Onderwerp: Reparatie gebroken mast H21

Hoe breek je een mast midden op een meer bij nog geen 3 bft? Met de wijsheid achteraf weet ik hoe dat kan; de fokkeschoot haakt achter de borgring van wantspanner zijstag. De borgring wordt eruit getrokken en de pen loopt uit de wantspanner als de spanning van de zijstag wegvalt (stag aan lijzijde). Dan volgt er een overstag en BONS een mast over het dek. De Huzar 21 kent ivm een rotatiemast maar 3 stagen; 2 schuin achterwaarts gerichte zijstagen en een voorstag. Bij verlies van 1 stag breekt de mast dus altijd. Met gewone mast heb je dubbele zijstag/en achterstag en kun je nog een beetje mazzel hebben.

De mast brak 10cm boven de mastvoet en bleef vastzitten, waardoor de mast op de kajuit en reling viel en de boot meer en meer helling kreeg. Tot m´n verbazing was er behalve de mast geen schade. Ook het bergen liep redelijk, ook al hadden we slechts enkel een baco en combinatietang aan boord.

Wat te beginnen? Claimen bij de verzekering, wachten op accoord en een nieuwe mast bestellen? Dat kost veel tijd voor de boot weer vaarklaar is en naar mijn inschatting zou het me zelf ook rond de 800 euro kosten. Eigen risico, afschrijving en tijd die jezelf moet steken in overleg, brieven schrijven etc. Hoeveel tijd zou het kosten? Brieven schrijven. Reactie afwachten. Werkplan maken en begroten. De mast bestaat uit een vleugelprofiel en komt uit frankrijk, de boot wordt in Polen gebouwd maar het is prod.nr. 2, en inmiddels gebruiken ze andere masten. De mast moet op maat worden gemaakt in een werkplaats in Nederland, met een profiel uit Frankrijk op basis van een plan uit Polen. Dan met een vrachtwagen naar Biddinghuizen. En dat tijdens de vakantieperiode. Dat lukt dus nooit in 2 maanden, 4 is waarschijnlijker.

Gedurende de rit naar huis kwam het plan B bij me op; het repareren van de mast waardoor het seizoen gered kon worden.

Een vast omlijnt plan was er niet; de mast gewoon boven de scheuren en deuken afzagen. Dan een ca. 15-20cm lange ´verlenging´ middels een mofconstructie in de oude mast schuiven en vastmaken. Eerste optie; metaal. Maar hoe maak je dan een goed passende mof vast aan mast en de extensie die sterk genoeg is? Optie 1 verviel.
Optie 2; Verzelversterkte kunststof. Mof en extensie vormen 1 geheel. Passing met de oude mast zodanig strak maken dat een lijmverbinding mogelijk is. De kunststof; Epoxy, ook als lijm te gebruiken met de mast. De vezel; Aramide, omdat het slijtvast en sterk is. Carbon is te slijtgevoelig rondom het draaipunt en stuikt sneller bij naad oud-en-nieuw profiel. Bij gelijke dikte is aramide sterker dan ´masten-aluminium´, carbon dacht ik niet (is wel lichter).

Dan kan ik nu melden dat na 2 dagen hard werken (dagen lagen wel 2 weken uit elkaar) de mastvoet+verlenging+mof nu bijna klaar liggen voor montage as. maandag aan de mast.

Bottomline; Het resultaat is prima, heeft ca. 8 tientjes materiaal gekost, maar 1 ding; ik doe zoiets nooit meer. Er waren zoveel problemen met het goed werken met Aramide waarvoor je ´en route´ een oplossing moet bedenken.. Waar ik tegenaan liep en hoe dat is aangepakt dan wil ik best nog wel in een vervolgje zetten. Dat wil zeggen; als maandag de mast blijft staan.

Hopelijk wordt vervolgt dus..

Tjee, wat een verhaal zeg.
Skipper's worst nichtmare, mast overboord.
Nja, gelukkig niemand gewond?

Ben wel benieuwd naar de reparatie, en of die het gaat houden.
Kunststof en aluminium? Weet niet, voor nu dan misschien wel.
Maar op de lange duur??
Er komen best wel flinke krachten op.
Of was je toch al van plan een nieuwe mast te bestellen, en is dit een reparatie om het seizoen te redden?

Ben benieuwd naar het vervolgverhaal.

Mvg. Jan.

Lijkt me goed opgelost. In mijn ervaring hecht epoxy goed aan aluminium, mits ontdaan van eloxeerlaag. Toch zou ik voor extra stevigheid in de mast ook een hardhouten vulstuk aangebracht hebben. Ben benieuwd naar het resultaat.

team OSD schreef :
"Gelukkig" had ik dit op mijn allereerste bootje, een stern. Met die afmetingen was het niet zo'n probleem. Sinds dien tape ik altijd de borgringen af!

Het enige nadeel van aramide is dat de druksterkte zeer slecht is... Minder dan glas of koolstof. Het is wel slijtagevast, maar wordt tevens een grote rafelbende. Je keuze begrijp ik dan ook niet helemaal.

Ik had wellicht gewoon een rond stuk aluminium gezocht van de goede maat (pas in de mast) en dit met een behoorlijk aantal popnagels of methacrylaatlijm (Plexus MA310, www.brandscomposiet.nl) in de mast vastgezet.
Methacrylaatlijm lijmt staal, aluminium, epoxy, polyester, etc etc sterker dan epoxy of de materialen zelf.

Geen idee hoe de mast er exact uitziet, maar wellicht kan je van koolstof en glas een nieuwe mast maken om de oude heen. Daar zijn wel trucjes voor om dat simpel en veilig te doen. Leuk winterkarweitje.

En qua delaminatie zit je met aramide ook niet helemaal super. Koolstof/glas zijn veel fijner verwerken, En voor de slijtplekken een stukje rvs inlamineren. De oplossing die Herman aangeeft is inderdaad de beste wat betreft een mastreparatie. Popnagels zijn de standaard oplossing, met die MA lijm Krijg je het helemaal nooit meer stuk.

Aluminium met koolstof is een erg ongelukkige combinatie. Die twee gedragen zich net als bijv. rvs en aluminium maaar dan nog erger. Ze vormen samen nl. een galvaisch element waardoor ernstige corrosie van het aluminium zal optreden tenzij de twee zorgvuldig met bijvoorbeels epoxy worden gescheiden.
Je kunt bijvoorbeeld eerst een laagje gasvezel/epoxy aanbrengen en daarna koolstof/epoxy.
Om bovenstaande redenen is ook het gebruik van aluminium popnagels in een koolstof constructie ten sterkste af te raden.
Wie e.e.a. eens wil zien gebeuren moet maar eens en stukje aluminium samen met wat koolstofweefsel in een potje met water en een klein beetje zout doen. na verloop van tijd valt het aluminium uiteen in een witte brij.
Aramide gebruiken voor deze toepassing is ook niet aan te bevelen omdat de maximale rek van aramide toch hoger is dan die van aluminium. Daardoor kan het aluminium al kapot gaan voor de aramide echt belast wordt. Met koolstof is dat beter , mits goed aangebracht(zie boven). Het beste is echter gewoon het beschadigde stuk afzagen en een nieuw stuk bevestingen met platen of buis aan de binnenzijde en monel popnagels.
Tenslotte zitten lange masten ook zo in elkaar omdat de maximale lengte van de profielen beperkt is.
Ad

Mij dank voor de nuttige tips mbt de lijm en vele andere. Loop ik even vooruit op dat het gaat lukken; dat het met aramide slecht werken is werd me duidelijk nadat ik een proefstukje had gelamineerd. De kwaliteit was droef. Wat erg hielp is dat ik een buitenmal en een iets conische binnenmal heb gemaakt, de buitenmal van 1 cm dik polyester en de binnenmal dun, maar gevuld met gestabiliseerd zand. Het werkstuk is geperst en 4 uur tot ca. 70 C verhit in de sauna.. Bij zagen of slijpen lijkt het wel of je een baksteen doorzaagt; het pluist nauwelijks. Dat de elasticiteit van epoxy/aramide anders is dan duralit weet ik, op de kritische doorsnede is de wanddikte daarom 2 tot 3x dikker dan het alu. Bij de aanzienlijk lagere materiaalspanning in het aramide is de rek ongeveer gelijk met het alu zodat de lijmnaad gelijkmatiger wordt belast. Een ander probleem is vermoedelijk stuik tpv bouten. Daar zijn rvs plaatjes ingelamineerd. Mijn vrees is namelijk dat de relaxatie (langetijd vervorming onder spanning) vele malen hoger is dan alu. Maar dat probleem heb je ook met andere vezels als carbon en glas.

De keuze voor kevlar had ook wat te maken met de hoge stijfheid van carbon. De vervangen deel van de mast had al wat schade agv. hijsen en strijken v/d mast . Door een iets flexibeler materiaal hoop ik dat de wrikkrachten verminderen, de resterende spanning kan beter worden opgenomen en verdeeld dan door alu. Eerlijk gezegd was de galvanische werking tussen carbon en alu niet direct bij me opgekomen, maar inderdaad -de zink/kool batterij is het voorbeeld-

Metaal was mijn optie 1, maar omdat de lengte van het gebroken deel zo klein was achtte ik het niet mogelijk om de overlaplengte te halen om een dubbel rij klinknagels in te zetten. Was de mast hoger gebroken dan ging ik met (gezette) stroken en/of buizen aan de gang.

Nogmaals; of het werkt weet ik niet. Maar dankzij 45000 mm2 lijmoppervlak zal epoxy als lijm wel volstaan. Dan kun je met gemak de boot (1000 kg) aan de mast optillen.

In de loop van de week (volgend weekend) weet ik meer.

Da's een hele klus, zeg. Heb je dit met je verzekering overlegd? Zo niet, als 't niet lukt, kun je zelf namelijk een nieuwe mast aftikken.

No worries. Lukt het niet doe ik het anders; verleng de mast aan de bovenzijde (is ongestaagd).

Het kevlar mastdeeltje is dinsdag aangebracht en de mast staat weer. A.s. zondag testen we de mast, maar ik heb er goede hoop op.
Veel geleerd over werken met een stof als kevlar, kan het niet zo 1-2-3 aanraden. Vraagt heel veel goede voorbereiding, oa. het maken van een mal en contramal. Boren, knippen en zagen is uiterste moeizaam. Alleen de 2 buiteste en de 2 binnenste lagen zijn met de hand gelamineerd, de rest is ´geperst´.
Hieronder het resultaat waar ik haastig een paar lagen exopy op heb gesmeerd en in folie heb gewikkeld vanwege tijdsdruk. Van de winter maak ik ´m netjes.

Zo te zien heb je een roeping gemist? Dat ziet er netjes uit.

Ziet er goed uit man.
De juiste voorbereideningen zijn het het halve werk helemaal met dit soort klusjes.

Bij ons op de haven had iemand zijn mast overboord gezeild in een downwind vanaf de bergen bij de orkney eilanden.
De mast was doormidden.

De mast netjes afgezaagd, 2 halve schalen gemaakt die om de mast gemaakt en de tussenruimte opgevuld met epoxy en zo weer terug naar nederland.
Een soortgelijke oplossing is voor jouw wellicht ook wel wat.
Binnen in de mast een aluminium buis of koker, ruimte tussen de mast en aluminium in de mast opvullen met een mengsel van epoxy en gehakte glasvezels (chopped fiber strains)
Aan de buitenkant twee halve schalen van aluminium kan je natuurlijk heel mooi pas maken, deze door poppen en vastplakken met epoxy.
Volgens mij moet je zo weer een solide mast krijgen.

Grt,
Sprokkie

van de meeste "standaard " masten zijn bij de masten makers reparatie sets te koop. werkt ook met een tussen stuk gelijk aan de mast en een langere binnen buis.

Helaas is dit een vrij zeldzame vleugelmast die ook nog eens vlak boven de mastvoet is afgebroken.

@TeamOSD/Huub: mogelijk zou je als vervangingsmast de mast van een catamaran kunnen gebruiken. Loop bij Flevostrand, Nulde of Horst maar eens langs de catamarans en kijk of die profielen bruikbaar zijn.

De mast is een C135 profielmast van AG+ die idd. ook wel op wat grotere catamarans (Narcra F18) gebruikt wordt, voor zover ze geen carbon mast hebben natuurlijk. Een standaard mast Hobie Tiger lijkt er ook sterk op, kost 2900 euro, is vlgs mij 0,5m langer en mastvoet en verstaging zijn niet 100% gelijk. Had ik opgezocht als ´van de plank´ alternatief, maar de aanpassingen vergen ook tijd en moeite, en het strijken-hijsen v/d mast blijft dan slijtageproblemen geven. Over ´n paar jaar als het grootzeil wat minder is kan ik misschien ´n gebruikte mast met pentex grootzeil op de kop tikken van een F18 team dat overgaat op carbon. Wel 3 m2 meer en waarschijnlijk moet de mast dan nog verder schuin naar achteren getrokken worden, niet ideaal.

Bedankt voor alle tips, hopelijk is de gekozen aanpak bruikbaar in de praktijk. In ieder geval is er voldoende ruimte voor de 4 lijnen die in de mast lopen.

Zondag wordt een heel spannende dag voor Team OSD.

Zwaar onder de indruk van het werkstuk dat je hebt gemaakt. Ziet er echt uit als vakwerk!

Toch heb ik een vraag. Je hebt er voor gekozen om aan de onderkant een reparatie uit te voeren, terwijl je ook de mogelijkheid had om je "verlies" aan de top te pakken. Welke haken en ogen zaten aan die optie?
(Je antwoord nog niet kennende natuurlijk, zou ik geloof ik liever niet met twee verschillende materialen willen werken en de mast uit een geheel willen houden)

team OSD schreef :
alleen jammer dat in de normale F18 klasse geen carbon masten zijn toegestaan

Jammer dat F18´s niet upgraden, toch zien je met regelmaat gebruikte en nieuwe grootzeilen voor niet teveel geld te koop (maar geen masten)

Wat betreft de masttopverlenging; dat was echt een laatste optie. Welliswaar zijn de krachten het laagst, maar al het beslag, de diamantstagen en zalingen en het aangrijppunt van de stagen moeten verplaatst worden. Ook moet je de gleuf waar het voorlijk van het zeil doorgaat perfect namaken en naadloos op de oude mast pasmaken. Dat vergt enorme precisie en een graad van kunststof-techniek die voor mij niet of uiterst moeilijk haalbaar is. Bovendien moest de onderkant v/d mast ook loepzuiver worden nagemaakt.

Eerste optie; ga voor een reparatie in hetzelfde materiaal als de mast zelf.

De eerste test zit erop. Voldoende wind en een forumlid dat bereid was om te helpen en de nieuwe configuratie uit te testen. Na een voorzichtige start (alleen fok) het grootzeil erbij (1e rif) en we werden getracteerd op ca. 18 kts wind met in buien windstoten tot boven 25 kts. Tuig en boot werden niet ontzien, gijpen en vastlopen. Alleen ´the big one´ durfde ik niet te hijsen, maar ook zonder de gennaker hebben we op ruime koersen de boot in planee gevaren. Alles is goed verlopen en er zijn geen vervormingen in het reparatiestuk te zien. Tot 25 kts wind durf ik weer met ons gezin te varen, al zal ik voorlopig wel heel vaak de mast nakijken.

Natuurlijk ben ik blij met het resultaat. Over een paar maanden is er iets over de duurzaamheid te zeggen denk ik.

team OSD schreef : Daar wordt het wat duur van allemaal, dan kunnen we beter tornado of nacra F20 carbon gaan varen En zeilen worden bij ons ongeveer een jaar gebruikt, mast gaat wat langer mee

Ben benieuwd hoe het allemaal uit houd, moet de komende jaren geen probleem geven als de belastingen niet te hoog worden.

team OSD schreef :
en heb je nu ook al die borgringen in de verstaging vervangen door splitpennen??? Je hebt nu uit de eerste hand gemerkt dat borgringen niet thuishoren in verstaging.....

groet
t

Doe gewoon een paar mooie beschermers over je spanners, dan weet je zeker dat je schoten er geen splitpennen of borgringen uit kunnen trekken. Is ook veel fijner, als de fokkeschoot minder blijft hangen.

Mijn voorstag zit met een sliphaak vast, en de punt van de boot langs een pad waar nogal wat mensen langs rijden en lopen. Eén grapjas en de voorstag hangt los. Daar ga ik dus ook wat aan doen, schiet me nu te binnen... De mast gaat niet meteen om dankzij de voorste onderwanten, maar toch...

Beewee, ik had op de Trotter ook een pelikaanhaak aan mijn voorstag.

Het is mij echter nog nooit gelukt om deze zonder heel veel moeite, en losdraaien van de achterstag en voorstagspanner los te krijgen.

Ik denk dus niet dat een grappenmaker zomaar je voorstag los kan gooien!

Groeten,
Johnnie

Even in knijpen, ring omhoog en hij zit los... Ik doe er wel een dikke tie-wrap omheen, gewoon voor de gemoedsrust. Mijn voorste onderwanten hebben ook een sliphaak, maar daar zit al een beschermer omheen (en daar kom je vanaf de wal ook niet bij tenzij je hééééle lange armen hebt).