Onderwerp: hoe strak moet de verstaging?

Is er een formule voor hoe strak je de verstaging moet vastzetten?

Groet Ben

Nee. Het is heel afhankelijk van het type verstaging, het type schip, het materiaal van de verstaging en het materiaal en de bouwwijze van het schip.
De ontwerper heeft het meestal bij het ontwerp wel bepaald.
Als vuistregel wordt vaak 10 tot 15% of soms wel tot 20% van de breeksterkte aangehouden. Een andere vuistregel is dat het lijwant bij 20 graden helling net niet slap mag hangen.

Er 'loopt' nog een post over het recht zetten van de mast. Ik heb daarin een link geplaatst naar een artikel van Selden over mast trim. Mogelijk dat dat je kan helpen.

Gregor

Daar is inderdaad geen vaste formule voor. Ik ga er voor het gemak maar even van uit dat je een masttop of fractioneel getuigd schip hebt, van een tuig met bakstagen heb ik nauwelijks verstand.

Een heel belangrijke variabele is de stijfheid van je schip. Onze First 31.7 is een stijf schip met doorgestoken mast. Ik vaar de buitenwanten altijd op 20% van de breeksterkte, experimenteren met minder spanning bij weinig wind leverde in wedstrijden vrijwel niets op, en als de wind dan tijdens de race aantrekt is de spanning te laag. De binnenwanten staan zo strak dat de mast zonder langsscheepse voorbuiging op de boot staat.

Veel stagspanning levert hoogte aan de wind en voorkomt het 'pompen' van de mast bij flinke golfslag. Dan moet je echter wel een schip met voldoende stijfheid hebben. Als je bijv. 20% stagspanning op het tuig van een Bavaria wilt zetten bereik je vooral dat de deuren in je interieur niet meer dicht kunnen maar die 20% zul je niet halen

volgens de spanningsmeter zitten wij tussen de 28 en 34 procent staat heel mooi beschreven in de trimguide.

ok heel erg bedankt allemaal,

wat wordt bedoeld met breeksterkte?
ik heb een stijf schip, dus hoe berekenen ik dat allemaal?

mvg Ben

1x19 draad rekt. Ongeacht de dikte rekt het 4 mm per 2 meter staglengte bij een spanning van 20% van die breeksterkte van de draad. Als je stagen een tijd niet op spanning hebben gestaan (winterstalling bv) als de mast ligt kan je in het voorjaar aan de slag.

Meetlat vastplakken aan je stag aan de bovenkant, aan de onderkant een draadje om hem langs de stag te houden met een markering bij 2 meter. Aandraaien en bij 4 meter rek stoppen, dan heb je 20% van je breeksterkte bereikt. Of bij 3 mm das dan 15%.

Je kan beginnen met 15%, gaan varen en bijstellen tijdens het zeilen. Mijn stelling is dat bij een 4 Bft aan de wind op vlak water de lij verstaging wel slack mag voelen maar niet maag tonen.

Gr Michel

Ehhhh, 4 meter rek??????? tikfoutje

Gregor

Tikfoutje? We hebben het hier gewoon over een mast van 2 km hoog, niks mis mee toch?

Het lijkt een beetje vreemd om de breeksterkte van het staaldraad als richtlijn hiervoor te gebruiken. Je bent dan afhankelijk van type draad en negeert de rest van schip en tuigage.

De meest algemene practische methode is volgens mij om aan het lijwant te voelen als je met stevige wind ongereefd aan-de-wind zeilt. Die mag dan net spanningsloos zijn, zonder dat hij kan bewegen. Minder spanning levert slijtage op aan mast en verstaging, want de mast staat dan in feite te zwabberen (bij mijn methode ook nog wel wat, maar alleen vanwege rek in verstaging).

Meer spanning kan ook, maar dient een doel te hebben. Bijvoorbeeld om een bepaalde pre-bend van de mast te bereiken (kromming zonder achterspanning).

Verder is de optimale spanning erg afhankelijk van het type boot. Met name zeilmakers hebben daar soms een studie van gemaakt en opgenomein in tuningguides.

Dit verhaal geldt alleen voor het top-zijwant, onderwanten moeten gewoon zoveel spanning hebben dat de mast aan de wind nog steeds recht is. Te controleren door langs de mast omhoog te kijken als je flink aan de wind zeilt.

Hierbij de link:
www.riggingandsails.com/pdf/selden-tuning.pdf

Lees alles over breeksterktes enzo

Gregor

In het algemeen wordt 20 % van de breeksterkte aangenomen als veilige belasting. Je moet wel om de veilige belasting te kunnen zeggen uitgaan en uitrekenen wat de breeksterkte is.
Dus het is niet zo vreemd om van de breeksterkte uit te gaan als je maar weet hoe je de rest moet interpreteren.

de rest van schip en tuigage moet er gewoon tegen kunnen zou ik zeggen. De boot is er uiteindelijk alleen maar om de tuigage ergens op te kunnen zetten

Belasting en rek in mm voor 3 verschillende draadjes bij een lengte van 2000 mm:

load 1*19 Dyform Rod
05% 1,00 0,95 0,70
10% 2,00 1,90 1,40
15% 3,00 2,85 2,10
20% 4,00 3,80 2,80
25% 5,00 4,75 3,50
30% 6,00 5,70 4,20
35% 7,00 6,65 4,90
40% 8,00 7,60 5,60
45% 9,00 8,55 6,30
50% 10,00 9,50 7,00

groet
t

Punt is dat een percentage weinig zegt (behalve een richtgetal voor de eerste keer zetten misschien, mocht je dat al nauwkeurig kunnen bepalen) en dat je moet kijken naar hoe boot, verstaging en mast zich gedragen.

Je kijkt naar hoe dat totaal zich gedraagt en past het daarop aan. Wie is geintereseerd in een percentage? De wind in ieder geval niet.

Tja en de snelheidsmeter van je auto zegt zeker ook heel weinig over de snelheid die je rijdt :?

Jan stelt het hier volgens mij toch echt verkeerd voor. Een spanningsmeter kost een paar tientjes en is een prima hulpmiddel om de spanning op je verstaging in te stellen en regelmatig te toetsen. Alleen maar varen en dan zien hoe het gaat levert je 'op zeker' een te beperkt beeld op. Meten = weten is in dit geval bijzonder waar (en eenvoudig zelf te doen)

Waarom wil je (over het algemeen) eigenlijk zo veel mogelijk spanning? Dat is erg eenvoudig, hoe meer spanning op je (hoofd)wanten hoe minder doorhang van je voorstag en hoe meer hoogte aan de wind. Uiteraard zijn er verschillen per tuigtype en maakt de stijfheid van de boot zelf verschil (zie voorbeeld in mijn eerdere posting), deze bepalen de juiste nuance.

nou, de draden hebben in ieder geval een breeksterkte. Dat is een onontkoombaar gegeven. Bij 100% van hun maximale belasting wordt het gevaarlijk, zegt de fabrikant.

En dan, een spanning van 0% geeft ruimte in de draden bij belasting, want ze rekken nu eenmaal (de wind mag daar misschien niet in geinteresseerd zijn, hij veroorzaakt wel die rek!)

Vervolgens hebben we te maken met dynamische belasting bovenop de statische. Golven, windvlagen, bewegende mast, etc. Dus de statische belasting moet een veilige reserve bieden aan de dynamische, anders komen we weer bij de 100%


Samen leiden deze punten tot iets tussen de 0 en 50% van de breeksterkte. Halverwege is vast een goed beginpunt: niet teveel rek door de dynamische belasting, en toch nog genoeg reserve over.

Voilá het nut van procenten!
groet
t

haha, understatement

Ik ben het wel eens met jan, de spanning van de verstaging is alleen een waarde welke je bij kunt stellen. Als de mast goed staat, maar de verstaging niet, wat maakt de spanning dan uit. Verstaging is niets meer dan een hulpmiddel dan de mast omhoog te houden, en de meeste zeilers hier merken het totaal niet als er een paar procent meer of minder spanning op staat.
Dus een beetje voelen tijdens het zeilen levert genoeg info op.

haha, volgend jaar iedereen met spanningsmeters in de weer, en dan nog het zeil niet goed hebben staan zeker, of een cm aangroei onder de boot, of de boot volgepakt met vakantiespul, of zeilen als zakdoeken, of lekker allemaal achter in de kuip zitten, te veel/te weinig sturen, grote schroef er onder, enz, enz

Nul procent lijkt me inderdaad ook minder geschikt, en als je 50% weet te bereiken (in stilstand) heb je waarschijnlijk te dunne verstaging gekozen. Een eerst richtgetal in percentage helpt je wel op weg (en dat is dan het nut) maar daarna moet je je tuigage "lezen". Alleen op percentage stellen is niet genoeg, dat is het punt.

Dag mannen,

Heel erg bedankt voor jullie reacties, word steeds een beetje wijzer.
Echter hoe weet ik voor draad ik heb......1x19 of rod etc??

Groet Ben

Dat is vrij simpel: kijk eens naar het uiterlijk van je verstaging.
Als die is opgebouwd uit een aantal strengen met elk van die strengen weer eigen draadjes (tieren), dan heb je waarschijnlijk 7x7: je kan het aantal strengen tellen. Als je geen samengestelde strengen ziet, dan is het 1xnogwat: dat nogwat kan je ook weer tellen.
Rod-rigging komt vrijwel niet voor op normale kajuitjachten, maar dan bestaat je stag uit een enkele staaf, en kan je dus geen strengen tellen.

BTW: iemand verstand van houten masten? Zou de vuistregel van 20% nog anders geinterpreteerd moeten worden bij een zware houten mast, met een doorsnede van zo'n 20 cm?

Waar ik me over verwonder, is dat het artikel van Selden antwoord geeft op een groot deel van de vragen die hier wordt gesteld, en ik daar niemand over hoor... :roll:

Gregor

Misschien omdat de Riggingandsailing server plat is of voor ZF onbereikbaar gemaakt?
In een ander topic kwam deze Selden tuning guide al aan de orde, dat is aan de titel te zien hetzelfde of een zeer vergelijkbaar document. Absoluut het lezen waard.

Tja, dat helpt niet echt. Dank je voor het plaatsen van een werkende link.

Gregor

Die spanningsmeters schijnen niet bepaald nauwkeurig te zijn. De rekproef icm goed kijken is volgens een aantal tuigers en zeilmakers wel zo nauwkeurig. Lees ook eens dit artikel van Greg Fisher, medewerker van North Sails en wereldkampioen J-22 2008.

Een strak voorstag hoef ook helemaal niet te betekenen dat je hoger loopt, je voorstagspanning moet slechts aansluiten bij de hoeveelheid doorhang waar je zeilmaker rekening mee heeft gehouden. J-24's varen bijvoorbeeld altijd met de nodige doorhang en een daarop gesneden voorzeil omdat dat harder en hoger blijkt te gaan.

De veilige belasting wordt bepaalt door de breeksterkte en moet gewoon niet overschreden worden onder belasting. Daarom heet het veilige belasting. Als je de stagen met 0 of met 30 procent rekt moet je nog kijken naar de veilige belasting. Wat van belang is, is dat je met de rek + variabele krachten binnen je veilige belasting blijft. Als je vastgevaren bent op een bank of krib onder zeil met een gangetje van 6 knopen met halve wind krijgt je verstaging iets meer te verduren. Meer rek en spanning is dichter bij de breeksterkte. Iedereen moet maar zien wat ie doet.
Gebruik de stag als een snaar en luister er eens naar als je weet dat hij redelijk goed afgesteld is. Met een beetje gevoel en gehoor kun je de andere stagen onder de zelfde (+/_) frequentie brengen.