer doorzeilen zonder de 2e man/vrouw te wekken. Ja, uiteindelijk moet je wisselen.

Als je rol/reef niet interessant vindt, vind je waarschijnlijk een kotterfok ook niet interessant. Bij vertrekkers zie je wel meer oplossingen waar wedstrijdzeilers van gruwen.

Ah het oude "ja maar jij bent een wedstrijdzeiler".

We hadden het hier niet over een vertrekkersboot me dunkt?

Een wedstrijdzeiler kan de race wel op zijn buik schrijven als hij voorzeil moet wisselen tijdens een (korte) race.

Het kan voorkomen dat je genoopt word het te doen. Niet erg. Ik zeg enkel dat je je zeilplan er niet op uit moet leggen.

Om even bij de vraag van TS te blijven: ik vermoed dat je in principe beter bij je huidige tuigage kunt blijven en daaraan meer zeil ophangen. Je creeert met een bezaan sowieso meer weerstand en gewicht op plaatsen waar je het niet wilt. Het zal dus (vrijwel?) altijd effectiever zijn om grotere zeilen op dezelfde mast te voeren. Welke, dat is dan afhankelijk van wat er kan.

Om een realistisch antwoord te geven - ik zou zelf niet eens nadenken over een tweede mast met alles wat er bij komt, als je ook aan een doorgelat/uitgebouwd grootzeil en eventueel een grotere genua kunt. Als je echt groter wilt, kijk dan naar een hogere mast / andere verstaging / andere zeilverdeling.

En eens met de tips van BB: begin eerst met een klapschroef (dat merk je echt) en een glad onderwaterschip.

Bezaan toevoegen helpt helemaal niets. De windweerstand en de verminderde stabiliteit van de extra mast (om van kosten nog maar niet te spreken) doen dat hele kleine beetje extra voorstuwing volledig teniet en door de beugel genomen ben je langzamer.

Grotere genua kan, maar ook dat is maar heel beperkt voordelig.

Je grootste winst zit waarschijnlijk in een groter grootzeil, flink uitbowen die top, tot ver achter je achterstag. Een beetje extra uitbouw werkt gigantisch mee. De top van een driehoekig zeil doet verbazingwekkend weinig, maar als je die top breder kunt maken, gaat die top opeens heel goed meedoen. Daarnaast zit de extra oppervlakte hoog, daar waar het meer waait en dus daar waar je het hebben wilt.

Als mijn boot aan een nieuw grootzeil toe is dan is er geen twijfel over dat deze flink groter gaat worden.

Erikdejong schreef :
Een gaffeltuig is dus zo gek nog niet!

Klopt. Een uitgebouwd grootzeil heeft een ingebouwde “gaffel”.

WErikdejong schreef :
Erik, hoe los je dat dan op met je achterstag?

HotSnail schreef :
Ik heet geen Erik, maar toch

- bakstagen
- achterstag flicker www.p8-spars.nl/producten/backstay-flicker/

keeszeiler schreef : Ja en nee. Het brengt zeilopeprvlak op de plek waar je het hebben wilt, maar er zijn ook twee hele grote nadelen. De eerste is dat het zeil(en) nabij de gaffel helemaal geen profiel hebben, je hebt dus een behoorlijk oppervlak wat met name aan de wind niets doet. Tweede nadeel is dat je een hoop extra gewicht omhoog trekt en dat is gewicht op de verkeerde plek. Als je dan ook nog eens op zee gaat varen dan klapt de gaffel nogal in lichtweer met deining en beginnen de zeilen te klappen op de golven.

keeszeiler schreef : Dat hangt een beetje af van je vaargedrag.
Als je altijd meerdere bemanningsleden aanboord hebt dan zijn bakstagen ipv een achterstag goed te doen. Vaar je vaak met weinig mensen of ben je lui dan kan een 'flicker' goed werken. Tijdens het overstag gaan of gijpen gooi je de achterstag even los en dan gooit die zeillat de achterstag naar achteren. Moet je wel een dyneema stag hebben, anders werkt het niet goed.

In mijn geval ga ik zelden tot nooit overstag en gijpen gebeurt ook niet heel vaak. Ik ga negeer het dus gewoon. Als ik wel eens een keer overstag meot of gijpen moet, dan moet het zeil even iets naar beneden en over de nieuwe boeg weer omhoog trekken. Moet je om de een of andere reden toch vaak overstag of gijpen, dan leg je even een rif in het grootzeil.

Volgens mij is zo'n flicker perfect voor een niet al te groot uitgebouwd zeil. Anders zou ik naar gepeilde zalingen willen (en dan ook meteen fraktioneel en als je toch bezig bent een andere boot).

keeszeiler schreef :
Een gaffeltuig heeft zo z'n nut.

Je zou eens kunnen vragen of bij een Crabber alle zeilen aanwezig zijn als je zo'n ding huurt (Oostmahorn). Werken met de zeilen is beter dan ellenlange verhalen.

In 10 zeildagen heb ik veel fout gedaan en ook af en toe met goede trim gevaren. Maar hoe het topzeil gehezen moet worden heb ik nog niet ontdekt.

PS zo'n Crabber is perfect om te leren dat je moet zeilen voor je plezier:
Zeilen als je wind en water hebt, het anker uit als je te weinig hebt van een van beide. Het bereiken van een bestemming is daarbij een bonus, maar geen doel (tenzij je heel veel tijd hebt).

PPS de boten op de foto lijken erg Engels. Nu heb ik daar weinig verstand van, maar zijn dat Smacks?