Onderwerp: Hoeveel stagspanning

Deze winter gaat de boot weer op de kant. Ik haal dan meestal een slagje van het staand want af om de boot een beetje te laten ' rusten'. Ik merk uiteraard de huidige stand van de spanners.
Ik heb de mast getuigd volgens de regeltjes die ik ken ( mast staat centraal recht ( check groef grootzeil) , beetje pre- bend, enz enz
De mast heeft twee niet gepeilde zalingen, D1, V1 en V2, rolfok ( dus stag) en verstelbare achterstag, baby stag.
Ik zou echter eens willen weten hoeveel spanning erop staat en vooral hoeveel spanning er zou moeten opstaan. Ik heb begrepen dat die ca. 20% van de breeksterkte moet zijn maar hoeveel is dat dan? Is dat te doen met een Loos gauge? Indien zo is er iemand van wie ik die een keertje kan lenen ( met borg ) om volgend seizoen eens te checken of raden jullie een bezoekje aan bij de professionele tuiger regio Zeeland

All tips welcome

Op de kant kun je de mast er maar beter afhalen, als je je boot wilt laten “uitrusten”. Dat slagje minder kan er precies voor zorgen dat de boel lekker aan het resoneren raakt. In de box maakt mijn boot bij 8 bft dwarswind als een slagzij van 20 graden, dat nog zonder rolreef. Op de kant wordt ie rechtop gebouden door 2 stempeltjes. Ook geeft dat de kans om je verstaging te eens na te lopen.



Sinds het boekje van Seldén uit is, is die “20%” tot een quasi wetenschap omhoog gevallen. Waar het echter omgaat is dat je mast, onder helling of tijdens stampen stabiel op de boot blijft en de bedoelde vorm behoud. Een stijf gebouwde romp heeft een stuk minder voorspanning nodig dan een slap gezeilde 50 jaar oude romp. Gewoon kijken dus hoe de trim en stabiliteit zich gedraagt onder helling. Vanaf ongeveer 20 graden helling mag het leiwant z’n voorspanning kwijt raken. Jouw boot bepaalt of daarvoor 10, 15 of 20% voor nodig is. Zo’n Loose kan wel handig zijn om een referentie te meten om je favoriete trim reproduceerbaar te maken.

Maar ik geloof niet zo in heilige getallen, zeker als die uit vuistregels komen.

Er zijn verschillende inzichten.

Die ik zelf aanhang is dat de zijstagen aan lij bij het aan de wind varen tegen het punt dat je vanwege de wind zou reven, net niet los komen te staan. Hangt het spul dan slap moet het strakker. Staat het spul dan nog onder veel spanning met het losser.

Voorstag spanning vinden de meeste monohull vaarders dat het niet strak genoeg kan.

Lijwant net niet los bij max helling is ook altijd mijn richtlijn geweest.

Op mijn monohull (Marieholm IF) is zo'n hoogst mogelijke voorstagspanning geen regel; de Nortth trimguide geeft richtlijnen voor de gewenste stagspanning in absolute getallen en evt verlaging daarvan onder bepaalde omstandigheden.

"The settings for rig tension and prebend should me taken with no load on the backstay. Using a tension gauge helps finding and repeating a desired rig trim. We use the Loos Tension Gauge mod. B rig. The base setting is 22 (220kg) headstay tension. To achieve that the values for the upper and lower shrouds are 37 and 20. In certain conditions, when the boat needs a lot of power, a looser rig set-up with a headstay tension of 18, can be worth trying. A looser headstay adds power to the genoa, making it easier to build and maintain boatspeed."

Om te beginnen is de de Selden handleiding. Die klopt behoorlijk.

support.seldenmast.com/files/595-540-E.pdf

Dat ding van Loos is waardeLoos duur, maar volstrekt onnauwkeurig. Spinlock heeft tegenwoordig betere.

Maar niets houdt je tegen zelf iets te bouwen.


Kost vrijwel niks, Hoge resolutie, behoorlijke herhaalnauwkeurigheid, ijken op de Selden methode.

Dan heb je een vergelijkingswaarde.

Dan mbt ontspannen van je tuig op de wal: Doe ik niet.

Ik wil juist dat de romp niet ontspant. Alsie dat doet, kruipt hij aan t begin van het seizoen weer, en blijf je stellen. Er is geen reden voor.

Dan mast plat, bij op de wal: ja, er is minder windvang. Ik lig bij Noordschans. Daar is in 40 jaar tijd geen boot omgevallen. Allemaal met mast omhoog.

Joop66 schreef :
Als die Loos&co meter voor de wedstrijdtrim van de IF-eenheidsklasse met een paar duizend boten goed werkt en reproduceerbare uitkomsten geeft is dat voor mij als toerder voldoende en ga ik niet hobbieen.
Het ging mij overigens niet om de meter, maar om de suggestie dat de grootst mogeijke voorstagspanning op een monohull altijd goed is....dat is dus niet altijd zo.

Wat ik niet begrijp van die Selden handleiding is de voorspanning van 20% van de breeksterkte. De meeste fabrikanten van RVS kabel geven een maximum SWL van 20% van de breeksterkte. Selden gaat met de voorspanning al direct op de SWL zitten. Daar komt de werklast nog bovenop.

3Noreen schreef :
Gaat de werklast er niet juist vanaf, aan leizijde, en blijft loefzijde gelijk? Voor welke wanten (niet stagen) geeft Seldén die 20%?

Hallo Padawan,

Waar lig je? Ik stuur liever niet op. Ik lig in Hoorn en woon in Alkmaar. Je mag mijn stagspanningmeter wel lenen.

Overigens hou ik het op 15%

Groet,

Bert

Gepost met de officiële Zeilersforum-app

ok, ben mee met de tips ( die ik ook gebruik mbt spanning lei stagen bij helling edm) Boekje van Selden doorgenomen, nu moet ik uiteraard te weten komen wat de breeksterkte is van mijn stagen; of is die standaard bij een bepaalde dikte?
Discussie mast op of af is al vaak gebeurd en off topic.
Slagje er af is bespreekbaar... selden geeft aan ' slightly'
@ bert 65: Wij liggen in zeeland. Ik begrijp dat je niet wil verzenden , geen probleem. Hopelijk biedt er zich iemand in Zeeland zich aan

Joop66 schreef :
heb je dit zelf gemaakt? Heb je misschien bouwplan of kan je beetje uitleg geven? Many Thanks

Er zijn geen shortcuts.
Eerst met de meetlat je stagspanning afstellen volgens de Selden methode, dan je gekochte of je eigengemaakte stagspanner ijken op die spanning.
Je kunt dus gewoon zelf aan de slag met meetlint en schuifmaat als je ambitie hebt

dat las ik inderdaad...

Watermaat schreef :
Zoals je hier kunt lezen wil een behoorlijk deel van de zeilers de verstaging in de haven al de maximale toelaatbare SWL geven. En dan gaan varen en dus de extra krachten die op de verstaging komen door het zeilen nog bovenop de SWL. Dat is in mijn idee de grootst mogelijke stag spanning.

Ik heb ook wel interesse in zo’n DIY hulpstuk.
Heeft Joop nog tekeningen?

Groet,
Elbert

3Noreen schreef :
Dat lees ik hier ook en mijn aanname was ook altijd dat zo strak mogelijk beter was
Het leuke van zo'n eenheidsklasse is dat allerlei aannames in de praktijk worden getest en niet altijd blijken te kloppen.
Die nuance lijkt verder nogal offtopic hier.

Bij oude plastic bootjes trek je de romp stuk of krom met 20% breeksterkte. Bij een stalen schip, wat stijf is zal dat vast lukken.
Dus zoals hier al genoemd wordt: lijwant net niet los. Achterstag span ik voor we zeilen, na het varen weer los.

Ik vaar tenslotte geen wedstrijd.

3Noreen schreef :
Ik vraag me ook af of die 0,1% verlenging ook daadwerkelijk die breekspanning is. De opgegeven breekspanningen van 19x1 kabel die ik kan vinden verschilt zomaar een facto 1,5. En aangezien je met kabel niet zomaar kunt rekenen mbt materiaal eigenschappen (E-modulus) weet ik het verband echt niet.

Overigens: Hijsboeren nemen niet daadwerkelijk veiligheidsfactor 5: Ze nemen Sf 5 op de statische last. Maar hebben het niet over aanloopgedrag van de kraan. Daar heb je nog eea voor nodig.

Vindo50 schreef :
Nee, hiervan niet. Helaas.

padawan schreef :
Uitleg: Je hangt heb op de stag, die loopt dan tussen de schroefkoppen door en je haakt de kofferunster in. Dan lees je m af. En daarmee heb je een vergelijkingswaarde.

Ik heb m geijkt met de Selden methode, en een stokoud Loos achtig apparaat, geleend van een even stokoude buurman. Die twee kwamen redelijk overeen, met wat aannames over de gebruikte specs door Selden.

Dus ik ben tevreden.

Watermaat schreef :
Daar is nogal wat discussie over. Ik heb maar 1 rapport kunnen vinden waarbij daadwerkelijk gezeild is met verschillende stagspanningen.

Het idee is dat de buiging van je mast invloed heeft op de zeilvorm, en dat stijver (in zichzelf) dan beter is. Dat bereik je door boven- onder- en evt tussen wanten op elkaar af te stemmen. Dat lukt natuurlijk maar over een redelijk smal bereik.

Waar je rekening mee moet houden: zolang stagen aan beide zijden nog spanning hebben, is de stijfheid 2x zo groot als wanneer er een slap hangt: Als links en recht nog spanning is, zal een (extra) last verdeeld worden tussen een hogere kracht op de ene stag een een kleinere op de andere. Er doen dus 2 stagen mee. Als er een spanningsloos is geworden stopt dat.

Ik heb een paar jaar geleden eens gezocht naar echte invloed van de stagspanning op zeil prestaties. Dat viel niet mee. Ik kwam 1 rapport uit Nieuw Zeeland tegen waar een of andere eenheidsklasse bestaat voor zeegaande jachten. Gek genoeg leek daar uit te komen dat een lagere stagspanning tot (ietsje) betere prestaties te komen. Maar de verschillen waren super klein.

Joop66 schreef :
Daar kun je verschillend over denken. Vooral als je zeilmaker en mast ontwerper meedenken kan een (beperkt) buigzame mast voordelen opleveren.

Het idee is als volgt; Als de zijwaartse druk door de wind op je tuig toeneemt en je mast is zodanig ontworpen dat dan de buiging daardoor toeneemt wordt dus je grootzeil wat vlakker. Ergo precies wat je zou willen. In een windvlaag een vlakker zeil.
Uiteraard moet het ontwerp van het zeil meewerken. Je wilt niet dat de bolling naar achteren verschuift.

Een en ander hangt af van hoe de mast verstaagd is en vooral hoe de zalingen gepeild staan. Op de A31 waar ik mee wedstrijden vaarde hadden we drie standen op de verstaging ( light, medium en heavy als in windkracht en sea state) . Ook de rake konden we verstellen dmv de voorstag. De standen werd aangezet voor de wedstrijd . gezien alle % helpen zeker een wat hoger niveau. In one design classes is dat zelfs een standaard procedure

Die denkpiste heeft me tot aanzet gegeven om mijn eigen want eens door te meten ( ik ga dat echter niet telkens aanpassen want bootje is om op reis mee te gaan en niet om wedstrijden te varen)

3Noreen schreef :
Dat hangt af van windsterkte en snit van je zeil af. Soms worden voorzeilen zo gebouwd dat deze de doorhang corrigeren.
Bovendien: als je veel voorstagspanning wil ontwikkelen door de achterstag vol aan te trekken ga je eigenlijk de mast compreseren ( dus eigenlijk naar beneden duwen) Dat zorgt niet altijd voor meer voorstagspanning want de mast wordt ' korter' . Het zorgt er wel voor dat je het grootzeil afvlakt ( midden mast komt naar voor en neemt het grootzeil mee = vlakker)
Dit hangt uiteraard weer af van soort mast en stijfheid boot ; pre bent, correctie met bakstagen en checkstays, zwaar gepeilde zalingen enz enz.

Nachtvlinder schreef :
^ dAt