Onderwerp: Nieuw drinkwatersysteem aanleggen.

Mijn ervaring met drinkwater systemen is blijven steken bij de koude zoete en zoute voetpompjes. Niets mis mee en heeft altijd prima gefunctioneerd. Maar nu bij de bouw van ons nieuwe schip hebben wij ons voorgenomen om wat meer comfort aan boord te nemen. Voor wat betreft het drinkwater is dat:

Koud en warm stromend water
En dus een boiler
Een douche
Een watermaker
En daarnaast ook nog de vertrouwde zoet en zoute voetpompjes.
De drinkwatertanks worden in de romp geintegreerd, voorzien van inspectiedeksels en behandeld met een geschikte epoxy coating.

Nu mijn vragen:

Hoe groot moet een boiler zijn om met z'n tweeen te douchen (na elkaar)?
Wat is een zelfaanzuigende pomp
Hoe groot moet zo'n pomp zijn met vier tappunten , binnendouche, buitendouche, kombuis, toiletfonteintje maar niet allemaal tegelijk natuurlijk
Wel of geen hydrofoor, en zo ja, hoe groot dan ?

veel ervaring heb ik niet met het aanleggen, maar dit is hoe ik het bij ons aan boord gedaan heb en dat functioneerd goed:

Al het leidingwerk van koper, wellciht wat ouderwets, maar daar was ik bekend mee

We hebben een 15l/min waterpomp die een variabele snelheid en een balg heeft, het is een Jabsco electrische pomp en daarmee hebben we geen hydraufoor nodig. Als iemand onder de douche staat kan de wasmachine ook aan staan zonder dat de persoon in kwestie daar wat van merkt, dat is dus meer dan voldoende capaciteit.

De boiler is 11 gallon = 44 liter en kan opgewarmd worden met de motor, electrisch en via de diesel kachel. Dit is in de praktijk meer dan dat we aan warm water gebruiken met twee personen dus over bemeten. Voor het charteren hebben we een tweede boiler van 70 liter, maar ook die is behoorlijk over bemeten voor 6 personen aan boord. deze zomer gaan we uitvinden hoe het bevalt om de 44 liter met 5-6 personen te gebruiken.

Hoe groter de pomp, hoe meer druk, hoe meer water je gaat verbruiken. Zuinig pompje en een goede douchekop laat je veel langer met het water doen.

Een zelfaanzuigende pomp wil zeggen dat de pomp in staat is om water aan te zuigen, ook als er nog geen water in de pomp of de aanvoerleiding staat. De pomp zorgt dus voor een lichte onderdruk waardoor het water aangezogen wordt. Dit in tegenstelling tot pompen die alleen werken als ze helemaal met water gevuld zijn.

Aan boord is een zelfaanzuigende pomp dus wel handig, na de winter of als de tank eens helemaal leeg geweest is.

Erikdejong schreef :
Heb je dan geen problemen met vorst? Koper geeft niet mee.

Dat is waar, maar onze boot is zo 24/7/365 verwarmt dus dat probleem hebben we nog nooit gehad. Slechts een kwart winter heeft de boot onbewoont in het ijs gelegen en toen heb ik het water gewoon afgetapt. Ik heb er bij het aanleggen wel rekening mee gehouden dat er gewoon een aftap kraantje op het laagste punt van de leiding zit.

PVC heeft net zoveel last van stuk vriezen als dat koper heeft, hoe dat met die nieuwe kunstof "klik leidingen" zit weet ik niet, maar dat was me te duur.

Als ik Erik goed begrijp heeft die een pomp met ingebouwde hydrofoor (de balg), en dan heb je inderdaad geen aparte meer nodig. Een installatie helemaal zonder drukvat zou ik niet doen, dan slaat je pomp aan zodra er ergens een kraan even geopend wordt: met een hydrofoor of klein drukvat stel je dat even uit.
Ik heb alleen een kombuiskraantje, met een electrische pomp en vaatje van twee liter ertussen. Dat geeft een rustiger waterstroom en beter regelbare kraan dan alleen de pomp.
Geen ervaring met complexere installaties met douche, warm water etc.

Apae schreef : Ik heb ook een Jabsco pomp aan boord (volgens mij een van deze), maar vind het aanslaan van de pomp echt geen probleem. Bij een installatie met een drukvat hoor je de pomp 10 seconden na gebruik alsnog pompen, wat is het voordeel daarvan?

De waterstroom is inderdaad iets onrustiger bij gedeeltelijk opendraaien, maar ook dat vind ik geen groot nadeel.

Bij mij scheelt het meer dan tien seconden: snel handen wassen zonder pomp is mogelijk. De pomp loopt alleen als het vaatje vrijwel leeg is, eerder niet, en loopt elke keer dat hij loopt zolang tot het vaatje weer vol is. Dat betekent minder stroomverbruik ivm inschakelspanning, minder slijtage aan de pomp, en minder "sputteren" van de kaarn, wat bij mij anders wel gebeurt. En voor het gewicht (drukvat is van plastic) of de kosten hoef je het niet bepaald te laten.

Bij ons slaat de pomp aan ongeveer een seconde nadat we een kraan open doen, het voordeel vand e balg is dat deze de schokken in de leiding opvangt. De pomp hang op een stalen plaatje met rubbers dus die kunnen we echt niet horen.
Mijn ouders hebben een 25 liter hydrofoor die slaat gewoon op een willekeurig moment aan als de druk minder word dan 1.5 bar (?) je kunt gewoon de afwas doen zonder dat de pomp aanslaat, maar als deze eenmaal aanslaat dan loopt die ook voor 1.5 of 2 minuten ofzo.
De installatie met hydrofoor neemt een heel stuk meer ruimte in en kost ongeveer 600 euro meer, ik zie het voordeel er niet van want die drukvaten zijn erg groot. Als je een pomp met variabel toerental hebt (automatisch natuurlijk) dan lijkt me dat het meest voordelige en het weegt het minste en neemt de minste ruimte in.

Wij hebben deze:
ca.binnacle.com/Plumbing-&-Pum...92/product_info.html en dezelfde pompen bestaan ook in grotere en of kleinere capaciteit, maar met 4 uitgangen van 12mm hebben wij geen probleem om ze allemaal tegelijkertijd te gebruiken.

Noballast schreef :
Aan het pompdebiet en de grootte van de boiler kun je redelijk rekenen. Alles is natuurlijk wel sterk afhankelijk van de manier waarop het gebruikt wordt. Bijvoorbeeld hoe je de douche gebruikt: zoals thuis met continu stromend water, of juist met in het achterhoofd de beperkte watervoorraad. Het is ook sterk afhankelijk van de douchekop die je monteert. Wat is het debiet van die douchekop bij een comfortabele waterstraal?

Op basis van dat debiet, douchetijd en de gewenste watertemperatuur bij het douchen (ook dat is echt persoonlijk) kun je ook uitrekenen hoeveel water je in de boiler moet hebben.

Als je de maximale debieten van de verschillende kranen bij elkaar optelt heb je ook het maximaal benodigde pompdebiet. Of je over- of ondercapaciteit neemt is afhankelijk van je eigen wensen. Hoe vaak worden er meerdere tappunten tegelijkertijd gebruikt en is het bezwaarlijk dat het debiet inzakt als dat gebeurt?

Ik zou je altijd aanraden om een watersysteem met voldoende groot drukvat te installeren. Dat zorgt er voor dat je een veel gelijkmatigere waterdruk krijgt in je systeem en dus dat kranen veel eenvoudiger te regelen zijn.

Voor wat betreft het installatiemateriaal: speciale slang voor drinkwatersystemen werkt snel en is ook nog enigzins vergeeflijk met vorst. Plus dat je het ook nog eens redelijk eenvoudig kunt vervangen zonder speciaal gereedschap. Als je aan boord wat extra slangenklemmen en een rolletje slang hebt liggen kun je onderweg altijd eenvoudig een reparatie uitvoeren als dat ooit nodig mocht zijn. Voor tappunten, douchekoppen e.d. zou ik altijd gewoon regulier huis-tuin-en-keuken sanitair kopen. Dat kun je ook overal ter wereld kopen als er ooit eens iets vervangen zou moeten worden.

Als noodvoorziening is het handig om op een plek aan boord een tappunt met handmatige pompkraan en aparte uitloop te hebben. Dat kun je ook meteen gebruiken als de ontluchting van je watertanks.

Roel.

Behalve het voordeel dat de speciale waterslangen makkelijk te leggen zijn en met vorst minder kans geven op schade, is er nog een duidelijk voordeel: de kleurcodering. Rode slang voor warm water en blauwe slang voor koud water. Kan niet missen.

roelb schreef : Vergeet hierbij niet dat de temperatuur van het koude water ook belangrijk is. Je lengt het warm immers met koud aan. In de zomer is dat water wellicht 20 graden en de douche is ergens om en nabij de 36-39 graden, een boiler word door de motor vaak tot 85 graden opgewarmt dus als je in de zomer douched dan is slechts 20% van het water afkomstig uit de boiler en de rest rechtstreeks uit je tank.
In de winter, bij een watertemperatuur van 1 graad is je drinkwater tank meestal niet veel warmer en dan is de hoeveelheid water die je uit de boiler gebruikt al dubbel zo veel met dezelfde douchewater temperatuur.

De boiler opwarmen via de walstroom word meestal niet warmer dan 60-65 graden (vraag me niet waarom, maar zo zijn ze meestal afgesteld) dan gebruik je in de winter 50% boilerwater en in de zomer 35%.

Dus als je gaat rekenen bekijk dan vooral ook wat de temperatuur van het koude water is waar mee je aanlengt, dat staat nog helemaal los van hoeveel energie de boiler nodig heeft om dat zelfde water op te warmen tot de gewenste temperatuur.

roelb schreef : De pomp die wij hebben heeft een variabele snelheid die automatisch geregeld is, kost maar een fractie van wat een drukvat kost en neemt aanziendelijk minder ruimte in. Temperatuur van de kraan afstellen hebben we nooit moeite mee gehad omdat de flow erg constant is. Met deze nieuwe generatie drinkwater pompen ontgaat mij het nut van een drukvat eerlijk gezegt een beetje.

Als ik het goed heb gaan legionella bacterien dood boven de 65 graden celsius. Daarom moeten boilers deze temperatuur halen.

Dat je op de motor warmer water krijgt, is logisch. Koelvleoistof wordt rond de 85 graden celsius, boilerwater dus ook zo goed als.

Overigens kan ik zelf 3 keer douchen met 25 liter boiler, mijn partner, die toch echt een stuk kleiner is dan ik, net aan 1 keer..... Dus persoonlijke voorkeuren enzo hebben een enorme invloed op het watergebruik....

Dekadent

Erikdejong schreef :
Dat is om Ketelsteen te voorkomen.

Onze boiler is wel warmer afgesteld en hierdoor is de capaciteit van warm water vergroot.

Handig is ook om de boiler zo dicht mogelijk bij de verbruikers te plaatsen. Immers als je warm water nodig hebt laat je eerst het koude water ongebruikt wegstromen tot het warme water “komt”. Na het gebruik laat je de warmte van het warme water in de leiding tussen tappunt en boiler ongebruikt achter.
Ook moet het warme water eerst de koude leiding opwarmen, hoe langer de leiding hoe meer verlies en hoe onregelmatiger de temperatuurverloop van het warme water tijden het tappen. Bijvoorbeeld: je blijft de douche kraan bijstellen. (als je geen thermostaat kraan hebt dan.)

Dekadent schreef :
Regel bij ons aan boord tijdens een reis zonder walvoorzieningen: douchen tot het putje vol is. Dan lukt het met zijn drieën én de afwas!

Zonsnel,

weet je zeker dat het tegen ketelsteen is? In mijn fluitketel zit ook ketelsteen, die wordt echt 100 graden voor de koffie...

Ik weet redelijk zeker dat het tegen legionella is. In het clubhuis heb ik ook e.e.a. omhoog laten stellen, als legionelle maatregel.

Dekadent

Noballast schreef :
Dag Nobellast,

Wij hebben erg goede ervaringen met deze pomp:
tinyurl.com/6v73k8n

Ooit vanaf 2003 verkochten we deze in de winkel die we toen hadden en is al 9 jaar in gebruik op diverse schepen met gasten. Loopt zeer rustig en verbruikt ook veel minder stroom naar behoefte. geen expantietank nodig.

Voor fitwerk kan je dit overwegen:
www.uponor.nl/rtm/snelle-en-be...bare-verbinding.aspx

Wordt al veel inschepen toegepast en ik heb het thuis in gebruik en uiteraard eerst getest:
Losse radiator tijdens verbouwing en de leidingen kunnen draaien in de fitting onder druk, géén lekkerij. radiaotor 2 maanden tijdens winter door hele kamer verplaatst onder druk, geen probleem. Ideaal dus.

Een ander systeem dat goed werkt is hep2o. Ook schuiffittingen. Leidingen hoef je alleen af te knippen en in de fitting te duwen. In die fitting kan je ook een gewone koperleiding duwen. Het is dus ook geschikt als materiaal voor uitbreidingen.
Er zijn steeds meer van dit soort systemen. Die ontwikkeling gaat momenteel heel hard.

Voor waterbesparing bij kraan of douche is er tegenwoordig ook een perlator die onafhankelijk van de waterdruk max 6 liter per minuut doorlaat met wel een comfortabele straal.

Evert Jan

fsd schreef : Ik heb deze foto net even vergeleken met de pomp die wij hebben en mijn vermoeden dat ze identiek zijn is bevestigd. Klaar blijkelijk twee leveranciers/fabrikanten die exat dezelfde pomp onder een andere naam leveren (de onze is Jabsco) werkt inderdaad al 3 jaar feilloos bij dagelijks gebruik.

Hartelijk dank voor julie input. Het wordt dus geen hydrofoor maar een variabele pomp. Weer een aparaat minder en het scheelt ruimte. De links verwijzen naar een 110V/220V pomp maar ik neem aan dat er ook een 12V versie is.

Ik heb de mogelijkheid om de aanvoer uit de tank op het laagste punt aan te brengen. Is er een reden om dat niet te doen ( afgezien van leeglopen bij lekkage) normaal gesproken wordt het water opgezogen vanaf de bovenzijde.

Hebben jullie ook zo'n fijn advies voor de bilgepomp/dekwaspomp/ballastpomp. Is het een goed idee om de bilgepomp en dekwaspomp in één pomp te vereenigen. Ik kan het bijna niet over de lippen krijgen, maar er is ook nog ballast aan boord, en wel 500kg maar gelukkig in de vloeibare zeewater vorm. Hardzeilend met ruime wind in flinke zeegang is het zaak de boeg omhoog te houden en dan is de mogelijkheid voor een beetje extra gewicht achterin nooit weg. Die 500 liter moet er een keer ingepompd worden en daar wilde ik ook de "combi" pomp voor gebruiken. Goed idee of niet?

Voor het geval alles ondersteboven gaat komt er een terugslagklep in zowel de ontluchtingleiding van drinkwater als diesel, ofwel werkend op zwaartekracht ofwel werkend op stroomrichting. Ik heb eigenlijk geen idee. Tips?

Nb: voor de niet multihullers, op z'n kop valt er nog steeds "goed" te bivakkeren in de boot. Met uitzondering van brand is zo'n trimaran het beste reddingsvlot.

De pomp met variabel debiet is er inderdaad ook gewoon in 12V (en 24, die hebben wij).

De (een van de) bilgepomp(en) is bij ons ook dekwas pomp. We hebben een centrale buitenwater leiding waar de motor en de buitenkraan en het toilet op aangesloten zitten, en aan deze leiding zit een extra aftakking met afsluiter waarvandaan een slang naar de bilgepomp gaat. vlak voor de pomp zit dan een drieweg kraan die er voor zorgt dat je kunt kiezen uit aanzuig vanuit de bilgeput (voor zover aanwezig) of via de buitenwater leiding (uiteraard voorzien van en wierfilter). Het bilgewater word aan dek geloosd via een pijpje waar ook een slang op aangesloten kan worden. We gebruiken het best veel. De pomp in kwestie is een reinstrhom van ik meen 200 ltr/min, maar dat is best veel voor een dekwaspomp.

wbt de terugslagklep, ik zou er eentje op stroomrichting kiezen, heeft de minste kans op ongewenste bijwerkingen.

Noballast schreef :
Toch is mijn ervaring dat een (klein) drukvatje achter de pomp e.e.a. een stuk beter te regelen maakt, vooral bij hele lage debieten.

Kniest verkoopt zo'n drukvat van 1 liter voor een tientje of drie. Dat kun je er altijd nog tussenhangen, heb je toch een kleine drukbuffer.

Roel.

Dat kan, ik heb dat ook. Maar dat is wel met een "ouderwetse" pomp, en niet met een variabele zoals hier bedoeld. Ik kan me voorstellen dat je dan juist geen extern drukvat moet gebruiken, zodat die pomp beter zelf kan regelen.