Onderwerp: Behandelen mahonie roerblad

Het roer van onze Sheriff is waarschijnlijk van massief Mahonie.
Ik heb het blad een paar jaar geleden goed geschuurd en afgelakt met een aantal lagen Rambo transparante jachtlak.
Afgelopen seizoen is deze laklaag boven de waterlijn op een aantal plaatsen losgekomen van het hout en kun je het er zo als een laag aftrekken.
Het vrijliggende hout is grijs verkleurd en verder niet aangetast.
Plan is om alle lak er weer af te schuren en er nieuwe transparante lak op te zetten.
Wat is jullie advies ?
Eerst sterk verdunde lak en daarna verder afwerken met een aantal lagen normale viscositeit.
Of eerst dunne epoxy en dat afwerken met blanke lak ?
Misschien nog andere mogelijkheden ?

Grt Hans

Ik zou een traditioneel laksysteem nemen dat inderdaad met een aantal sterk verdunde lagen begint, en dat volgens de instructies toepassen. En je even afvragen of je het mahonie de vorige keer voldoende de kans hebt gegeven om te drogen voordat je ging lakken.
Overigens kan je beter krabben dan schuren: daarmee verlies je minder dikte van het mahonie.
Epoxy op massief hout is vragen om problemen, zeker zonder goed UV fliter in de lagen erboven.
Een alternatief, als je niet houdt van jaarlijks lakken en wel een blanke afwerking wilt, is Coelan.

Mijn ervaring is een andere! Een paar lagen impregneerepoxy (van polyservice) aangebracht op het kurkdroge hout voorkomt zwarte inwatervlekken als de toplaag beschadigd raakt, maar je hebt gelijk dat je er een UV-bestendige toplaag op moet aanbrengen... Coulan of transparante DD-lak van De IJssel zijn aanraders die vele malen beter zijn dan Rambo jachtlak! Ik heb alle mahoniehout aan dek met impregneerepoxy behandeld en heb daar geen minuut spijt van gehad...

Zeehaen schreef :
Bedoel je niet injecteer-epoxy? Dat is namelijk ander spul dan impregneer-epoxy (de hars waarmee je bijvoorbeeld glasweefsel impregneert; THV500).
De injecteer-epoxy van Poly-Service wordt gebruikt met een eigen, specifieke harder, hardt trager uit en blijft ook veel flexibeler dan uitgeharde THV-500. Het is dunner-vloeibaar dan THV-500 en zuigt zich capillair in het hout.
Dat soort epoxy zou ik op massief hout nog wel durven gebruiken.

Over het UV-bestendig maken maken transparante DD-lak heb ik zo m'n twijfels. Ik heb in een grijs verleden transparantie DD-lak gebruikt op multiplex dat daarvoor met epoxy en glasweefsel was bedekt. Na een jaar of twee ontstonden blazen onder de lak en kwam het spul geleidelijk los.

Maar ja, blanke lak is sowieso een uitvinding van de duivel. In de praktijk is er maar één methode die echt werkt: traditionele eencomponenten blanke lak en elk jaar een laagje of liever twee erbij zetten. Wat ook uitstekend is en lang houdt is inderdaad Coelan. Maar dat heeft andere nadelen, zoals de beperkte verwerkingstijd als de bus eenmaal open is. En de prijs.

Beste Lodewijk, je hebt HELEMAAL gelijk... Ik heb inderdaad de injecteer epoxy gebruikt... Het juiste spul, maar de verkeerde naam. Sorry!!

Bedankt voor de tips.
Mooie winterklus

Grt Hans

omega schreef :
Nog even over het eventuele gebruik van DD-lak; mijn ervaring is dat het spul niet geschikt is voor plekken onder de waterlijn. Er ontstaan na een seizoen onder water vaak blazen.

Wat zou je adviseren onder de waterlijn ?
In elk geval injecteerepoxy maar hoe verder afwerken ?
Boven de waterlijn wel afwerken met DD-lak of met een gewone 1-component lak ?

Grt Hans

Als het roer onderwater zit zou ik het als volgt aanpakken:

Kaalhalen. Onderwater een 100grams glasweefsel erover. De grootste kans op beschadiging van de lak onderwater is een botsing met een stukje drijvend spul in het water. Wellicht op de waterlijk en stukje eronder een dubbel laagje glasweefsel. Alles lamineren met epoxy. Je kan het glasweefsel helemaal door trekken tot boven water en nog steeds een blanke afwerking kiezen bovenwater. Alles onderwater goed strak maken met epoxy plamuur. Dan 3 tot 5 lagen HD coat schakellaag en dan een AF. De meeste 1 en 2 componenten aflakken kunnen niet tegen langdurige onderdompeling in water. Uit ervaring weet ik dat DD lack na ongeveer een week kleine bobbeltjes begint te vormen als het onderwater gebruikt word.

Als je met 2 componenten begint zou ik alles met 2component afwerken. Voor boven de waterlijn. Epoxy met of zonder het glasweefsel. zonder glasmat zou ik eerst 2 lagen epoxy aanbrengen dan 3 lagen PP vernis van epifanes (dit is een dikke 2 componenten vernis om laagdikte te krijgen met UV filter) Afwerken met minimaal 2 lagen DD transparante lak als je het iets donkerder wilt hebben zou je voor de blanke lak met de aanduiding karaat kunnen kiezen. Na het eerste jaar het blanke gedeelte schuren en nog 2x lakken. Na het eerste jaar zinkt de lak namelijk in het hout.

Bulletproof!

FKZ schreef :
Voor wat betreft het gebruik van glasweefsel: als je daarmee begint zou ik het hele roer ermee inpakken. Dat is de beste garantie tegen vochtindringing en beweging van het hout. Het onderwatergedeelte wel volledig afsluiten en de rest minder rigoureus behandelen is geen goed idee. 1 laag 100 grams weefsel vind ik in dat geval erg weinig. Ik heb zelf ooit een nieuw roer gemaakt voor mijn toenmalige boot en heb daar twee en op sommige plekken 3 lagen keperweefsel van 160 gram/m2 opgezet.

Tenzij TS er grote prijs op stelt, zou ik geen blanke afwerking toepassen. Een dekkende afwerking blijft veel langer goed.

Verder mis ik in je verhaal de toepassing van injecteer-epoxy. Vooral voor de bescherming van het kopshout, dat bij een roer op de meest beschadigingsgevoelige plek zit, is een goede indringing en afsluiting noodzakelijk. Die injecteer-epoxy vormt naar mijn idee de ontontbeerlijke grondlaag voor alles wat je er daarna nog op aanbrengt.

lodewijk stegman schreef :
Het verschil is denk ik dat dit een klein roertje is voor een jouet sheriff. Het mahonie is van zichzelf sterk genoeg. Het dunne weefsel dient niet als versterking enkel als bescherming tegen impact schade. Wellicht het ik de TS verkeerd begrepen maar dacht dat hij het spul graag blank wou houden.

FKZ schreef :
Ik beschouw het ook niet als een versterking van het roerblad zelf, maar puur als bescherming tegen schade door het raken van de bodem of andere harde zaken.
Het zelfgemaakte roer waarover ik eerder sprak was een balansroer van multiplex voor een 22-voeter. Dat had van zichzelf ook voldoende sterkte.

Maar 100 gr/m2 glasweefsel is bijna het dunste dat te koop is. Zeker als er maar één laag wordt gebruikt, is de extra bescherming ten opzichte van alleen epoxyhars wel erg marginaal.

Oh help, er zit hout aan die boot. Gauw, alle epoxy die we kunnen bedenken uit de kast voordat het verrot!
Oftewel: is dat advies niet een beetje een kanon tegen een mug? Het gaat om een mahonie roertje dat waarschijnlijk al veertig jaar probleemloos meegaat en alleen een beetje grijs was geworden...

Apae schreef :
Aanvankelijk spraken we alleen over het beperken van wateropname door het gebruik van injecteer-epoxy. Glasweefsel is een optie, maar niet absoluut noodzakelijk. Maar als je het gaat gebruiken, doe het dan wel goed. Dat was mijn boodschap.

Qua mug en olifant: als het hout eenmaal goed droog is (ik zou het nu kaalkrabben en vervolgens tot maart ergens droog wegleggen)sta je in het voorjaar voor de keus hoe je het systeempje weer opnieuw gaat opbouwen.
We kunnen constateren dat het vorige verfsysteem het uiteindelijk niet heeft gehouden. Kan komen door eerder gebrekkig onderhoud, maar tevens is het misschien ook een teken dat dergelijk onderhoud niet de grootste hobby van de schipper was en is.

Kaal hout zichzelf even laten volzuigen met injecteer-epoxy is dan gewoon een goede start. In essentie een vervanging van het idee "eerst een aantal lagen sterke verdunde lak". Het is dus niet meer werk, alleen een andere methode om tot een duurzaam resultaat te komen.
Ik denk dan zelf dat de methode met injecteer-epoxy duurzamer is dan de verdunde laklagen.

Maar goed: TS maakt zelf de keus..

Leuke en leerzame discussie.
Het roer is waarschijnlijk net zo oud als de boot zelf en stamt uit 1969.
In het voorjaar van 2014 heb ik het roer grondig geschuurd en de onderkant in een paar lagen Primocon gezet en daarna antifouling er overheen.
De bovenkant afgewerkt met een aantal lagen Rambo jachtlak.
Op dit moment ziet de onderkant er nog steeds prima uit en een paar lagen antifouling lijkt me voldoende.
Van de bovenkant bladdert de lak af en deze kant heeft dus duidelijk aandacht nodig.
Zou best kunnen zijn dat het hout de vorige keer niet volledig droog is geweest.
Het roer staat nu binnen in een verwarmde kamer en kan lekker drogen tot het voorjaar.
De plekken waar de lak af is zijn grijs verkleurd maar nog steeds keihard.
Versterken met glasvezel lijkt me ook niet echt nodig.
Plan is om in elk geval de oude lak van de bovenkant af te krabben (niet schuren) en deze te behandelen met dunne injecteer epoxy.
Als het hout er nog netjes uitziet dan heeft afwerken met blanke DD-lak wel de voorkeur.
Ik vind een blankhouten roer toch wel erg mooi.
Als het hout teveel verkleurd is dan zal ik hem afwerken met een dekkende lak.
Kan ik de grijze plekken het beste behandelen met ontweringswater ?

Grt Hans

Tja, laat ik mijn mening ook nog maar eens ventileren want Pavlov slaat aan.

Het lijkt wel of een groot deel der forumleden verslaafd is aan epoxy, antifouling en ontweringswater.
Over epoxygebruik heb ik al meer dan genoeg geschreven: meestal totaal overbodig en ongepast, ook voor dit roertje.

Onder water rot hout niet. Je hoeft 't roer dus niet in te pakken met epoxy of op een ingewikkelde manier te beschermen tegen mogelijk onheil. Gewoon "iets" er opsmeren, bij voorkeur zonder gif dus zonder antifouling.

Grijze vlekken in het hout zijn plekken die door weer en wind en UV zijn aangetast. Bijna altijd is het grijze vliesdun. Gewoon een paar tiende millimeter wegschrappen/schuren en het is weer als nieuw.
Ontweringswater zorgt ervoor dat de grijze kleur min of meer houtkleurig wordt, maar dus alleen de kleur. De structuur, die al aangetast was, blijft aangetast. Gebruik dus geen ontweringswater! (Uitzondering: als een mooie flinterdunne fineerlaag van grootmoeders antieke kast net zo grijs is geworden als heur haar, dan is het gebruik van ontweringswater het overwegen waard).

Verder heb ik 15 kilo geleden ook gewerkt met DD-lakken. Zag er steeds prachtig mooi uit. De eerste paar maanden... Ik gebruik geen DD meer. Dus.

Groet!
Wim.

+1

Injecteerepoxy ken ik in het gebruik voor vacuum injectie, alhoewel ik betwijfel of de hier bedoelde injecteerepoxy daar geschikt voor is. Verder een overbodig produkt in het handwerk.

Bedenk dat als je al op dit massieve hout met epoxy wil werken dat de houtvochtigheid <12% moet zijn. Lijkt mij nogal een opgave voor een 40 jaar oud roertje.

Noballast schreef :
Dat heb je hier al eens eerder geroepen, maar het isme nooit duidelijk geworden wat je argumenten daarvoor zijn. Ook nu mis ik ze weer.

Ik gebruik het spul eigenlijk altijd, vooral op de kopse randen van multiplex. Het is wezenlijk ander spul dan de normale lamineer-epoxy van Poly-Service. Dat merk je als er bijvoorbeeld eens een volledig uitgehard restantje in een rollerbakje blijft zitten. De THV-500 wordt keihard en tamelijk bros. Het buigt niet; het breekt als je het probeert te buigen. De injecteerhars van dezelfde leverancier, aangemaakt met de daarvoor bedoelde harder, is na een paar dagen uitharden nog enigszins flexibel en te vervormen zonder dat het breekt. Het zuigt ook duidelijk verder het kopshout in dan lamineerhars.

Dat roer is niet zo heel dik denk ik. Als het hout zijn voedingssappen kwijt was op het moment dat er een roer van werd gemaakt, is al het water dat zich nu in het roer bevindt, zogenaamd vrij water. Het vochtpercentage is nu al lager dan 21 %, anders zou het hout al rottingsverschijnselen vertonen.
Ik denk dat je, als je het roer helemaal kaal maakt (dus ook het stuk dat nu in Primocon staat), in een droge ruimte in een half jaar een heel eind richting die 12 % komt. Meten is weten.

Berghout-2 schreef :
Er is ook een waterlijn, natuurlijk. Bovendien gaat dat roer door tot boven water. Water wordt onder de waterlijn opgezogen en migreert naar het deel boven de waterlijn.
Voor een ervaren timmerman als jij is de stelling hierboven wel een beetje vreemd in de context van een roer.

Ik wijs er nogmaals op dat gebruik van injecteerepoxy helemaal niet ingewikkeld is. Tenzij het zweet je al uitbreekt bij het idee dat er twee componenten moeten worden gemengd.

lodewijk stegman schreef :
Tja Hans, soms vinden mensen mij vreemd. Is niet erg hoor.

To the point: dat zuigen en migreren van water, dat is inderdaad zo. Dat de waterlijn het meest kwetsbare stukje van 't roer is, dat vind ik ook. Je moet dus niet gek opkijken als je na pakweg een halve eeuw aan een nieuw roer toe bent.
Tenzij je het roer in plastic (epoxy of DD e.d.) verpakt. Dan rot het verdraaid snel zodra er water in komt.
En dat water komt er zeker in. Misschien niet het eerste jaar, of het tweede. Maar zeker wel ver voor het vijftigste jaar!

Voor de zekerheid, voordat ik voor epoxyfoob wordt uitgemaakt: ik vind epoxy prachtig spul waar je heel mooie dingen mee kan doen. Maar niet op massief hout of op bestaande constructies.

Groet,
Wim.

lodewijk stegman schreef :
Zie ander draadje(s) maar ik zal het voor jou nog eens herhalen. Het verhaal rondom injecteer epoxy is heel plausibel, het is lekker dun en trekt goed in het hout. Mooi verhaal en goed verkoopbaar.

Maar een gewone epoxy doet dat ook prima, minder diep waarschijnlijk maar goed genoeg en laat meer laagdikte achter. De hechting van epoxy op hout is meer dan prima, met of zonder injecteer epoxy. Het is dus een overbodige handeling en je hebt alweer een extra produkt in het schap tussen de vele anderen die maar een beperkte houdbaarheid hebben. Overbodig dus maar kan verder geen kwaad behalve dat het een extra handeling is en extra geld kost. Werken met epoxy is vooral een kwestie vam goed plannen en hoe minder handelingen hoe beter dat gaat.

Een nederlandstalige en bondige samenvatting van de epoxy bijbel kun je hier vinden.

@ Berghout-2: Wat zou jouw advies zijn ?

Grt Hans

Noballast schreef :
Wat je in dit verhaal even vergeet, is het feit dat die injecteer-epoxy van Polyservice in uitgeharde vorm andere eigenschappen heeft dan een gewone epoxy. Juist het gegeven dat het enigszins flexibel blijft, maakt het uitstekend geschikt voor gebruik op massief hout.
Dat had ik ook al eerder vermeld, maar dat herhaal ik dan, speciaal voor jou, ook nog maar een keer.

Onderkant tot een decimetertje boven de waterlijn insmeren met hetzelfde wat op het onderwaterschip zit, eventueel met een vrolijk sierstreepje rond de waterlijn.
Boven water een enigszins ademend 1-component spul, bijvoorbeeld Hardhoutolie van Epifanes, eventueel met als onderlaag RapidClear.
Elk jaar heel licht schuren (maximaal 1 minuut per kant), schoonvegen en weer voorzien van een laagje. Ben je in een kwartiertje klaar mee.
Je kunt ook kiezen voor Coelan. Goed spul, maar heel anders.
Groet,
Wim.