Onderwerp: Natte / rotte wrangen, wat te doen

Ben ik weer,

Nu de temperatuur nog te laag is dacht ik vanochtend dat ik de bildge wel verder kon gaan schuren.
Zo gezegd zo gedaan tot ik aan de wrangen begon.
Hier bleken scheuren in het polyester te zitten waar mee deze zijn in gelamineerd.
Na er een krabber tussen gestoken te hebben kon ik een deel van het polyester zo weg steken.
Even later stroomde er een straaltje water tussen het hout van de wrang en het polyester uit.
Na een stukje polyester weg gehaald te hebben en met een priem in het hout te hebben gestoken bleek dit zoals verwacht aan de bovenkant van de wrang stevig te zijn maar verder naar onder begon het wat zompiger aan te voelen.

Ik heb contact op genomen met een kennis en de situatie uitgelegd.
Hij gaf aan, verwijder al het polyester zodat de wrangen vrij komen te liggen en laat dit drogen.
Vervolgens de wrangen insmeren met teer en zonder polyester terug plaatsen.

Nu heb ik een aantal vragen:

De boot moet eind april weer het water in, ik neem aan dat ik het hout nooit droog genoeg krijg.
Is het mogelijk om al het polyester rond de wrangen te verwijderen, de kiel te monteren en de wrangen enkel met de kielbouten op zijn plaats te houden? of dient het polyester eveneens om zijwaartse krachten weg te nemen zodat de wrangen niet verschuiven?

Is het de moeite om eventueel de wrangen van nieuwe stukken hardhout te maken en deze eveneens zonder polyester maar in de teer terug te plaatsen? of wordt dit een prijzige aangelegenheid?

Of kan ik het beter zo laten, en op diversen plaatsen gaatjes door het polyester boren zodat de wrangen kunnen drogen?

Bij alle opties uiteraard de kiel weer waterdicht afkitten.


Slecht te zien maar dit was de hoeveelheid water dat er tussen uit liep


De natte wrang


Overzicht wrangen

tsja... rotte wrangen.....

ik zou er niet op rekenen dat de oude wrangen te drogen en weer te gebruiken zijn; ik weet niet hoe oud ze zijn, maar een Stockpaert is vast wel 20 a 30 jaar oud? Dan is dat hout helemaal niets meer.

Bovendien lijken de einden van de wrangen te steunen op de dubbeling waar de luchtkasten op de bodem geplakt zitten. Dat is niet voor niets: daar hebben de wangen een veel stijver stuk om de krachten van de kiel op over te brengen. Als ze alleen op de bodem zouden liggen (die misschien maar 8mm a 1 cm dik is) dan gaat de bodem meebewegen met de wrangen.

Bestaat de werf nog (in Elahuzen, vroeger....)? Misschien heeft die wijze raad.

Ik zou nieuwe wrangen erin maken, nog iets breder dan deze, zodat ze nog wat meer steunen op de rand van de luchtkasten.
Hout hoeft er niet in, dat kan met schuim (voor de vorm), en dan een voldoende dik laminaat eromheen maken met glas en polyester. Dat laminaat moet het werk doen, niet het stukkie hout.

groet
t

Dank voor uw reactie.

Het geschatte bouwjaar is rond 1980.
Ik heb een tijdje geleden contact proberen te krijgen met de werf, deze schijnt overgenomen te zijn maar de huidige werf kon mij niets over het stockpaert vertellen.

Indien de nieuwe wrang van schuim met glas mag zijn, is het dan een idee om het huidige polyester te verstevigen?

De beste remedie is....even slikken....

Polyester rond bestaande wrangen verwijderen, vervolgens de wrangen verwijderen. Deze gebruiken als mal om nieuwe, het liefst hardhouten wrangen te maken. Deze met epoxy en glasmat weer inlamineren en afwerken met topcoat. Het klinkt heftiger dan het is, is prima zelf te doen. En zo te zien liggen de wrangen onder een vlonder dus hoeft de afwerking niet superstrak.

Succes en als je nog vragen hebt horen wij het graag

Groet,

Bootsman

ja, die oplossing die Bootsman noemt zou ik ook doen.

het klink allemaal wat drastisch maar ik denk dat je er qua tijd helemaal niet zo veel mee kwijt bent. Bovendien heb je een reparatie waar jij de rest van je leven niet meer naar om hoeft te kijken.

het zou mijn manier van werken wel zijn.

Gr Rob

Er komt nog wel een probleempje(nou ja -tje...) om de hoek kijken. Als je de oude wrangen verwijdert heeft de kiel geen houvast meer en zal de boot , als hij op de kiel staat, door de kiel kunnen zakken!
Ligt de boot onp steunen en hangt de kiel vrij dan trekt de kiel de bodem naar beneden.
Het beste is om de hele kiel te verwijderen vóór je de wrangen sloopt. Dan kun je die gelijk naar dee straler brengen en laten stralen/coaten.
Een andere optie is om de wrangen een voor een te vervangen zodat de constructie niet teveel verzwakt en niet vervormt.
Ad

Als je het doet kan je het beter goed doen!

Dus, eruit met de bestaande wrangen nieuwe erin! Kost je misschien een weekendje werk, maar dan ben je wel overal vanaf!

Groeten en succes,
Johnnie

Mijn oplossing zou zijn: wrangen er uit slopen ( voorzichtig er uit slijpen). Oppervlakken goed schoon maken en opruwen, nieuwe wrangen van eikenhout of iroko inlijmen met verdikte epoxy. Wrangen conserveren met 2 lagen epoxy. een extra glasmatje er over kan geen kwaad, maar hoeft niet.

Let wel goed op als je gaat lamineren dat je alle hoeken afrond!
dus de bovenkant van de wrangen afschuren en onderin een mooie fillet van opgedikte epoxy maken!

Groeten,
Johnnie

en de gaten van de kiel ook conserveren: groter boren en volgieten met epoxy, dan op maat boren. Anders heb je alles zo weer rot.

En geen epoxy en glasmat gaan gebruiken, epoxy en weefsels, of polyester en glasmat

JRomkes schreef :
Polyester en glasmat kun je beter niet nemen want polyester hecht slecht op dit oude polyester.
Epoxy hecht daaentegen goed maar vinylester gaat eventueel ook.
Voordeel van vinylesterhars is dat je gewone glasmat kunt gebruiken .
Echter bij de hoeken en rondingen waar het hier over gaat kun je het beste keperweefsel gebruiken( www.polyservice.nl/Keperweefsel-280-p-16383.html ). Dat laat zich veel makkelijker in de hoeken vormen.

Ad

verschil tussen mat en weefsel is nihil in de hoeken, weefsel wil alleen in +/- 45 goed hoekjes om.

JRomkes schreef : Zeg dan ook meteen even dat mat en epoxy niet compatibel zijn. Dat werkt alleen in combinatie met polyester.
Maar eigenlijk is polyester, zoals Ad al zei, sowieso een slechte keus omdat polyester veel slechter hecht op al uitgeharde polyester dan epoxyhars.
Voor dit soort kleine reparaties (qua hoeveelheden hars) is het prijsverschil tussen vinylester en epoxy te verwaarlozen.
Conclusie: mat is helemaal niet aan de orde. Epoxy en weefsel is the way to go.


--
stegman

even lezen lodewijk, Bootsman stelt een reparatie met epoxy te doen, i.c.m. met glasmat. Waarop ik antwoordde dat dat niet samenging.
Yellow boat stelt dat weefsels makkelijker door hoeken gaan, niet perse.
En polyester hecht inderdaad slechter, maar ook dat is niet altijd aan de orde. Vinylester heeft weer een andere verwerking nodig, een combinatie van mat en weefsel.

van te voren hout goed pasmaken, gaten boren en vullen,in de epoxy, en dan in de boot lamineren met wat biax tapes, op een kaal polyesterlaminaatje zou mijn oplossing zijn overigens

JRomkes schreef : Nou dan heb je misschien nooit met keperweefsel gewerkt.
Want dat is een wereld van verschil met gewoon "recht"weefsel of glasmat hoor.Toch zijn het allebei weefsels met de draden (schering en inslag) haaks op elkaar.
Ik bedoel dus ook geen normaal weefsel want dat maakt inderdaad niet zo veel uit.

Ad

waarom wil iedereen toch weer hout in die wrangen stoppen?
dat is al verrot, en gaat weer rotten omat er natte kielbouten doorheen lopen.
schuim, zou ik zeggen. Als dat zelfs bij mijn boot kan, dan zeker bij een Sailhorse!



groet
t

Als het in schuim uitgevoerd wordt raad ik aan eerst een aantal lagen unidirectioneel op de bodem te plakken dan de schuim wrang. En over de top van de wrang weer een aantal UD's. In het schuim of hout zul je in alle gevallen daar waar de kiel bouten doorheen gaan een groter gat door het schuim/hout moeten boren. Dit te grote gat opvullen met epoxy/glasvezel massa. Dan de wrang pas in lamineren . Als je dan uiteindelijk de kiel bouten er doorheen boort, lopen die door een koker van epoxy/glasvezel

JRomkes schreef : Inderdaad, dat had ik even niet gezien. Excuses.

Anderzijds: zo'n discussie over wat nou makkelijker verwerkt; glasmat of weefsel wordt eigenlijk een beetje overload in een draad als deze en kan tot verwarring leiden, omdat weefsel met alle harsen kan worden gebruikt en mat alleen met harsen die een oplosmiddel bevatten. Een eerlijk is eerlijk: weefsel en zeker keperweefsel verwerkt voor een amateur met weinig ervaring veel makkelijker dan mat, dat eerst goed nat moet zijn voordat het zich strak in een bochtje laat leggen.
Glasmat kan in een draadje als dit beter helemaal buiten beschouwing blijven. Maar goed. We zijn hier met tientallen experts die allemaal even hun zegje moeten doen (ik moest ook zo nodig weer even), dus vooruit maar.

--
stegman

YELLOW BOAT schreef :
In tegenstelling, afgelopen jaar veel met weefsels gewerkt. 3d weefsels, twill, plain, satin, etc. Daarvoor voornamelijk in de mallenbouw gezeten. CSM, kwam geen schaar aan te pas.
CSM is veel vormbaarder dan welk weefsel dan ook. Dat is logisch met vezels tussen de 2,5 en 4 cm lang. vezels van een meter, of langer in de lengterichting van de rol, zullen toch ergens naar toe moeten. dan moet je met hoeken al snel inknippen.

Waarom toch weer hout? Hout is prima voor de krachten die er op komen te staan. Prima te conserveren. Schuim is leuk, maar doet constructief vrijwel niets, dat moet je weer opvangen met vezels. Dan kun je er net zo goed wat PU schuim onder doen(bavaria, beneteau, etc.). Dus hout, waarom niet, ook makkelijk te krijgen.

JRomkes schreef : Jajaja. Je bent een expert op het gebied van composieten, Romkes. Dat weten we.
Maar dit is niet waar Ad naar vroeg, natuurlijk.
Daar ben ik het dan weer helemaal mee eens. Het feit dat het de eerste keer misging met die houten wrangen, komt voornamelijk door het gegeven dat men toen met polyester op hout heeft gewerkt. Polyester en hout zijn een waardeloze combinatie; de onderlinge hechting is veel slechter dan die van hout en epoxy. Dunne epoxy zuigt zichzelf ook enigszins in het hout, wat de hechting nog beter maakt en de kans voor vocht om zich tussen het laminaat en het hout in te wurmen veel kleiner.
Er is in de beginjaren van de polyester bootbouw ontzettend geknoeid met hout in combinatie met polyester. Daar wordt nu, 30 - 40 jaar later de prijs voor betaald.

--
stegman

Ik voel me wel een beetje schuldig dat ik de discussie mischien wat onnodig langer heb gemaakt Ik schreef glasmat met epoxy maar bedoelde idd weefsel met epoxy. Ben zelf ook nog niet zo heel lang met deze materie bezig.
Maar met alle adviezen hier moet dit project toch tot een goed einde komen lijkt me.

bootsman schreef :
als je, maar wie begint eraan, alle dubbele antwoorden zou gaan verwijderen die in de data base staan, dan kunnen de mods weer met een klein servertje verder modderen. maar van de andere kant heeft dit forum zoveel deskundigen (heid) in huis, daar horen ook de genen bij die in hun onschuld een verkeert antwoord geven, want daardoor wordt wel door iemand anders wel het goede antwoord gegeven.

zou je al deze "wijsheid" moeten gaan halen bij een betaalde deskundige dan kun je beter stoppen met je hobby, zou onbetaalbaar worden. daarom is de slogan : voor zeilers , door zeilers zo goed.

en die paar die het licht nog niet hebben gezien, bv fer , ach zolang er maar een mastje op kan om de forum vlag te voeren

Enige wat ik nog wil toevoegen, is dat ik niet dol ben op de constructie waarbij de kielbouten DOOR de wrangen lopen. Door de trekkracht in de kielbouten kan de wrang wat lager worden, waardoor de bouten snel al los gaan zitten. Kruip in de constructie doet hetzelfde. Ik heb de bouten liever in eht vlak, en de wrangen er tussendoor.

De wrangen van hout: kan, maar schuim is sneller pas te maken. Maakt uiteindelijk allemaal niet veel uit. Mits de bouten naast de wrang zitten. Nu met de bouten door de wrang heb je iets nodig met flinke compressiesterkte, dan kom je al snel op hardhout.

Dat kan uiteraard alleen als het vlak sterk genoeg is om de krachten van de kiel af te leiden naar de wrangen.
Als de boot gedesigned en gebouwd is met bouten door de wrangen zou ik daar nog niet zo zeker van zijn.
Nou is daar ook wel weer een constructie voor te bedenken maar ik denk niet dat het hier de bedoeling is de zaak nieuw te designen.
Ad

het is al snel sterk genoeg. Volgens Bavaria was 7mm al genoeg voor een 42 voeter. En in de meeste gevallen hadden ze nog gelijk ook.

Dingen worden al snel overgedimensioneerd, wat gewicht en kosten met zich meebrengt.