Onderwerp: Hoera, een baby! (-stag)

Ik wist niet dat het kon, maar op onze nieuwe boot is de buiging van de mast verkeerd om, oftewel hij lijkt een beetje hol te staan. Je zou het negatieve pre-bend kunnen noemen. De mast staat wel recht en voor- en achterstag lijken goed op spanning te staan. Is het nu een kwestie van het onderwant wat lossen en het babystag evenredig aantrekken of denk ik te simpel?

Eclips schreef : Goed gedacht. Simpele dingen zijn simpel

Dank je. Hoogst merkwaardig dan dat het zo verkeerd staat. Maar ik denk dat de vorige eigenaar er (erg) lang niet serieus meer mee gezeild heeft.

Eclips schreef :
Vertel?

JeePee schreef :
zeilersforum.nl/index.php/foru...?start=21225#1502726

Eclips schreef :
Aha, die had ik gemist, kijk niet elk bericht, mooie boot!
Maar kwam je gister toevallig tegen vieren richting sluis vanaf zee? Voer met een Marieholm t.h.v. de Z12, een Southerly liep zuid kant voorbij.

JeePee schreef :
Nee, dat was ik niet. Ik heb hem afgelopen weekend via de SMR overgeven van Lemmer naar Lauwersoog. Ik was oorspronkelijk wel vaak plan om over zee te gaan, maar dat liep even anders. Er liggen overigens vrij veel Southerlies in Lauwersoog, we zijn bepaald niet de enige.

madoc schreef :
Zó eenvoudig blijkt het dus niet te zijn. Ik heb het een paar weken geleden aangepast en sindsdien staat de mast inderdaad niet meer hol. Maar gisteren kwam ik erachter dat het onderste zijstag aan lij slap stond (17 knopen aan de wind). Zeg maar gerust los! Die moeten dus aan weerszijden weer vaster, maar zonder dat de mast weer hol gaat staan. Het babystag staat behoorlijk strak, dus ik vraag me af hoeveel daar nog bij kan. Ook omdat de onderste zijstagen een maat dikker zijn dan de rest van het staand want, dus ook dikker dan het babystag. Een Southerly dingetje, denk ik. Want de andere Southerlies in onze haven hebben dat ook. Misschien maar eens een tuiger erbij halen...

Het kan zijn dat de topwanten iets te strak staan waardoor de mast wordt ingedrukt. Ik weet niet wat voor masten Southerly’s hebben maar Selden heeft een Hints and Advise document, met gedetaileerde stappen over hoe je de mast juist kunt tunen. Wellicht ook voor andere mast merken relevant.

Met een stagspanner kun je meten of niet niet over de 20-25% breeklast heen gaat. Dan heb je nog een veiligheidsfactor van 4-5x. Maar je kunt ook zonder stagspanner de methode gebruiken die Selden documenteert in dit document.

Eclips schreef :
Inderdaad. Zelfs bij de 28 is dat het geval.

Hoi Roald,

Hoe staat het grootzeil? Is het erg bol? Dus gesneden op een rechte of achterover gebogen mast.
Of stond het al vrij vlak en dus afgestemd op die voorover gebogen mast?

Je schrijft dat er meerdere Southerly's in je
thuishaven liggen. Kan je niet eens kijken hoe
het mastprofiel/buiging bij die schepen er bij staat? Ook even bij WL informeren.
Voordat je echt ingrijpende zaken gaat doen.

A

Gepost met de officiële Zeilersforum-app

It Paradyske schreef :
Toen de mast nog een negatieve pre-bend had heb ik het grootzeil niet gebruikt. Inmiddels wel één keer en ik had het idee dat het noch te bol, noch te vlak stond. Eigenlijk was ik met de stand van de mast ook best happy, tot ik er zondag achterkwam dat het onderwant veel te slap staat, het babystag uitgezonderd. Maar misschien ben ik met die laatste ook wel te voorzichtig. Weet jij op de haven iemand met een stagspanner?
Orange Sunset schreef : De zijverstaging staat in ieder geval niet te strak, want dat liet aan lij ook te wensen over. Ik vraag me wel af of het voorstag misschien te strak staat. Dat zou verklaren waarom de mast in het midden naar achteren boog, wat alleen te fixen was door het babystag flink strak te zetten en het onderwant (teveel) te lossen.
Dat document van Selden ga ik doornemen. Ik heb trouwens in de documentatie ook een stuk over de rigging van onze boot.
Ik ben ervan overtuigd dat er ondeskundig mee omgeklooid is. Het complete onderwant was ook niet geborgd.

Je hebt een top tuigage met rechte zalingen volgens mij. Zowel voorstag als zijstagen doen dan niets tegen negatieve bend in je mast. Enige correctie (IMHO) zijn achterstagspanning en evt een babystag.

Koezt schreef :
Wat het topwant betreft klopt dat. Maar het onderwant staat wel degelijk achter de mast. De negatieve bend heb ik eruit gekregen door onderwant te lossen en babystag aan te spannen. Aan voor en achterstag ben ik niet geweest. Het lijkt me vooral zaak om de spanning op het babystag te achterhalen, zodat ik weet of ik die nog verder op kan stellen.

Eclips schreef :
Nee, maar je zou het eens aan een van die wedstrijdzeilers kunnen vragen, misschien hebben ze in die wedstrijdgroep wel wat.
Anders eens bij Gerard van de Indeweer informeren, die kent vrij veel op de haven.

Dit is echt lagereschool werk. Het makkelijkst te trimmen tuig. De onderste 3 wanten bepalen waar de mast naar toe wijst, de bovenste 4 waar de top is. Gebruik de selden trimguide.

Als de boel, na goed afstellen slap komt te staan is waarschijnlijk de boot slap (geworden).

Controleer eens of de boel constructief in orde is. Vaak is het dek te slap bij het babystag. Een tui naar je kielbalk helpt dan. Heb ik ook.

Eclips schreef : Ik ben geen expert, hoor. Maar ik heb altijd begrepen dat er onder helling een beetje loos in het want aan lij mag komen. In het document van Seldén (p. 32 in mijn uitgave) wordt aangegeven dat er tot 20° helling geen loos in het topwant mag komen. Over het hoofdwant wordt er trouwens niets gezegd.
Bij mijn boot (zelfde tuig, maar hoofdwanten voor in plaats van babystag) is dat zo. Getuned, getest onder zeil met 20° helling: behoud van pre-bend en mast is recht in dwarsscheepse richting, zonder loos in het want. Dit weekend met meer helling wel wat slek in het want aan lij. Als dat niet mag moet je er wel heel hard aan gaan trekken.
Mijn topwant en achterstag staan op zo'n 15% van de breeksterkte, het voorste hoofdwant iets meer, achterste hoofdwant wat minder.

Ik vind zo'n stagspanningsmeter wel handig: een stuk minder omslachtig dan de duimstokmethode van Seldén en je kan tussendoor ook nog eens controleren. Ik heb een Loos & co. Maar hierover schijnen verschillende meningen te bestaan.

Doejong schreef :
Iets dergelijks las ik vandaag ook in een ouder draadje. Onder zeil, bij 17 knopen aan de wind, was het topwant wat losjes, maar de onderste stagen hingen gewoon los en rammelden ook. Die ga ik dus als eerste weer opspannen. Ik ga nu eerst achterhalen wat de breeksterkte van het babystag is, want misschien mag die nog wel een strakker dan nu en is het probleem dan opgelost.

Lees in dat Selden documentje het stuk over de duimstokmethode eens goed door. Zij koppelen een percentage van de breeksterkte aan de rek van een stag over 2m (duimstok).

Een vrij nauwkeurige manier om de stagspanning te bepalen en onafhankelijk van diameter.

Koezt schreef :
Dat klopt, alleen zijn er mensen die veel te dikke stagen op hun boot zetten.
(Duitsers en Engelsen hebben er soms een handje van alles te oversizen, borsthoge zeerailingen, gigantische stellages achterop, tot en met permanente maststeps aan toe )
En als je zo'n veel te dik stag op 20% breeksterkte zet, dan breekt je boot misschien wel in tweeën.

Die Seldén vuistregels worden hier veel te serieus genomen, als bijbel gelezen bijna! Dat gaat aan het doel voorbij:

Je romp en mast vragen in hun verstaging een bepaalde voorspanning (in Newton!) om met de gewenste vorm en stabiliteit op je boot te blijven staan, zowel bij lichtweer als onder helling.

Als die voorspanning in het “driehoekje” babystag+hoofdwanten bv 2000 N is voor het babystag, dan betekent dit voor een 6 mm stag uiteraard een lager %BL dan voor een 5 mm stag.

Wat er toe doet is de resulterende mastshape, of dat nu met 10 of 25 %BL wordt bereikt doet niets ter zake! Het zijn slechts vuistregels die enig houvast bieden als startwaarde (mits de dikte van de verstaging enigszins “normaal” gekozen is)

Dus trim op gevoel, KIJK hoe de mast staat onder helling en stel bij indien nodig. Zo’n stagspanningsmeter kun je goed gebruiken om vast te leggen waar je op uitgekomen bent en ter controle of op enigszins redelijke waarden uitgekomen bent.

It Paradyske schreef :
Wat is er mis met permanente maststeps???
De verstaging op de Orion is in ieder geval standaard, dat heb ik al gecheckt. Dus in die zin kan ik gewoon de algemeen geldende regels volgen.

Nachtvlinder schreef :
Exact. Was het maar waar dat je gewoon een vaste regel kon toepassen op elk schip.. Mijn advies: alles eerst helemaal los en eerst de basis trim in de box goed krijgen. Als je niet weet wat dat is, vraag hulp en leer. Dan gaan varen bij +/- 14kn en kijken hoe de zeilen er bij staan.

Nachtvlinder schreef :
Je spant volgens de "Selden methode" niet je onder-/tussenwanten op BL, maar puur op mastvorm. Alleen topwant en achterstag op BL. Daarbij speelt ook nog het type tuig een rol. Bij een fractioneel tuig span je het voorstag met de topwanten, dus niet voldoende spanning daarop kan wat issues geven bij sterke wind. Bij een topgetuigde mast is het achterstag zeer belangrijk voor de spanning op het voorstag. Etc etc.

Je krijgt dan een fatsoenlijke basistrim. Vervolgens ga je varen (óók onderdeel van de "Selden methode"!) en trim je nog wat bij onder 20% helling (ook een Selden percentage ).