Onderwerp: Boot op de kant, stagen en vallen strak of los?

Daarom is de gemiddelde booteigenaar geen rolmodel op het gebiedvan onderhoud en kiest deze voor de weg die hem of haar het minste werk oplevert.

Gelukkig stoot ik hier niemand tegen het hoofd, want de gemiddelde booteigenaarzit niet opzf

Baasklusje schreef :
Je conclusie is mijn reactie....het is het waard. Het is goed om periodiek alles te controleren.

alegria schreef :
werkdagen, want het moet direct voor en na het kranen. Ik denk dat veel mensen die kostbare vrije tijd er niet in willen steken. Ik wel, ik heb geen werkdagen

sommige dingen kunnen ook later, zoals zeilen, lummelbeslag etc etc, overigens wel herkenbaar maar dan andersom heb alleen werkdagen en de rest ben ik standaard vrij!

Dank voor alle reacties. Wat me opvalt is veel meningen, grenzend aan emoties en het toedichten van karaktereigenschappen aan degenen die de mast er op laten. Daar ging mijn vraag niet over, maar ik kan het toelichten: Ik heb een wintertent voor staande mast, zodat ik deze ook kan gebruiken als de boot in het water blijft. Had liever twee wintertenten gehad, maar ja. En ik heb een stevige boot die op een stevige bok met grote rubbere stempels staat. Het viel mij vandaag bij vlagen van ruim 30 kn mee hoe het bewoog. Ik hoorde alleen die bakstagen hard zoemen. Vandaar de vraag.
De suggestie van leren hoezen om de blokken vind ik een hele interessante. Want tijdens het zeilen hoor ik de aangespannen bakstag ook vaak brommen en daar had ik nog geen goede oplossing voor

Een boot hoort in het water en helemaal niet op de kant. Scheelt een hoop gedoe.

Voor de afwisseling eens een on-topic antwoord:

Ik ervaar precies hetzelfde. Op het water dan. Als mijn boot op de kant overwinterd, gaat per definitie de (doorgestoken) mast eraf.

De kraanlijn resoneert als een gekke. Afhankelijk van de spanning zingt ie hoger of lager bij een beetje wind. Ook de grootzeilval, die ik in de haven parallel aan de kraanlijn achterop de giek vasthaak, resoneert.

Mijn remedie tegen resonerende vallen is heel simpel: de val twee of drie slagen om de kraanlijn slaan en dan vastmaken. Val een beetje doorzetten en je bent van alle resonanties af. Ik heb het afgekeken van de, ik meen Erasmusbrug in Rotterdam. Die tuien (heet dat zo bij een brug?) resoneerden ook. Dat is opgelost door een soortgelijke methode.

Voor je kraanlijn kun je ook een kort stropje gebruiken. Dat kan een lusje zijn van slechts 10 cm lang waar je de kraanlijn op vast zet. Al het resoneren is dan over.

Erikdejong schreef :
Bedoel je dan een soort rijglijn die vast tussen de kraanlijn en de giek zit. Of bedoel je een strop die je alleen gebruikt in de haven aan de giek in ruststand?

Gewoon een kort lusje van dynemaa op je giek.
De kraanlijn maak je dan aan dat lusje vast. Spelen met de lengte van het lusje zal je helpen om het resoneen tegen te gaan.

slotbeumer schreef :
Mooi schip ook de Wasa 370!!

2 dagen werk.... ik zeg lang leve de strijkbare mast met strijkinstallatie !
strijken er loskoppelen in 2 uur tijd

ook nog eens handig als die ene brug net niet meer draait.

Erikdejong schreef :
Laat ik nou net op Wikipedia hebben gelezen dat vermoeidheid in aluminium bij elk spanningniveau kan optreden. Je verhaal gaat op voor niet gelegeerd staal en sommige andere metalen, maar niet voor aluminium, naar het schijnt.

Opvallend, trouwens, hoe hier nu ineens iedereen inziet dat stallen op de wal met de mast overeind risico´s met zich meebrengt. Zelfs al in nl.sport.varen is deze discussie aan de orde geweest. En toen waren de mening nogal verdeeld.

Zelf stalde ik mijn boot tot nu toe altijd met de mast gestreken.
Alleen al het gegeven dat je de masttop en alle bevestigingen en terminals daar eens goed kan inspecteren is al een reden om de mast niet jaren achtereen overeind te laten, zonder ernaar te kijken. Als je gewoon naast die masttop kan gaan staan, kijk je toch wat beter en intensiever, dan in het geval dat je er in een bootsmansstoeltje naast hangt..

Er zijn vele soorten aluminium, en alle zijn een beetje verschillend als het op vermoeiing aankomt. In theorie heb je gelijk, maar onder een 30% van maximale belasting zijn de mogelijke load cyclesuitgedrukt in miljarden in plaats van in miljoenen. Niet iets om je zorgen over te maken.
Zeilen op zee brengt veel hogere belastingen met zich mee, en dus ook bezwijken met een veel minder aantal load cycles, toch is aluminium nog steeds het meest gebruikte mast materiaal voor oceaan gaande boten.

Erikdejong schreef :
Ben ik absoluut niet met je eens, in de vakbladen heb ik in artikelen maar ook bij gebruikersvragen deze kwestie voorbij zien komen en steevast wordt er geadviseerd om de verstaging strak te houden omdat een los staande mast die heen en weer juttert een extra belasting vormt voor en schade kan veroorzaken aan want en want bevestigingen.

Ik adviseer ook om je verstaging gewoon op spanning te laten om schade te voorkomen, maar dat is echt niet vanwege vermoeidheid. Strake verstaging neemt namelijk niet de winddruk weg, maar voegt wel compressie toe. Dat hele verhaal van vermoeidheid door jutteren is bogus, de belastingen door winddruk en vlagen zijn juist hoger als de verstaging strak staat.

EDIT: om een load cycle te doorgaan is er geen beweging van het materiaal nodig.

Val om de kaanlijn of een stropje werkt allebei als het op het voorkomen van resonantie aankomt, maar de principes zijn wel verschillend. Met het stropje verander je de Eigenfrequentie van de kraanlijn, met de val om de kraanlijn verstoor je de Kármán-wervels die de trilling (dwars op de windrichting) veroorzaken. Veranderen van de Eigenfrequentie moet onder andere weersomstandigheden opnieuw (zoals probleem bij de Erasmusbrug liet zien: de massa van de waterfilm bij regen wijzigde de Eigenfrequentie ook), het verstoren van de wervels door een "wokkel" toe te voegen werkt eigenlijk altijd. Daarom zie je zo'n wokkel ook vaak bij bijvoorbeeld metalen industriële "schoorstenen" en dergelijke constructies.

Erikdejong schreef :
Ik heb vorige jaren, ( lag toen in het water ), mijn verstaging in de winterperiode toch een slagje losser gezet, met als reden, dat staal krimpt bij afnemende temperaturen.
Nu is een slag losser natuurlijk niet zonder spanning maar toch, was dat dan onverstandig?

Bootje ligt nu, met mast eraf, droog, voor winterstalling, bevestigen nieuwe radarreflector, aanpassen zalingen en nakijken verstaging. Vorige keer was de mast er ook af, voor bevestigen NASA LED tricolor/ankerlicht. 2 jaar geleden.
En daarvoor in 2010 2011 was de mast er ook af voor nazicht.
Bij ons in de vereniging staan ook de meeste schepen met mast erop in de winterstalling, nu is de stalling vlak onder de dijk, dus staan de gestalde schepen redelijk in de luwte zowel voor zuid als wester storm.

Erikdejong schreef :
Nog steeds geheel oneens, wellicht vat je het woord vermoeidheid anders op.
Dit woord buiten beschouwing gelaten zorgt beweging van de mast voor wrijving van de metalen bevestigingen van haakterminals, gewone terminals e.d, wrijving van metalen of wat dan ook is slijtage.
Denk naar aan een motor, als die stil staat slijt die niet, door beweging wel.

Hierom de verstaging strak en niet los.

De mast en stagen zijn ontworpen om onder vol zeil de krachten op te vangen. Vervolgens gaat de boot op de kant en kan de wind alleen nog maar tegen de mast aan duwen. Het kan toch niet anders dan dat die krachten vele malen kleiner zijn dan wanneer je onder vol tuig op een knobbelige zee vaart.
Waar hebben we het hier dan over?

Bij mij op de haven hijsen ze in 3 weekenden in een tempo van 8 boten per uur, met veel inzet van vrijwilligers. Nagenoeg iedereen staat er met mast omhoog.

Als iedereen zijn mast er af zou laten halen....poeh...dan kun je in Juli al beginnen met takelen...

Ik vind mijn boot daar prima staan. Natuurlijk zou ik graag jaarlijks mijn mast vertroetelen, maar in elke haven kijk je dan toch al snel tegen 120 euro extra takelkosten en een honderd of 2 voor de mastenberging. Daarnaast zijn mastenbergingen funest voor je mast. Hoe veel schades je daar wel niet ziet van transport, takelen of masteigenaren die jouw mast gevruiken als steiger om hun daar boven liggende mast te vertroetelen...

Tony2920 schreef :
Het aluminium van de mast krimpt ook bij afnemende temperaturen, zelfs meer dan RVS. De uitzettingscoëfficiënt α is voor aluminium 23 μm/m K^-1 en voor RVS 16 μm/m K^-1.
Als de verstaging bij 20°C op 20% van de breaking load is gezet zal deze bij -10°C dus iets losser staan, maar nog steeds op 18% van de breaking load.

23-16 = 7 μm/m K^-1 verschil in uitzettingscoëfficiënt
1 mm rek per 2 m = 5% van de breaking load (zie Seldén Hints and Advice)
7 μm/m K^-1 * 2 m * 30 K = 420 μm = 0.42 mm => 2% van de breaking load

CTony2920 schreef : Waar ben je bang voor dat je de spanning van de verstaging haalt?

Uitzetting Al 23e-6m/mK, uitzetting staal 12e-6m/mK. Dus aluminium krimpt veel harder dan staal. Dus krijg je vanzelf al meer speling.

Wat je meestal niet wil hebben is een spanningswissel. Als alle druk van de mast af is gaat deze de vervorming opvangen door buiging. Dat leidt tot een spannimgswissel (druk <> trek) en dat is meer funest voor je mast als (veel) druk.

Als de verstaging los hangt doe je het dus niet goed.

jouzers schreef : Vermoeidheid van metaal is breuk door een wisselende belasting, we kennen alle de paperclip die breekt als je die 3 of 4 keer ombuigt.

Wat jij nu schrijft is gewoon schavielen, en dat is inderdaad waarom ik ook aangeef dat er gewoon spanning op de verstaging moet blijven. Al is de gevolgschade van dat schavielen ook maar zeer minimaal en ook bijna verwaarloosbaar.

Xiphias schreef :
Op mijn vorige boot kon ik dat horen: op heel warme dagen (30+ C) hoorde je tijdens het warmer worden in de ochtend af en toe een tik; de mast wordt langer dan de verstaging leuk vindt