Onderwerp: Voorbereidingen Havens/Sluizen IJsselmeer/Wadden

Beste collega lapjesvaarders,

De meeste wateren in Nederland (Zeeland/Marker-/IJsselmeer/Noordzee/Waddenzee etc.) hebben we al eens beroerd met onze kiel, echter toen altijd met twee of meer opvarenden.

Solo voer ik al op de meren van Friesland. Maar ben afgelopen jaar de bakens wat gaan verzetten en Solo het Ijsselmeer een aantal keer beroerd. Het scheelt natuurlijk dat je de havens al kent,
echter het aanleggen en afmeren alsmede het passeren van sluizen vergt een (nog) betere voorbereiding.

Dit draadje zou ik graag gevuld zien met advies aangaande voorbereidingen omtrent o.a. locaties en aantal te plaatse fenders alsmede de optimale posities van landvasten etc. Dit per haven en per sluis, zodat deze informatie later gebundeld kan worden en er een "handig" naslagwerk ontstaat.

Dus liever geen opmerkingen als: "Zoek opstappers" en of "Die onbekendheid hoort bij de charme van het varen" (wat natuurlijk deels waar is, maar met windje 5/6 of hoger vind ik het lekkerder als ik me goed kan voorbereiden)

Als voorzet heb ik wat plaatsen vermelden waar de informatie kan worden ondergebracht. (Veel plaatsen kennen meerdere havens, graag dan de betreffende haven erbij vermelden). Vanzelfsprekend graag met de eventueel vergeten plaatsen uit bovenstaand vaargebied aanvullen.

Deze ronde wil ik het beperken tot IJsselmeer en westelijke waddenhavens. Als het aanslaat kunnen we later een ronde doen met andere vaargebieden.

Ijsselmeer:

Kornwerd - sluis
Makkum
Sluis Makkum
Workum
Sluis Workum
Hindeloopen
Stavoren
Sluis Stavoren (Noord en Zuid)
Lemmer
Grote sluis Lemmer en kleine sluis centrum
Urk
Lelystad
Sluis Lelystad
Trintelhaven
Enkhuizen
Sluis Enkhuizen
Andijk
Kreupel
Medemblik
Oude zeug
Den Oever
Sluis Den Oever

Waddenzee-West:
Den Helder
Oudeschild-Texel
Vlieland
(west)Terschelling

Alvast dank voor jullie input.
Note: Bovenstaande is natuurlijk niet alleen voor solo zeilers bedoeld. Mogelijk geeft het zeilers een extra impuls om er meer solo op uit te gaan.

Vertrouwende dat het een nuttig naslagwerk oplevert verblijf ik,
(kijk dat soort zinnen kunnen tegenwoordig niet meer )

Met zeilsegroet,

Geert

Wat voor boot heb je? Aanleggen is volgens mij niet locatie gebonden maar afhankelijk van o.a. windrichting en aanlegplek. En een middenbolder is the solo sailor's best friend.

Rob10 schreef :
klopt, we kunnen het evt. nog aanvullen met tot 8 mtr. 8 tot 10 mtr. en 10+.
Ik wilde niet verzanden in "met een rechtsdraaiende schroef is het makkelijk om aan bakboord aan te leggen". Dat mag redelijk als bekend worden verondersteld. Maar is de vingersteiger b.v. kort en laag (positie fenders) of net lang genoeg om met een spring op de middenbolder aan te leggen.
Het gaat dus meer om de omschrijving van de aanleg plekken en de voorbereiding. Als aanvulling kun je natuurlijk vermelden dat je bij wind uit Z-ZW een andere aanlegplaats in de haven zou kiezen.

vuistregel: sluis van zoet naar zout is stroom in de kont, dus altijd achter eerst vast maken.
En andersom, van zout naar zoet is stroom op de kop.
Dit ivm zwaardere zoute water wat de sluis uit loopt.

Houdt op Terschelling rekening met niet altijd verwachtte sterke getijstroom in de haven.

Bij alleen varen is afmeren op een z.g. middenspring super handig. Kan vanaf de schootlier o.i.d. en vanuit de kuip vaak goed te doen.

Op getij water niet treuzelen en duidelijk de klok in zicht hebben (voor het tij).

Besteed extra aandacht aan de windrichting wanneer je solo vaart,
maak de wind je "vriend". Dus zoveel mogelijk hogerwal bij afmeren
en bij bruggen en sluizen.
Zorg dat je landvasten lang genoeg zijn zodat je ze "dubbel" kan
aanslaan, op die manier hoef je niet van boord bij manouvres.
Leid, indien mogelijk de landvasten zoveel mogelijk naar de kuip.
Zorg voor een middenbolder of iets met dezelfde werking, met een
middenspring en een achterlijn hoef je niet meer helemaal naar voren.
Anticipeer sneller dan met crew, eerder reven en eerder de zeilen naar
beneden voor een brug of sluis geeft je marge mocht er iets fout gaan.
Leer je zeilboot kennen, probeer eens zo te trimmen dat je koers houdt
met alleen een lijntje aan de helmstok of stuurwiel.
Dit zijn zomaar wat gedachten van een solo zeiler.

A

+1 voor de middenklamp / spring.

Enkhuizen: Wachtsteiger bij de sluis (Enkhuizen kant) erg onbeschut bij harde westenwind. In de klok zelf nooit problemen, maar aanleggen aan die wachtsteiger kan solo lastig zijn. Gelukkig hoef je er zelden lang te wachten.

Kreupel lijkt beschut maar is open voor golven. Als het waait beter voor anker dan aan een steiger.

**alle havens, altijd** eerst even rondkijken, dan plan maken.

Eerlijk gezegd lijkt mij dit een heilloze exercitie. De gevraagde info krijg je vast niet allemaal bij elkaar en wat vandaag klopt kan morgen al weer achterhaald zijn. Of op het plekje, dat je met alle bekende info had uitgezocht. ligt net toevallig vol. Ik vaar ook veel solo en handel naar bevind van zaken. Dat maakt het toch ook leuk. Maar desalniettemin veel succes om dit op het gewenst niveau te krijgen.

Calidris schreef :
Die kunnen er als basis onderliggende handigheden wel bij vermeld worden.
Waar het om gaat is dat je de positie van o.a. de fenders al optimaal hebt voorbereid. b.v. grote sluis lemmer invaren met fenders plat op de waterlijn. Als je daar solo binnen komt met je fenders half hoog....

Hi Groom, ik vind het moedig dat je deze excercitie opzet. Even dacht ik je van info te kunnen voorzien, ik vaar ook vaak alleen.

Maar bedacht mij bijvoorbeeld dat bij Makkum, als ik een Noorden wind heb, dan hang ik alles aan stuurboord om met de kop enigszins in de wind te liggen, bij de Gemeentelijke. Maar als dat vol ligt, tja dan wijk ik misschien wel uit naar de Marina en moet alles naar bakboord. Dus er zijn talloze mitsen en maaren waardoor ik er maar niet aan begin. Over elke haven kan ik wel een halve pagina schrijven....

Daarbij, ik zou zo'n lijstje ook nooit lezen alvorens ik ergens aankom, want de situatie is telkens afhankelijk van de wind. En soms moet ik toch op het laatste moment de boel verhangen, wat ik geen probleem vind.
René

- sluis doe ik altijd (niet alleen zoet naar zout) op een lange achterlijn of een middenbolder. De boeg krijg je altijd wel bij de kant, met de motor.
- naast een andere boot is nog handiger in de sluis
- bij aankomen aan drijvende zijsteigers (Texel, Vlieland, RCM etc) de voorste stootwillen SB en BB laag hangen (je weel vaak niet aan welke kant die lage zijsteiger komt). Vanaf het midden hoog hangen.
- bij moeten wachten met veel wind (5+ B ): kont in de wind, op de motor stilliggen. Gaat goed t/m 9 B
- bij wachten aan hogerwal met een (lange) remming (KWZ, Oever, buiten) kont aan de remming
- bij parkeren met veel wind (5+ B ) aan hogerwal: kont aan de steiger, en dan op de motor erlangs draaien.
- box invaren altijd met lijn op middenbolder aan loef. Als in ALTIJD, ook als het niet echt nodig is.

Kock1964 schreef :
Dat is natuurlijk waar. Maar neem nu stavoren binnen haven. Daar zijn een aantal opties. Stel je wil aan de kade. Dan is het misschien handig om te weten dat de Fenders laag moeten ivm een biels net boven de waterlijn. Dat kun je dan voor invaren alvast gereed maken. Langelijnen aan de beide middenbolders en twee voor een achtertros.
Wil je halverwege aan stuurboord liggen bij de vereniging dan is het handig om te weten dat daar de vingersteiger erg kort is en hoog. Dus de lage fender aan bak en stuurboord van Thomas zou ik daar hoog hangen.

groom schreef :
Ik ben het eens met de vele mitsen en maren in dit topic, maar hier geef je een goed voorbeeld van iets waar je je op kunt voorbereiden, onafhankelijk van de andere omstandigheden. Zo ook met een sluis met touwen / glijpaal / ringen, of een havensteiger met ringen i.p.v. bolders. Als je het nader specificeert, dan lukt het misschien wel om een lijst op te stellen. Ik zou zaken die afhankelijk zijn van weersomstandigheden er buiten laten.

Eens met Arcadia. Als we alle windroos opties mee gaan nemen wordt het een heilloze missie.
Dat was dan ook niet de bedoeling.

Ik kan er het nut wel van inzien, juist ook als solozeiler wil je voor een sluis graag snel even aan de remming liggen om je handen vrij te hebben, i.p.v. rondjes gaan liggen dweilen totdat het licht groen wordt. Als je dan weet wat je te wachten staat is dat mooi meegenomen.

Zo uit het hoofd een paar:
Remmingwerk Stevinsluis buiten: Stootwillen op de waterlijn. Grote bolders op de onderste balk. Bij hogerwal wordt er vaak aan enkel een achterlijntje gewacht, dan passen er meer en je vaart vlot weg.
Harlingen Noorderhaven als de drijvende steigers vol liggen: Aan de kade, lange lijnen voor en achter, plank of grote horizontale stootwillen vanwege de damwand. Bolders hoog op de kade.
Marina Den Oever: 2 meldsteigers in het midden van de haven, van buiten de haven niet goed te zien. Voor de achterste helft van de haven moet je omvaren richting de Stontelersluis.
Lorentzsluizen buiten: Weinig ruimte om bij drukte in de voorhaven je zeilen te strijken.

Ik vind de Margrietsluis bij Lemmer een vervelende sluis solo.
Je kunt lastig aanmeren omdat de bolders heel hoog en ver weg staan.
Alternatief is om de lijn aan de horizontale staalkabel te leggen.
Fenders heel laag, vlak boven of zelfs een beetje in het water.
Vlak boven het water ligt een soort ronde balk.

Grt Hans.

Edit: Middenbolder is echt onmisbaar solo.
2 gewone fenders aan de zijkant en een grote bolfender aan de achterkant.
Klein bootje van 20 ft

Baasklusje schreef : Wat nu als de box een paar maten te groot is voor je boot en de palen staan laat ik zeggen 3 mtr. achter je? Dan heb je geen lijn genoeg om het vd middenbolder op te vangen. Ik pak dan een achter tros. Of hoe zie jij dat?
Mijn lijnen zijn 2x6, 2x10 en 4x15 meter.
Of moeten er een paar bij van 20 of 25?

Wat betreft De Kreupel, dat is - dankzij de spoelgaten - met BF 5 of meer niet prettig overnachten.
Omdat de gordingbalk daar een stuk lager zit dan het loopdek van de steiger, zie je pas laat dat de fenders precies tot op de waterlijn moeten hangen.

Verder hang ik zelf aan beide kanten fenders zodat ik altijd kan kiezen over welke boeg ik wil afmeren.
Wat betreft het liever aanleggen, voor brug of sluis, aan de hoge kant, ik laat me liever door wind naar de lage kant driften. Wegkomen is een kwestie van, met het roer naar de steiger gedraaid, een klappie vooruit te geven en tegelijkertijd de boegschroef te gebruiken met als resultaat het beroemde "klappie dwarsuit".
Dit kan je nog mooier maken met éérst een klappie achteruit en dan pas vooruit te geven.

Over de sluizen tussen zoet en zout en het eerst voor of achter vastmaken gaat het volgende rijmpje;
Van zout naar zoet gaat goed. (eerst vóórlijn zetten).
Van zoet naar zout gaat fout. (eerst áchterlijn zetten).

je kunt wel alle voorkennis van een sluis/haven willen verzamelen, maar lijkt me een heel gedoe
dan nog wijzigen omstandigheden (per definitie)
met Albert eens dat het makkelijk maken (en flexibel zijn) de beste voorbereiding is
niet lett. zijn woorden)

rondom fenders
beide zijden lijnen
liever teveel dan tekort, opruimen kan altijd nog..
als eerste gebruik vd midden bolder
lijzijde aanleggen

Er is toch zoiets als een havengids met info over de havens aan Ijsel en Markermeer, inclusief foto's.

Paul

elixer schreef : Voor als je wilt weten of er wifi is wel handig... Maar niks over hoogte, lengte vingersteigers etc.

sy helios schreef :
Zo doe ik het nu ook. Fenders rondom aanslaan en in het gangboord(voor het geval het een box wordt) voorste twee kunnen hoog dan wel laag(drijfssteiger) blijven hangen. Alle lijnen rondom ook gebruiksklaar.

Gewenste hoogte fenders is toch per lokatie verschillend. Als je de gehele uitdragerij hebt uitgestald is het wel handig dat je ze niet allemaal hoeft te verlengen of inkorten in een drukke havenkom met een pittig windje.
Met z'n tweeën natuurlijk geen probleem.
Ook is het lekker te weten of je met je middenbolder met spring kunt afstoppen op de vingersteiger. Of dat deze hiervoor te kort is. (Zoals de oude op oudeschild. De huidige is lang genoeg.)

De grootste uitdaging vind ik toch de halve vingersteigers zoals bij het regattacentrum of Texel. Zeker als die lagerwal liggen.
Solo vind ik dat echt een nachtmerrie.

Een korte vingersteiger ga ik net als altijd achteruit in, lijntje aan de kant van de vingersteiger op de steiger en vooruit slaan.
Handig is een stootwil op de kont waarmee je tegen de steiger kan varen.

Een voorzet van mijn kant:

Startend met de sluizen van Kornwerd en nog een paar aan de westkant van Friesland:

Sluis Kornwerderzand:

Fenders: rondom half hoog en bol fender achter aan de kant waar wordt aangelegd – (kunt hem na het aanleggen ook nog verhangen mocht het een andere kant worden, je hebt hem hoofdzakelijk nodig om weg te varen).

Lijnen: twee keer achter tros klaar lange lijn, ook lijnen voor en midden klaar maken.

Handeling: bakboord of stuurboord (rechts draaiende schroef bakboord, linksdraaiende schroef stuurboord) Achter tros met lange lijn Laten vieren en vastzetten, motor in vooruit zodat de boot langzij van der Sluiswand komt. Nu heb je alle tijd om je voortros met lengte vast te maken. Terug naar de kuip en achter tros slippend vasthouden motor inmiddels in vrij Door de lange lijnen ben je voorbereid op zowel stijgend als dalend niveau In de sluis.

Uitvaren: achter tros vastzetten, eventueel midden spring aanbrengen en voor tros lossen. afhankelijk van de wind eventueel achter spring zetten zodat je in geval van lager wal op deze spring kan wegdraaien. Achter tros los, midden spring los, wegdraaien op achter spring, achter spring los, sluis uitvaren.

Dus het hele rijmpje van zoet naar zout heb ik al 14 jaar niet gebruikt. Net als Thomas ben ik van mening dat eenmaal vast aan de achter tros je met de motor de boot altijd langszij krijgt.

En natuurlijk als de gelegenheid zich voordoet aanleggen aan een boot zodat je je in het geheel niet druk hoeft te maken of je lijnen lang genoeg zijn om het hoogteverschil op te vangen.


Andere sluizen met rechte wanden zoals: De Noord sluis van Stavoren Kleine sluis Lemmer(centrum) , Enkhuizen Etc. passeer ik op soortgelijke wijze. Met die aanpassing dat ik geen gebruik maak van de voor tros (wel midden spring) en de achter tros afhankelijk van het hoogteverschil korter hou. zodat ik deze bij rustig weer ook als af te varen spring kan aanwenden. Hiervoor heb je dan natuurlijk wel wat ruimte achter je boot nodig.

De zuidersluis van Stavoren is voorzien van drijvende steigers. Hierbij pas ik dezelfde methodiek toe als hierboven waarbij ik de achter tros zo kort mogelijk hou. Dit geeft me de mogelijkheid om deze nagenoeg altijd Te gebruiken als spring om weg te varen.

De sluis bij Workum:
De sluis bij Workum is voorzien van een dikke lijn aan beide zijden van de sluis wand. de procedure gelijk aan hierboven dus ook zonder voor tos, met relatief korte achter tros (gezien het beperkte hoogteverschil) en als midden spring hou jezelf de boot In het midden op de plek door de lijnen aan de sluiswand vast te houden.

Wil iemand een voorzet maken aangaande zijn voorbereiding bij het invaren van de diverse havens (ligt er een paar uit die je kent)?
En natuurlijk graag desgewenst commentaar op mijn aanpak zoals hierboven beschreven. Kan het simpeler/beter etc.

dat je in praktijk moet anticiperen op eventuele onverwachte situaties spreekt voor zich.

Veel is al gewisseld, inclusief de notie dat het vrijwel ondoenlijk is om dit alles uitputtend in kaart te brengen op een zodanige wijze dat je er in de praktijk iets aan hebt.

Ik realiseer me dat ook mijn bijdrage niet echt een direct antwoord is op je vraag en dat ik deels herhaal wat al genoemd is. Ik hecht zelf meer waarde aan goed voorbereid aankomen op een onbekende bestemming en ter plekke de situatie en alle variabelen inschatten en daar naar handelen dan aan een 'cookbook' met per steiger, haven, sluis alle wetenswaardigheden. Die ontdek je al varende vanzelf wel en mits goed voorbereid, leidt dat zelden tot problemen.

Zelf vaar ik met mijn niet in zeilen geïnteresseerde familie feitelijk niet solo, maar in de praktijk voelt het wel als solo en bereid ik me ook zodanig voor op contactmanoeuvres.
Dus tijdig, en dat bedoel ik echt ruim van tevoren, zet ik de stuurautomaat aan en bereid ik lijnen voor op alle voor/achter/midden bolders en leg ik stootwillen aan beide kanten klaar in het gangboord.
Sowieso is het bezit van voldoende stootwillen een must, drie aan elke zijde vind ik niet overdreven als je solo vaart. Vijf plus een sowieso essentiële bolfender volstaat ook. Mocht je geen middenbolder hebben dan kun je vaak nog wel iets improviseren bij het middenschip en een lijn naar een genualier oid brengen.

En met voorbereiden van trossen bedoel ik dan ook echt zodanig voorbereiden dat er al een lus onder de zeereling bovenlangs terug aan boord wordt gelegd zodat je die alleen nog maar over een bolder/paal/kikker hoeft te leggen en gelijk op spanning kunt brengen en kunt beleggen.
De enige verrassing die je dan kunt tegenkomen, is dat er in de sluis helemaal geen bolders zijn, maar alleen lijnen (Workum is al genoemd) of palen die zo hoog zijn dat je er geen lijn overheen kunt leggen, maar door een ring of beugel moet steken (Marinehaven Den Helder dacht ik). Die situaties komen < 10% voor en dat lukt met zo'n voorbereide lus dan ook nog wel.

In sluizen kies ik in de regel voor de lagewal zijde, behalve misschien als er er nauwelijks wind staat en het wieleffect overheersend is. Zelf zie ik als belangrijk voordeel van de LW dat je er altijd aankomt. Talloze malen heb ik boten in de sluis van de HW af zien waaien omdat er niet vlot genoeg een lijn kon worden vastgemaakt. Bijkomend voordeel is dat er aan de LW kant vaak meer plaats is omdat er ook genoeg schippers zijn die liever aan HW liggen, ieder zijn ding.
Met alleen achter vastmaken (en zo nodig met koppelvaren de boeg bij de kant brengen), ben je er eigenlijk al. En van diezelfde achterlijn maak je bij wegvaren een achterspring en dan kom je ook zonder boegschroef makkelijk los van LW in een sluis. Zo hard waait het tussen de sluismuren ook niet.

Als eerste vastmaken op de middenbolder kan ook prima werken, maar daarvoor moet je wel uit de kuip. Alleen met harde wind recht van voren, als de boeg te makkelijk weg zou kunnen waaien, zou ik in een sluis solo-varend kiezen voor middenbolder of voorlijn.

Bij langszij aanleggen aan steigers zoals een meldsteiger werkt achteruit tegen de wind in naar de HW altijd fijn en zeker. Ook daarvoor is die bolfender fijn om je achterschip te beschermen. Heel rustig en precies kun je exact bij de gewenste bolder aankomen. Eenmaal de achterlijn vast het voorschip naar de wal brengen door roer te geven en schroef vooruit. Dan overige trossen uitbrengen en dan pas motor uit zijn werk.

Over boxvaren zijn boeken volgeschreven.
Wat ik zelf erg fijn en geruststellend vind, en van vrijwel alle havens aan boord heb, is een plattegrond, inclusief straatnamen en boxnummers. Die kun je meestal gewoon downloaden. Natuurlijk kun je die liggend aan de meldsteiger ook ophalen bij de havenmeester waar je jezelf meldt, maar het komt best vaak voor dat er in het hoogseizoen iemand op de kant staat die je voordat je aanlegt al een boxnummer toeroept (bv Compagnieshaven-Enkhuizen). Dan is het fijn als je je even kunt orienteren en al kunt zien hoe die box ligt tov de wind en de hoeveelste box je moet hebben.
Vaar nooit zomaar ergens heen, voordat je er in gedachten al bent geweest en een mentale schets hebt gemaakt van de situatie en de windrichting.

Ook bij boxvaren weer alle lussen voorbereiden en stootwillen vastgemaakt aan de reling, maar in het gangboord. Je mag er vanuit gaan dat buurboten stootwillen hebben hangen en een stootwil die achter een meerpaal blijft hangen is 'killing' voor je manoeuvre. Wat ik wel als voorzorg ophang aan de toekomstige lijzijde is de bolfender. Die hangt dan verder naar voren waar de boot smaller is. Mocht je dan toch verwaaien in de box dan voorkomt die bolfender dat je met je boeg icm anker mogelijk schade aanricht.

Bij het invaren gelijk de achter loeflijn om de meerpaal leggen en dan heb je eigenlijk verder alles onder controle. Meestal kies ik voor vooruit een box in, vooral omdat mijn boot 3,95 breed is en de boxen vaak een beetje krap zijn. Dan moet je wel heel goed uitkomen om niet met de bijna even brede spiegel niet tegen een meerpaal aan te komen. Vooruit hoef je alleen je boeg tussen de meerpalen te prikken en dan komt de rest ook wel goed.
Bij het ontbreken van meerpalen en met vingersteigers aan weerszijde van twee plaatsen (zoals in Oudeschild) wordt het weer anders. Daar kies is meestal voor een plek waar al een buurboot ligt zodat je feitelijk min of meer klem vaart tussen vingersteiger en buurboot. Zo grote lege ruimte tussen twee vingersteigers ziet er uitnodigend uit, maar bij dwarswind lig je ook redelijk snel diagonaal.

Genoeg gezegd. Toch nog een situatie-tip. Bij het naviduct bij Enkhuizen liggen de drijvende metalen wachtsteigers aan weerszijde heel laag en zou je daar je stootwillen dus net zo laag willen hangen. Terwijl je direct daarna voor de sluis je stootwillen weer op normale hoogte zou willen hebben. Daar kies ik in de aanloop voor de juiste hoogte voor de drijvende steiger. En als ik tussen wachtsteiger en sluis nog even tijd heb, hang ik de meest essentiële stootwillen nog wat hoger. Overigens wordt die sluis dermate vlot bediend dat je, als je je aanloopsnelheid een beetje doseert, vaak gelijk groen licht krijgt.

Succes met ontdekken en verkennen!