Onderwerp: Helmstok of stuurwiel

Bij mij begint de gedachte ook op te komen om van helmstok naar stuurwiel te switchen, maar dat is een project op lange termijn....

Toen ik ons bootje derdehands kocht werd het hoofdzakelijk gebruikt om garnaal te vissen op de Vlaamse banken. De boot werd gestuurd met een tweeënhalf meter lange helmstok op het aangehangen balansroer. De visser kon dan onder de vaste buiskap zitten om te sturen tijdens de lange slepen tijdens slecht weer.
Ik ontdekte dat de boot oorspronkelijk ( 1946 ) een wielsturing had. Bronzen wormwiel gedoe met een enigszins schuinstaand stuurwiel achter in de kuip. De opening voor de korte metalen roerstok in de oude spiegel is nog te zien.
Ik verbouwde de boot weer naar yawl, kon daardoor de ellenlange helmstok niet meer gebruiken. Maakte in een paar uur snel een korte nieuwe, tachtig centimeter lang. Bouwde voor de zekerheid ook een nieuw roer. Vijfenzeventig kilo eik, teak en rvs gingen er als beginmateriaal in.
Ik was van plan door de Franse kanalen te gaan en dat is motoren. Met de korte helmstok kon goed gezeild worden want door de vier zeilen kun je de boot perfect uitbalanceren. Manoeuvreren gaat ook prima met die korte helmstok, je moet wel geen mietje zijn, de krachten zijn groot.
Maandenlang op de motor varen zou echter te lastig zijn met dat korte stokje dus ik bouwde zelf een wielsturing. Afgekeken van de zeilende vrachtschepen. Werkt met een modern materiaal touw dat tien slagen rond de 25 mm stuurwielas maakt, verbonden is met een doorlopende rvs kabel diameter drie mm die over dekblokken door het achterdek geleid word. Die kabel bedient de korte helmstok. Overbrenging is enorm, zes omwentelingen van het 70 cm stuurwiel van Sb naar Bb.
De rvs stuurkabel heeft een snelbevestiging die aangrijpt op de helmstok op dezelfde pin die gebruikt word voor de helmstok automaat. Ik kan dus in een seconde overschakelen van wiel naar helmstok door de snelbevestiging los te flippen.
Op de kanalen was de wielbesturing onmisbaar.
Nu we meest zeilen is het hoofdzakelijk de automaat die stuurt. Ik regel de vier zeilen, de automaat stuurt. Absoluut betrouwbaar. Tweede actuator in twintig jaar. Nu met een extra dure motor met gouden contacten ( en prijs )
Voor manoeuvreren gebruik ik het helmstokje, wil ik zelf sturen tijdens het zeilen ( om iedere windverandering in hoogte om te zetten ) gebruik ik de wielsturing.
Je staat of zit bij ons vóór of naast het stuurwiel, niet er achter. Dat is wennen, heeft één keer een ongeval veroorzaakt. Een Zeeuwse beroepsstuurman ( zeilend vrachtschip uit Zierikzee ) stuurde toen. Toen door een plotse windbui de boot bijna om ging draaide hij de verkeerde kant op toen ik riep ”Oploeven”. Daardoor viel de boot af, schepte water met de in de davits opgehangen bijboot. Achtermast en davits afgebroken, bijboot zwaar beschadigd.

CHINOOK schreef :
Alleen heeft dit argument niks te maken met helmstok vs stuurwiel. Ook op een helmstok kun je een onderdekse stuurautomaat aansluiten. Zie bijvoorbeeld Baasklusje met zijn Capolavoro.

Sturgeon22 schreef :
Lijkt me op veel kleinere zeiljachten toch wat lastig omdat daar de roerkoning vaak geheel door een gesloten buis loopt van dek tot romp.
Om over aangehangen roeren maar te zwijgen.
Ad

Yellow Boat schreef :
Op die boten hoef je ook geen keuze te maken tussen helmstok en stuurwiel...

Er zijn genoeg boten met een aangehangen roer en toch een stuurwiel.

Erikdejong schreef :
Hadden de voc schepen(min of meer) al en de theeklippers ook.

Wielbesturing met aangehangen roer kan best zoals uit m´n vorige post blijkt. Is in feite wielbekrachtigde helmstokbesturing.
Aangehangen roer is weer modern, op veel moderne grote Franse one off´s word met aangehangen roer over helmstok gevaren. Er kan weinig stuk gaan. Stuurt uiterst precies. Ik kan bijvoorbeeld ons roer in enkele minuten demonteren. Ook in het water. Niet dat het ooit nodig geweest is.
De wielbesturing bij ons is bijna overbodig geworden, ik stuur uiterst zelden zelf. Enkel als hoog aan de wind een kaap gerond moet worden en het nipt word stuur ik zelf om ieder beetje hoogte te winnen. Even overstag en een extra slag maken is met onze boot veel en hard werk. ( is ook wel eens verkeerd gegaan )
We hebben het voordeel dat het wiel de kuip niet belemmert. Het is opgebouwd tegen de achterkant van de kuip. Op veel jachten moet je echt klimmen om rond de stuurstand te komen, neemt dat ding met z´n vele toeters en bellen een kwart van de kuipruimte in beslag.
Op de vraag van de OP zou ik antwoorden : helmstok ja, stuurwiel nee. Een stuurwiel is op een modern modaal jacht een delicaat onnodig foefje om het bekende autorijden gevoel te krijgen. Velen vinden het ook stoer staan.
Observatie van de laatste jaren : twee wielen is nu heel erg in. Straks waarschijnlijk drie. Ik moet altijd monkelen als ik weer zo´n kerel zie ankerop gaan. De man draait aan het wiel alsof hij stuurt, dat terwijl er nog veertig meter ketting moet opgehaald worden. Ondertussen staat de kerel ( Schipper! ) zijn instrumenten te bekijken en knopjes te drukken. Heeft totaal geen notie van wat er om hem heen gebeurt want zijn”Instrumenten” moeten ingesteld worden.
Kom nou, kijk om je heen klojo.

om er makkelijker langs te klimmen is dit een uitkomst

Sunday schreef :
Wat wil je met de foto aantonen? Hier eentje met wielen...

dat je op die wijze toch meer bruikbare ruimte kan creëren. uiteraard op die grote schuiten is er ruimte zat. op een 27 voet bootje ziet het er anders uit.

Alleen heeft dit argument niks te maken met helmstok vs stuurwiel. Ook op een helmstok kun je een onderdekse stuurautomaat aansluiten.

Zeker wel.....
Ik beweer dat je bij zwaar weer niet langer dan een uurtje of 2 met een helmstok goed kan sturen. Druk op je roer, stijve nek, zere armen enz.
Met een stuurwiel hou je het gewoon langer vol.
Gr D

Onzin! Met een goede boot geen probleem, sterker nog het gaat beter omdat je beter zit. Als je veel druk hebt dan is er iets niet in orde met de boot, dat oplossen met een wiel met veel vertraging is symptoombestrijding.

FMJ schreef : Dit kan ik beamen. Mijn boot was niet mee te zeilen. Veel roeruitslag en ditto roerdruk. Echt niet leuk zeilen en heel vroeg reven (Wij voeren tussen de 16 en 20kn al met 2 reven) om dit te voorkomen.

Nieuw roer gemaakt (oude bleek deel afgezaagd); weg roerdruk, langer volledig tuig (nu tot 20kn) doorvaren en veel meer plezier.

Ik ga er natuurlijk van uit dat de zeilen perfect getrimt zijn.
Wat ik bedoel is dat je bij zwaar weer en veel golfslag haaks op de vaarrichting zit.
En dus met je hoofd 90 graden gedraaid naar voren zit te kijken.
Daar krijg je gewoon een stijve nek en armen van.
Bij een stuurwiel kan je zitten en ook gaan staan voor de afwisseling.
Neem van mij aan ......dat hou je met een stuurwiel langer vol.
Zelf proefondervindelijk achter gekomen toen mijn stuurautomaat kapot was
Helmstok 2 uur sturen maximaal. Stuurwiel 15 uur sturen geen probleem.

Gr D

Ik heb met een sprinta op zee met 6 bft es zonder problemen 9 uur aaneen gestuurd met een helmstok hoor. Kwestie van goed trimmen en een kussentje.

CHINOOK schreef : Weleens van een helmstokverlenger gehoord?

Jeroen.

Beste zeil vrienden,

Gisteren heb ik uiteindelijk toch een kajuitzeilboot gekocht.
Het is een Etap 22 geworden. Ik had een Dehler Delanta in gedachten maar bij nader
inzien is het de Etap 22 geworden. Ik wil iedereen bedanken voor zijn of haar advies
over het stuurwiel of helmstok.

Proficiat met de aanschaf van een helmstok!
En de boot erbij natuurlijk!

Hallo,

Proficiat met de aankoop van je Etap 22!! Ik heb hier 2 jaar mee gevaren vanuit Blankenberge de Noordzee op. Echt een top bootje, vaart prima ook met iets zwaarder weer. Wat ook leuk is, is dat de onderhoud kost echt een meevaller is. Ik heb mijn Etap 22 vorig jaar verkocht in september aan een beginnende zeiler. Ik zelf wou nu toch iets ruimer hebben. Zo zou ik wat verdere reizen kunnen doen (Engeland, kanaal eilanden,…) Ook een bootje waar ik eens recht in kan staan als ik 2 dagen in een haven moet zitten wachten op beter weer. Ik heb me dus een Friendship 28 gekocht. Heel fiere en trotse nieuwe eigenaar van de Missy 2. Maar om terug te komen op stuur/helmstok. Ik zweerde vroeger ook op de helmstok, maar dit is nu toch wel serieus gekeerd. Ik heb mijn Friendship 28 in Noordschans (vlakbij Willemstad) gekocht en ben dan over gevaren naar Blankenberge. Een serieuze route om in één keer te doen. Gelukkig de hele tijd met Noord Oosten Wind. (dat was in April '15). Ik moet zeggen dat ik nog een week na mijn aankomst serieuze pijn had aan mijn armen. Ik heb een aantal keren proberen van plaats te wisselen zodat ik ook eens mijn arm kon gaan veranderen. Maar ja, je zeilt toch het liefst aan de hoge kant. Begin mei ben ik met mijn vrouw via Amorgos een weekje flottielje gaan zeilen in Griekenland. Dit met z’n 2 op een Sun Odyssey 37 met stuurwiel. Fantastische ervaring. Zalige zit-houding achter het stuurwiel. Je kan als je wil ook naast het stuur gaan zitten. Maar wat echt top was, is het manoeuvreren (achteruit) met zo’n stuur!(bv ankeren) Ik vond dit echt zo veel aangenamer dan met een helmstok. Ik ben alvast volledig overtuigd hiervan. Zover dat ik nu uitkijk om op mij FS 28 een Jefa Pinion te plaatsen. (Ik hou wel mijn helmstok nog op het schip, enkel een stuk verkorten) Dit gaat me wel wat kosten, maar ik kijk er echt zo naar uit!

Zeebrugge30 schreef : Ik zou dat nog even heroverwegen. Als je zo moet trekken aan je helmstok klopt er iets anders aan je boot niet. De zeilvoering of de trim daarvan kan tot flinke loefgierigheid leiden natuurlijk. Ook oude, uitgezeilde zeilen geven veel zijwaartse druk en dus roerdruk. De andere serieuze verdachte is dan je roerblad. Helaas hangt het roerblad van een Friendship 28 aan een scheg, dus er is totaal geen balansdeel mogelijk. Hier valt dus weinig aan te doen. Was het een spaderoer geweest dan had je zowel het profiel, de vorm als het balansdeel kunnen optimaliseren.

Maar wat ik mij vooral afvraag is of je een stuurautomaat gebruikt hebt tijdens je aanbrengtocht. Dergelijke afstanden zeilen zonder automaat is eigenlijk voor niemand prettig, zelfs als je boot neutraal op zijn roer ligt.

Als oude zeilen hebt en/of geen stuurautomaat hebt lijkt het mij eerder verstandig om daar in te investeren dan in een stuurwielsysteem in de kuip van een 28 voeter.