Onderwerp: eikenhouten zeilpunter ca 1930 (HELP)

Hoi,

Ik heb een eiken houten zeilpuntertje gekregen die ik wil gaan opknappen. Nu heb ik het grote probleem dat het vlak slecht is. Hier moet ik iets aan doen, maar weet niet precies wat.

De zijkanten van het schip zijn van eiken, maar ik heb het idee dat het vlak van grenen is. De planken van het vlak liggen in de lengte richting van het bootje (stuk of 5 delen). Binnenin zitten er dwars op deze delen planken in de breedte van het bootje.

Een paar houten delen aan de buitenzijde van het vlak vertonen grote scheuren (paar scheuren van wel een cm breed). Ook staat het hout bij die scheuren helemaal naar buiten gebogen (staat wel 6 mm krom). De delen zijn ongeveer 10 mm dik

Verder is er bij de overgang van het vlak naar de zijkant veel losse oude kit en rottig hout en gaten aanwezig.

Nu zit ik zelf te denken om de bodem te proberen de gescheurde delen met verzonken schroeven op de binnenste delen weer zo goed mogelijk vast te schroeven (zodat ze niet meer zo krom staan). Vervolgens kan ik de bodem met een schaafmachine weer wat vlak proberen te maken. Vervolgens zou ik zoveel mogelijk rottigheid en slechte delen kunnen verwijderen en de gaten en scheuren te kunnen vullen met epoxy.

Ik heb het idee dat het bootje al een paar jaar droog heeft gelegen en weet dan ook niet wat er na mijn tijdrovende reparatie zal gebeuren als ik hem weer te water gooit. Zal de hele boel dan misschien knappen en mijn bootje rechtstreeks naar de diepten verdwijnen. Kan ik de scheuren misschien beter vullen met sikaflex?

Heeft iemand een beter idee. Ik vind de open haard eigenlijk nog geen echte optie.

Of zou ik over de gehele onderzijde een paar platen hechthout spijkeren (dik in de epoxy) en dit ook op de overgang naar de zijkanten te doen??? Een soort dubbeling dus. Eventueel zou ik dan nog over de nieuwe hoek naar de zijkant een matje kunnen rollen.

Iemand nog een beter idee of advies?

Bedankt, Willem

Zo'n antiek bootje is het wel waard om hem zorgvuldig te restaureren. Kun je hem niet ondersteboven buiten leggen zodat het hout vochtig wordt en de kieren dicht trekken? Het lijkt me dat als je de naden vult met epoxy de boel knapt als je de boot weer in het water legt. Ik zou de delen niet vastschroeven, het werken wordt dan geblokkeerd en de boel kan scheuren.

In de buurt van Giethoorn zijn nog traditionele punterwerven, misschien willen die je wel van advies voorzien.
http://www.punterwerf.nl/

Als het hout in het vlak gescheurd is zou ik dit er uit halen en nieuw (eiken) hout in terug zetten. Zoals Marfamke al aangeeft, het is de moeite waard om zo'n mooi scheepje weer te herstellen. Ik zou niet gaan klooien met epoxy bij zo'n scheepje is echt zonde. In Giethoorn zitten punterwerven, in Spakenburg zit een oude botterwerf, en in Workum zit ook een restauratiewerf voor klassieke rond- en platbodems. Er is dus veel informatie te halen bij de verschillende werven.

Heel veel succes met je werkzaamheden, houd je ons op de hoogte? En op foto's zijn we natuurlijk helemaal gek........

Bedankt voor de antwoorden.

Hij ligt momenteel buiten en ondersteboven. Ik heb er nu een zeiltje overheen gelegd om te zorgen dat het hout juist droog blijft. Het hout is nu goed droog wat mij op zich weer handig lijkt voor de reparatie. Het bootje verkeert verder overigens ook niet in museum staat hoor. Hij is zwaar verwaarloost, maar het vlak is het serieuze probleem.

Het zichtwerk wil ik zoveel mogelijk "origineel" laten, maar zaken zoals onder water mag wat mij betreft best met wat hulp van wat moderne technieken. Zou ik die scheuren er misschien uit moeten frezen en daar nieuwe stukken in verlijmen???

De overgang tussen vlak en gang moet ik denk ik wel met epoxy repareren. Zowel het eiken van de zijkanten als het vlak (vermoedelijk grenen) zijn hier serieus aangetast. Hier nieuwe stukken in zetten is onbegonnen werk. Er zitten ook nog allemaal koperen nagels in, die nu half bloot liggen. Een goed begin maken is dan ook nauwelijks te doen.

Als ik er de volgende keer weer aan ga werken zal ik wat foto's maken zodat het 1 en ander wat beter in perspectief komt.

Als je rot hout hebt kan je niet met epoxy aan de gang, wees daar voorzichtig mee. Je gaat dan de boel insluiten en de boel rot nog harder door. Uitfrezen en niuewe stukken inzetten zijn op zich goede opties. Neem dan watervaste houtlijm ipv epoxy. Hiermee houd je een wat flexibelere verbinding die minder snel zal barsten. Epoxy kan slecht tegen krimp en uitzetten.

Wat opvalt is dat de gangen van eiken zijn en het vlak van grenen.
Dit is vreemd, een serieuze boten bouwer zou zo,n scheepje dan van vol eiken bouwen.
Het lijkt er op dat het vlak al eens vervangen is met het goedkopere grenen, te meer omdat hier verkeerd gezaagde delen zijn gebruikt, waarschijnlijk vloerdelen, omdat ze zijn gaan schalen -kromtrekken in de breedte-.
Van originaliteit lijkt hier dan ook geen sprake meer :cry: .
De keuze is nu restauratie, dat betekend een geheel nieuw eiken vlak, maar ja dan de rest, dan praat je al bijna over herbouw, wat denk ik niet helemaal de bedoeling is :? .
Reparatie met moderne middelen lijkt dan toch de beste optie.

Eerst maar eens een paar foto,s afwachten

groet

Ron

nee, vlak is duidelijk origineel. Volgens mannen met baarden en pijpen werden de vlakken toen inderdaad vaak van grenen gebouwd omdat er onder water toch niets mee gebeurde (Wat nu dan ook blijkt). De scheuren lijken trouwens redelijke recent (zit geen teer in). Mogelijk zijn deze pas ontstaan naar de recente langere periode op het droge.

Foto's volgen!

Zijn dat scheuren (naden) tussen de planken onderling of grillige scheuren in de plank zelf? In het eerste geval zullen ze dichttrekken als je de boot te water laat in het tweede geval waarschijnlijk ook. Op de link van de punterwerf kun je zien dat de bodem wordt gebouwd met natte planken en één droge die er voor moet zorgen dat de boel dicht trekt als hij in het water gaat.

Het is natuurlijk lastig beoordelen van alleen tekst, maar ik zou een origineel bootje origineel willen houden, en liever niet rommelen met epoxy of andere dingen. Daarbij maak ik uit je verhaal op, dat er scheuren, rotte plekken en nog meer ongein inzit. Dat moet je er in ieder geval uit halen, en dan is het net zo makkelijk om het hele vlak eruit te halen. Een heel nieuw vlak is misschien zelfs makkelijker dan overal stukjes tussen passen. En je weet zeker dat het weer goed zit.

Dubbelen moet je mijns inziens sowieso nooit doen met hout, want je weet niet meer wat er onder de dubbeling gebeurd. Mooi nieuw vlak eronder, met mooi massief hout, dan hou je het bootje in oorspronkelijke stijl en je weet zeker dat het goed zit.

Groetsels,

Koos

Tja, maar een nieuw vlak wordt in dit geval al snel een heel nieuw bootje bouwen. Dan is het uiteraard wel goed, maar in dit geval niet de bedoeling.

Vandaag ben ik aan het krabben geweest. Het probleem is nog erger dan ik dacht. Het vlak (buitenzijde) bestaat uit 5 dikke planken (2 cm dik) in de lengte van het bootje. De buitenste twee zijn breder dan de binnenste drie en wel 44 cm breed. In deze twee buitenste delen zitten de grote scheuren. De overgang tussen het vlak en de gang is overal slecht. Hier en daar kom ik aan de binnenzijde uit als ik het rotte hout en andere elende weg krab (zie foto's).

Ik weet niet hoe ik in dit forum foto's moet plaatsten. Jullie kunnen hier http://willem-devries.magix.net een fotoalbum zien (moet je onder het album punter kijken). Ik zal hier de uitendelijke reparatie foto's ook plaatsen (als ik ooit zover kom). De moed is me vandaag wel een beetje onderin de schoenen gezakt.

Zal dit ooit nog goedkomen???

Hoe je foto's op het forum moet plaatsen staat onder Veelgevraagd in het hoofdmenu van de site. Maar jouw album is lang niet gek hoor!

De foto's vond ikzelf wel schokkend, maar heb zelf te weinig houtbewerkingskennis om te beoordelen of dit nog te redden is.

Willem,

Hoe zijn de spanten van de boot? Ik neem aan dat de planken zijn die je noemt die dwars door de boot gaan. Zoals het eruit ziet zijn inderdaad het vlak en de eerste gang vanaf het vlak behoorlijk aangetast. Als je spanten nog goed zijn is het op zich niet eens zo'n klus om dat weer te herstellen, maar als je ook nog eens met spanten aan de gang moet, tja dan krijg je eigenlijk net zo'n project als de Marina van de Waterkampioen (oftewel vrijwel nieuwbouw van een oud schip). Heb je ook foto's van de binnenkant?

Dubbelen zou ik ook niet doen, je stelt de problemen dan even wat uit, maar uiteindelijk zal het tegenvallen.

Er zitten korven in (geen spanten). De korven (soort knieen) verbinden het vlak met de 1e gang (de zijkant van de romp) en vervolgens ook het boeisel.

Mijn 45 cm brede dikke planken met scheuren (op het vlak) zitten dus vast aan deze korven. Deze korven zijn (op 2 na die plaatselijk zijn aangetast) nog in goede staat.

Aan de binnenzijde van het schip zitten in dwarsrichting dus nog een rij planken over het vlak. Deze lopen niet helemaal tot de zijkant, zodat er een soort schrobgoot ontstaat. In deze schrobgoot zit dan ook het tweede grote probleem (de rotte overgang tussen vlak en zijkant).

Best schrikken die foto's he.

Hey Willem,

Ik weet niet wat ik je moet raden.
Ooit had ik ook zo een houten roeiboot kado gekregen. Uiteindelijk heb ik hem als restauratie project verkocht, nadat ik de verf er afgebrand en de toestand echt kon beoordelen.
Ik had daarna een stalen schouw, die was na een paar jaren varen uiteindelijk net zo rot. Vlak bijnaar niet meer vorhanden, overgang naar de rand ook rot. De kosten voor het nieuw lassen waren net zo hog dan en nieuwe kopen. Ik heb hem verkocht, aan iemand die kon lassen.

Als ik jouw punter zie, dan denk ik ook dat het einige is, het vlak te vervangen, de 1ste gang vervangen, en de kapote knien.
Maar, dan kan je net zo goed een nieuwe bouwen/kopen.
Oude dingen te bewaren en te restaureren is een edel doel (meen ik echt), maar dan moet er ook een basis zijn. Bij jouw punter zie ik die niet, en ik denk een punter uit de jaren 30 is zo bijzonder niet.

Verkoop de punter als bloemenbak/tuin dekoratie en koop een nieuwbouw punter of een andere boot. Daar wordt je op ieder geval gelukkiger van.

Groet Noche

Op de foto's ziet het er wat zorgelijk uit. Wat rot is moet er uit, ik weet niet wat je dan overhoud. De rotte delen kun je vervangen en gaten met een hout-epoxy vuller vullen. Houdt dan wat ruimte tussen naastliggende planken om uitzetten mogelijk te maken.
De kieren zullen een heel eind dicht trekken als het hout weer nat wordt. De overblijvende kieren kun je dichtzetten met werk of geschikte kit.

Toplicht levert materialen voor traditionele schepen.

Is het trouwens wel een punter? Het ziet er zo meer uit als een schouwtje.

Het is volgens mij wel een punter. Deze (met spiegel) zijn ze later gaan bouwen om kosten te besparen. De bouwwijze en voorzijde heeft wel gewoon alles wat een punter ook heeft. Ik ben blij dat er toch nog iemand wat in ziet (behalve een mooie bloembak). De delen zelf zijn verder nergens echt rot (meeste rottigheid heb ik al weggepeurterd).

Jouw voorstel voor reparatie is ook waar ik een beetje aan zit te denken. Zou ik hem eerst nat moeten maken voordat ik ga beginnen? Misschien trekt het hout dan allemaal weer een beetje op zijn plek?

Het is echter lastig om het scheepje te water te gooien en er een paar weken later weer uit te halen (hij is loeizwaar en ik heb geen kraantje ofzo in de buurt). Wel zou ik er iedere dag een paar emmers water overheen kunnen gooien (en afdekken met bijv. wat natte lappen). Zou deze actie zin hebben? Als de scheuren van een cm breed anders misschien dicht gaan trekken met mijn reparatiespul erin lijkt het me niet goed te gaan. Aan de andere kant lijkt me kurkdroog hout weer beter om te repareren. Iemand een opmerking hierover?

Al zouden de scheuren dicht trekken, de overgang vlak/zijgangen blijft rot, net als andere rotte plekken.

Een ervaring uit de praktijk bij de botterwerf in Spakenburg: Daar kwam een botter binnen die er ongeveer hetzelfde uitzag als jouw punter (niet gelet op de afmetingen uiteraard ). Het doel was restauratie, maar het kwam neer op nieuwbouw waarbij het oude scheepje mooi gebruikt kon worden als mal. Als je het mij vraagt, komt het daar in jouw geval ook op neer...

Ja het is duur, ja het is veel werk, maar je bent lekker bezig aan een overzichtelijk project, met hout werken is bijna het leukste wat er is, en je bent aan het eind de trotse eigenaar van een zelfgebouwd klassiek houten bootje in top conditie.

Tja, nieuwbouw is uiteraard beter, maar momenteel (nog) niet de bedoeling. Het bootje is overigens 5 mtr. lang

Laten we het probleem per onderdeel proberen aan te pakken. Dus even afgezien van de rotte randen. Zouden de scheuren enigszinds dichttrekken als ik er twee weken lang een paar emmers water per dag overheen gooi en is dit raadzaam om te doen voordat ik ook maar iets ga repareren? Of kan ik beter eerst gaan repareren en daarna het bootje te water doen.

Hey Willem,

Ik denk, dat je er beter aan doet, aan Michiel I (een mijn) praktijk ervaring aandacht te besteden. Ik was ook dol enthousiast in het begin, maar heb hem naar een half jaar werk toch van handen moeten doen.

Jouw vraag: eerst in het water gooien? Nat houd kan je niet bewerken. Plus, mocht je echt de gaten dichten in drijfnat houd, wat gebeurt er dan, zodra die er wat droger is? Binnenkant, bijvoorbeeld als die echt dicht woord?
Wat ik zal doen, als je er echt mee wilt varen? Probeer hem onder de waterlijn met een soort plastic (epoxy of wat) te dubbelen. Dan heb je tenminste nog even een seizoen plezier mee.
Alles andere is niet de moeite waard.

Geloof mij, ik heb er twee van dat soort roeibootjes gehad (stalen schoutje en greinen roeibootje).

Tja, als ik nu eens al het rotte hout weghaal en vervolgens alles zo goed mogelijk waterdicht maak m.b.v. kit en bijv. ingezette stukken hout.

Vervolgens kan ik er dan een paar platen 5 mm hechthout tegenaan kitten (tegen de onderzijde van het vlak). Eerst de platen goed in de epoxy en dan met een bedding compound (die ze bijv. ook voor teak dekken gebruiken) eronder lijmen. Op die manier kan het oorspronkelijke hout gewoon blijven bewegen en sluit je nergens rottigheid op. Dan kan ik ook op de zijkanten een strook van zeg 15 cm zagen en er eveneens tegenaan zetten. Eventueel kan ik op de overgang van die zijkant naar het vlak nog een glasmatje plakken om deze sterker- en extra waterdicht te maken.

Lekkage moet dan toch praktisch onmogelijk zijn en dan moet het toch voor de lange duur ook weer goed zitten. Wat kan er dan nog gebeuren???? Die 5 mm hechthout is alleen om alles weer goed waterdicht te maken. Met totaal 4 cm aan planken daaronder zit het met de sterkte wel ok.

Dan moet ik alleen nog een manier vinden om het vlak, vlak te maken. Door die scheuren bolt alles behoorlijk op. Misschien met de elektrische schaaf en bandschuurmachine aan de gang????

Is het een mogelijkheid, om het onderwaterschip van buiten kompleet in de teer te zetten? (Zou je eventjes moeten zoeken, en is volgensmij ook niet meer echt toegestaan. Maar zal je wel ergens moeten vinden.)

Heb je het meteen waterdicht afgesloten, en een vullaag tussen de oude planken en de nieuwe multiplex laag. En dan zit je ook niet met het probleem van die kromgetroken planken.

Groet Noche

ik las ergens(nieuwe zeilen? ) dat hout teer weer toegestaan wordt?

Vroeger werde de vlakken van platbomers eerst enige jaren gewaterd voordat de bouw begon. Een punter werd dus met een kletsnat vlak gebouwd en bleef verder zijn hele leven in het water liggen. Bouw met een droog vlak zou de boot uit elkaar drukken naarmate het vlak natter werd. Jouw bootje is op de kant gegaan en toen is het probleem ontstaan van de scheuren ed. Nu heb je als optie om de scheuren te vullen met een kit en de boot weer in het water te leggen en te houden in de hoop dat alles weer een beetje dicht trekt maar ik vrees dat dat te laat is. Andere optie is het vlak in zijn geheel te vervangen. Als je daar weer grenen delen voor gebruikt is het kostentechnisch niet zo duur. Grenen planken van 12 cmx22mm gebruiken en die monteren op het vlak met een kier van ongeveer 4mm onderling (dikte roerhoutje van verf). De naden afkitten met sikaflex. Door de flexibele sikaflex kan het hout werken op de naden.
Pieter

Bedankt Pieter,
Nuttige opmerking. Ik ben ondertussen ook wat wijzer geworden en heb min of meer al besloten om het vlak te gaan vervangen. Ik zit echter nog te dubben of ik hem niet gewoon van hechthout ga maken. Dat lijkt me wat gemakkelijker om te buigen. Massieve delen van 22 mm lijkt me (gevoelsmatig) wat moeilijker om in die ronding te buigen. Moet je dan niet gaan branden enzo?
Groeten,
Renze

Beste Willem,

Het valt best mee om 22 mm massief te buigen en branden zoals vroeger gebeurde over het algemeen met eiken omdat dat zo vreselijk hard en vormvast is.

Ik heb in mijn vorige boot een huidplank vervangen door 22 mm pitch pine is je zult verbaasd zijn welke krommin je kunt toepassen zonder buiging. Voorwaarde is wel een tamelijk rechte draad in het hout maar bij langzaamgroeiers heb je dat al gauw.

Je zou ook kunnen voorspannen door de planken aan de einden te verzwaren met gewichten en het midden op een bok te leggen. Bovenkant vochtig houden met natte doeken, onderkant gewoon droog. Heb je in een aatal weken een kromme plank.
Nadat je de plank hebt bewerkt en vastgeschroefd blijft 'ie echt wel zitten. Als je voor grenen gaat dan wel een goede kwaliteit kiezen. Mijn voorkeur zou uitgaan naar pitch-pine. Goed vet hout, goed te verkrijgen (dit in tegenstelling met oregon-pine).
Siberisch lariks zou ook een optie kunnen zijn maar moet dan wel noestvrij zijn.

Succes, Hedzer