Onderwerp: Zelf een AIS alarm bouwen

Onlangs heb ik een AIS transponder aangeschaft, een Watchmate 850. Eén van de functies van dit apparaat is dat het een alarmmelding kan geven voor bepaalde situaties, bijvoorbeeld een schip met een CPA kleiner dan de alarmwaarde of een ankeralarm. Naast het interne piepje voor deze alarmmeldingen bestaat er ook de mogelijkheid om een extern alarm aan te sluiten. Nou lijkt mij dat op de il Cigno vrij essentieel omdat de transponder zelf binnen zit. Een signalering in de kuip is dan nodig, omdat de kans groot is dat je buiten het apparaat niet hoort.

De eisen die ik aan het alarm in de kuip stel zijn bescheiden:
- Spatwaterdicht (het komt onder de buiskap oip de console te zitten)
- Een audioalarm wat je in volume kunt instellen of zelf helemaal uit kunt zetten (soms heb je helemaal geen behoefte aan piepers of zoemers en als er mensen liggen te slapen wil je het geluid wel zachter kunnen zetten)
- Een visueel alarm (voor als het geluid uit staat of je het niet hoort)
- Makkelijk te plaatsen zonder al te veel boren en zagen (anders zit je er meteen aan vast terwijl in de praktijk misschien toch een andere plek beter zou zijn)

En kleine zoektocht op internet bevestigde wat ik eigenlijk al wist, zoiets is niet standaard te koop. Althans, ik kan het niet vinden. Op zich niet zo erg, zelf maken is leuk en waarschijnlijk ook nog eens het goedkoopste.

Ik ben uitgegaan van dit schema:

Op zich de eenvoud zelf. Zodra de AIS transponder alarm geeft komt er 12V op de uitgang voor het externe alarm te staan. De rode led gaat branden en de zoemer gaat zoemen. Door de potmeter kan het volume van de zoemer ingesteld worden, eventueel tot 0. Het uitzetten van het alarm gebeurt op de transponder zelf, hiervoor is in de kuip geen ‘knop’. Wel kan je natuurlijk tijdelijk het volume helemaal uit zetten. Mocht je vergeten om het weer aan te zetten blijft de LED altijd beschikbaar als waarschuwing.

Gebruikte componenten:
R1: weerstand 1k
R2: heavy duty potmeter 10k (zie tekst)
LED: rode led
buzzer: minizoemertje 15mA
Dat alles in een kunststof behuizing. Totale kosten ongeveer €10. De losse spullen zien er zo uit:

Nu kan ik niet zulke mooie prints maken als Roozeboos, maar dat is hier natuurlijk ook helemaal niet nodig. Met wat stukjes draad en een kroonsteentje om intern de voeding (dit is de externe alarmuitgang van de AIS transponder) aan te kunnen sluiten. Dan ziet het er zo uit van binnen:

Het ledje heb ik verlijmd in de behuizing om het geheel iets waterbestendiger te maken. Ook zit het zoemertje gewoon met wat lijm in de behuizing, zonder openingen of zo naar buiten toe. De behuizing heeft geen IP rating, maar zit stevig met 4 RVS schroefjes dicht, een paar waterdruppels zullen niet direct kwaad kunnen. Ook de potmeter is niet specifiek vochtbestendig, we zullen zien hoe die het in de buitenlucht uithoud. Omdat de componenten erg goedkoop zijn, is het eventueel vervangen ervan geen probleem. Dit is het eindresultaat:

Bij een eerste test thuis bleek dat de potmeter in combinatie met dit zoemertje eigenlijk wat te zwaar is. Het geluid is wel te dimmen, maar al na een kwart slag dichtdraaien stopt de zoemer helemaal. Het zou met deze zoemer beter zijn om een potmeter van 1k toe te passen denk ik. Dat moet dan maar voor versie 2.0 denk ik. Het geluid van de zoemer is, ondanks dat het in de gesloten behuizing zit, heel goed te horen.

De montage wil ik vooralsnog gewoon met dubbelzijdige tape doen. Aan de achterzijde komt de voedingsdraad uit de behuizing, er is maar een klein gaatje nodig in de console om de draad door te voeren.

De volgende stap is aan boord testen!

Wordt het 1k weerstandje niet warm als het LED-je brand? Ikzelf gebruik voor serie weerstandjes voor dit soort signaal ledjes meestal iets van 4k7. Het slechte regelbereik van de potmeter zal eerder liggen aan het feit of het een lineaire of logaritmische potmeter is. Het hangt ook af van het type zoemer. Niet alle zoemers kun je ook zomaar "dimmen". Let op dat de zoemer niet te veel stroom trekt. Zo "heavy duty" is de potmeter nu ook weer niet.

Een ander punt: let op dat je niet te veel stroom gaat trekken uit de alarm uitgang van de AIS. Ik ken de spec niet, maar meestal mag je er hooguit een klein relais van een paar mA mee schakelen.

Maar leuk projectje. Met dit soort brouwsels blijft het overzichtelijk en leer je er ook nog wat van.

Zo'n buzzer is helemaal niet ontworpen denk ik om met de voedingspanning het geluidsniveau te regelen? Als dit wel zo is dan moet je de specs zien te krijgen, en dan nog, dan zal misschien een relatie worden gelegd tussen voedingsspanning en geluidssterkte?
Zonder dit dan is het een kwestie van god zegen de greep denk ik.
Wat je kunt doen is de weerstand meten van de potmeter waar de zoemer er net mee ophoud: de ene tak ("onderste gedeelte") vervang je dan door een vaste weerstand, de andere ("bovenste gedeelte")door een potmeter die bij die waarde in de buurt komt.

lineair - Een lineaire potmeter heeft een weerstandselement met een constante diameter, waardoor de weerstand tussen de slede en een van de uiteinden proportioneel is tot de afstand tussen beide. Een lineaire potmeter is te herkennen aan een letter B op de behuizing, volgens de "oude" standaard was dit een A.
logaritmisch - Een logaritmische potmeter heeft een weerstandselement dat conisch toeloopt van het ene naar het andere uiteinde, waardoor de weerstand tussen de slede en een van de uiteinden logaritmisch verloopt als functie van de afstand tussen beide. Dit type wordt vooral toegepast in audioversterkers omdat de amplitudegevoeligheid van het menselijk oor ook logaritmisch is. Hierdoor kan een volumeknop met een bereik van "0" tot "10" zorgen dat een niveau van "5" half zo luid klinkt als een niveau van "6". Een logaritmische potmeter is altijd te herkennen aan een letter A op de behuizing, volgens de "oude" standaard was dit een B.

De zoemer heb ik wel even gemeten, trekt 16mA. De potmeter is inderdaad lineair, een logaritmische was achteraf beter geweest, maar ja de zoemer had ik nog liggen en hoe die zich gedraagt kom je alleen empirisch achter. Maar het werkt wel hoor, en dit soort zoemertjes laten zich prima 'dimmen' door de spanning te verlagen. Niet heel netjes gelijkmatig, maar dat hoeft ook niet, het is geen audiosysteem. De 1k weerstand bij de led heb ik op aanraden van de verkoper genomen en doet wat hij moet doen. Ik zou niet weten waarom die te warm zou worden.

De uitgang van de AIS transponder kan trouwens 150mA aan, dat gaat wel goed

Leuk projectje Timo!
Weerstandje van 1K2 voor de led is volgens mij genoeg.
Accuspanning - spanningsvol led / stroomopname LED = weerstand
13V - 1.5V = 11.5 Volt
11,5V / 0,01 Ampère = 1150 Ohm.
Afronden naar boven, 1K2 of 1K5.
1/4 watt versie is voldoende.

Mbt de potmeter, probeer inderdaad eens een log potmeter.
De 12 volt spanning en 150mA uit de AIS zal vast voldoende zijn voor de buzzer.
Anders gewoon via een klein relais schakelen.

Goed bedacht overigens het hele plaatje!

Ik heb wel een opmerking.
Helaas is het voor dit project te laat, maar er zijn ook potmeters met een kuntstof as in plaats van een metalen (ijzer) as.
Mijn ervaring is dat de metalen as, zeker in de buurt van zoutwater snel roest. Dus een kunstofas zou mijn voorkeur hebben.

Als je nog de kans ziet, de as maar voorbehandelen met een laagje verf of invetten, en de doorvoer moer ook behandelen.
Eventueel inplakken in goedkope lijm of nagellak.
Want als het eenmaal geroest is gaat het alleen nog stuk.

Tony2920 schreef : Goede tip, als ik de potmeter vervang voor een logaritmische zal ik hier op letten. Voorlopig zal ik er een laagje blanke lak op spuiten.

Op de Hiswa 2013 spoten ze een fitting met gloeilamp aangesloten op 220V met een "spulletje" in en vervolgens doopten ze het geheel in een emmer met water.
Goed spul om iets waterdicht te maken lijkt me. Ik hoop het op de komende Hiswa weer aan te treffen, dan koop ik zo'n spuitbus.

Leuk projectje! Heb je een datasheet van dat zoemertje? Ik wil ook zo iets gaan bouwen (getriggered door 1ooN alarmen), maar moet ook boven motorgeluid en windgeruis uitkomen. Ik vind wel sirene-horns met zwaailicht enzo, maar dat lijkt me wel erg over the top

ik zou een klein relais triggeren met de uitgang.
dan kan je de relais als schakelaar gebruiken vanaf de 12 volt.

ilCigno schreef :
Ee3n zoemer is niet geschikt voor reglbare spanning, althans niet de aller-aller-aller goedkoopste zoemer die je gebruikt. Het is een mechanisch zoemertje uit het jaar kruik. Een piezo zoemer zal het beter doen.
Echter....
Ik zou niet kiezen voor regelbaar volume, dat is niet intrinsiek veilig ; je vergeet hem een keer weer hard te zetten.

Ik zou kiezen voor een thyristor, zodat als je de "uitknop" bedient hebt bij elk nieuw alarm de zoemer weer volop gaat. De z.g. "nieuwwaarde melding" zoals gebruikelijk bij alarmen op de brug of industrie.
En natuurlijk een schakelaar voor helemaal uit.

Een knipper-led trekt meer aandacht en is gewoon zo te koop.
5-10 ma door de led is voldoende.

Yep, failsafe bovendien (normaal hoog) zodat de zoemer ook gaat als iemand de AIS uit zet of de bedrading kapot trekt. Maar dan heb je vast een dure professionele Furuno nodig zoals in de koopvaardij. Dan natuurlijk ook een Acknowledge knop en auto-reset om bij een nieuw alarm opnieuw geattendeerd te worden

Nachtvlinder schreef :
Waar baseer ja dat nu op??

Er is een schakel contact beschikbaar, dus je kan het gewoon knutselen op de manier zoals beschreven.

Als simpele elektronica op een zeilersforum je nu boven je pet gaat, mag je dat best zeggen, dat neemt niemand je kwalijk. Maar maak dan niet van die niets zeggende gebakken lucht opmerkingen.

WadnWind,
Een (auto-)reset functie doet precies wat jij "nieuwwaarde melding" noemt. Ben jouw term in de procesindustrie overigens nooit tegengekomen, maar dat zal wel met de taal/type industrie te maken hebben; maakt verder niet uit.
Als ik het vertaal naar de procesindustrie: je bevestigt een alarm (die acknowledge knop hoort binnen zodat je gedwongen bent op de AIS te kijken), waarna het alarm automatisch opnieuw scherp gezet wordt voor een volgende melding zodra het oorspronkelijke alarm verdwenen is. Dat voorkomt dat je in de praktijk het volume laag zet en nieuwe alarmen mist. De NASA AIS radar kan dat bijvoorbeeld niet zelf: daar kun je alleen een algemeen alarm aan of uit zetten en dien je deze schakeling extern te bouwen.
Wat ik bedoel met "dure Furuno" is een alarm uitgang die standaard spanning geeft ofwel een standaard "closed" contact is (in veilige situatie). Dat is common practice bij safeguarding systemen en is wat ik onder "intrinsiek veilig" versta: loop is normaal stroomvoerend. Als jij hier iets anders mee bedoeld is dat prima, maar zal ik nooit "gebakken lucht" noemen. Los daarvan: volgens mij doet consumentenapparatuur dat niet en dien je daar direct een zoemertje aan te hangen. Zijn er betaalbare AIS ontvangers die een wisselcontact hebben hiervoor? Wellicht ben jij ze tegengekomen/verkoop je ze. Maar die zijn vast bedoeld om aan een specifiek alarmpanel te hangen. Hoe ziet dat er eigenlijk uit op zo'n brug?

Maar dit gaat het doel nogal voorbij nu - wat ilCigno aan het bouwen is is al vele malen beter dan het alarm helemaal niet horen.

Nachtvlinder schreef :
Het hele verhaal ging alleen maar over een Watchmate 850, dus je verhaal en uitwijding is grotendeels overbodig.

Nieuwwaardemelding is achter de panelen algemeen bekende term, veel alarm modules, meldsystemen etc. hebben deze functie. Als operator kom je daar nooit mee in aanraking.

En als aanvulling op je verhaal; de truck met de thyistor is op eenvoudige wijze de kans op fouten aanmerkelijk verlagen, dus ik begrijp je ophef en dito ballonetjes geheel niet.

Niks duur, niks ingewikkeld, dat is het devies.

Even weg van de technische kant. Ik vaar ook met Ais en krijg alleen visuele waarschuwingen maar kan er een geluidsignaal op zetten als ik dat wil... Maar tot nu toe mis ik het signaal geheel niet. Denk dat ik er alleen maar nerveuzer van zou worden. Maar is er iemand die het echt fijn vindt om een geluidsignaal te krijgen?

Ik denk bijvoorbeeld aan situaties waar je bewust dichtbij andere schepen zit in slecht zicht. Dan zul je hem juist uitzetten. Dus lijkt hij vooral te werken bij goed zicht, En ja dan vindt ik het juist niet nodig.
Maar goed misschien hebben andere , andere ervaringen.

Dan maar de daad bij het woord.



Als een alarm nog wenselijk is

Als je doel is om zeker geen alarmmelding te missen, dan is de schakeling van WadnWind inderdaad (veel) beter. Echter, dat was voor mij niet de inzet. Ik heb slechts het bescheiden doel om buiten het alarm te kunnen zien en eventueel horen. En dat laatste met een zo laag mogelijk geluidsniveau. Mijn veilige vaart is niet afhankelijk van AIS en al helemaal niet van CPA-alarmen. Ik vind het dus niet zo erg als ik het volume van de zoemer vergeet weer omhoog te zetten. Een knipperledje heb ik over getwijfeld en vooralsnog niet voor gekozen.

Iemand anders zal andere keuzes maken, dat is ook de lol van zelfbouw, variëren kan en mag!

De tip om een nieuwere zoemer te gebruiken zal ik meenemen bij versie 2.0

ik had het zelf nog simpeler gedaan als dat schema, ik zie een auto reset niet als zinvol. aan/uit is goed zat.

en om de werking (althans begrijpbaarheid) te versimpelen zou ik juist geen thyristor gebruiken.

ik zou een relais gebruiken om de pieper en led mee in te schakelen direct dus op een eigen voedingslijn waar weer een schakelaar in komt.

dan krijg je dus een relais met op de aansturing S1 (spoel) het signaal van de ais monitor en de massa op de S2.

op de geschakelde uitgang (NC)een led (niet knipperend, aan is alarm uit is geen alarm) met een 4k7 (of 1k, kan ook wel) en de pieper achter een schakelaar die je ook met de potmeter kan vervangen. ik zou idd wel even kijken of je pieper een piezo is...

de rode led gaat in geval van problemen dan ook gewoon altijd branden

eventueel kan je dan ook een groen ledje op de NO toevoegen die aangeeft dat de schakeling werkt maar de S1 niet getriggerd is door de ais monitor.

naast de pieper hoor je ook een zacht klikje zoals bij het knipperlicht van je auto dan.

een thyristor kan natuurlijk ook wel, maar juist dat omschakel klikje van een relais geeft mij altijd een fijn gevoel. je hoort het werken.

hypervisor schreef :
In een agressief milieu waar 'op zee' onder valt dien je altijd zoveel mogelijk mechanische contacten te vermijden ivm corrosie, wat er n.l. altijd is. Daarbij wekt de relais spoel ook nog emk op.
Je kan inderdaad een puls-verbreker in de voeding gebruiken, maar is lood om oud ijzer.
Verder bespeur ik hier een hang naar veel lampjes en kleurtjes, dat is een kwestie van smaak. Voor een N.O. ledje heb je weer externe voeding nodig.

@Ilcigno:"Mijn veilige vaart is niet afhankelijk van AIS en al helemaal niet van CPA-alarmen."
Maar op het moment dat je een transponder gebruikt gaat veiligheid ook andersom werken. Schepen zullen bijvoorbeeld ook dichterbij passeren als je zo goed zichtbaar bent.(Hopelijk doen ze dat ook radarondersteund). Dit heb ik al meegemaakt.
Maar ik gebruik mijn ais(dus cpa en tcpa) als zeer belangrijk onderdeel van mijn veilige vaart, zeker s nachts en met slecht zicht.
Een verademing!
Waar je eerst continu mee bezig was kun je nu in een oogopslag inschatten.

Inderdaad Sst, zelfs van de AIS ontvanger die ik eerst had heb ik tijdens mist al eens veel plezier gehad, en die kon niet eens de CPA of TCPA tonen.
Maar een belangrijk verschil met jouw boot is dat ik buiten de wacht hou, en het AIS scherm zit binnen bij de kaartentafel. Nou kan je er over debatteren of dat handig is of niet, maar dit is mijn keuze / zijn bij mij de mogelijkheden. Ik kan alarmmeldingen dus niet zien vanuit de kuip, vandaar mijn AIS alarm-kastje buiten. Maar primair kijk ik gewoon om mij heen en ga hooguit binnen alleen even checken als de siuatie dat vraagt.

nee het is geen drang naar veel kleurtjes, echter rood en groen zijn kleuren die zelfs een kind begrijpt. t maakt het wel duidelijk.

als ik zou zeggen ik hang er een zwaailicht aan dan had ik je gelijk gegeven met die drang naar lampjes en kleurtjes...

ik beschrijf alleen dat de groene als optie toegevoegd kan worden. zelf zou ik hem niet eens plaatsen.

over de externe voeding: de relais is juist om een externe voeding te kunnen gebruiken voor het ledje en de speaker. daarmee staat de ais zo veel mogelijk losgekoppeld van het alarm. wel zo veilig, want als er een sluiting of overbelasting optreed is niet gelijk de uitgang van de ais defect.

Als je een licht relais gebruikt is die EMK echt geen issue.

een thyristor produceert ook EMK.. welliswaar verwaarloosbaar maar hij produceert het wel degelijk.

verder neem ik aan dat je EMI bedoelt ipv EMK? want volgens mij hebben we het hier over Electro Magnetische Inferentie en niet over Electro Motorische Klank

als je daar echt bang voor bent of last van hebt kan je altijd een smoorspoeltje plaatsen.

Sst heeft in zekere zin wel een beetje gelijk met zijn verwijzing naar kleurtjes. Ik weet namelijk nog niet of de rode led wel zo prettig is midden in de nacht, het kon wel eens te fel zijn. Dat is ook de reden dat ik niet voor een knipperled gekozen heb, ik denk dat ik dat al heel snel (te) irritant ga vinden. Maar zoals vaker is mijn aanpak om het gewoon te proberen. De praktijk wijst immers uit of iets werkt, niet een forum - wat wel heel veel inzichten oplevert natuurlijk.

Mocht deze zomer blijken dat de il Cigno in aanvaring is gekomen met een ander schip dan heeft de politie aan dit draadje in ieder geval al een eerste aanknopingspunt: het AIS-alarm was niet fail-safe uitgevoerd...