Onderwerp: Opknapwerk Maxi 77

Sinds de vorst en sneeuw eindelijk weg zijn, ben ik rap aan het klussen geslagen om het onderhoud onder de waterlijn klaar te krijgen. Recapitulerend: we hebben het over een maxi 77 uit circa 1976-1977, die ik afgelopen augustus aangeschaft heb.

Op het verlanglijstje staan:
- bladderende kiel kaaltrekken en schilderen
- vastzittende wc-afsluiters gangbaar maken c.q. vervangen
- speling roer verhelpen
- inspectie saildrive rubber en olie saildrive verversen.
- antifouling
- romp wassen, poetsen en de nieuwe naam er eindelijk op.

Wat eventueel in het water nog kan:
- mast in orde maken, zo wil ik er een stoomlicht en een ankerlicht op, vaststellen of 1 van de 2 onbekende antennes een marifoon antenne is, verstaging controleren/vervangen.
- raampjes vervangen of op z'n minst 're-sealen'
- wantputtingen en scepterpotten 're-sealen'.

Daarnaast nog een heleboel dingen die in het "moderniseren" topic thuishoren, wat ik t.z.t. ook wel ga opvissen en bijwerken.

Natuurlijk had ik afgelopen herfst al een hoop kunnen en moeten doen, maarja, andere prioriteiten... ik heb toen eigenlijk alleen even gauw de saildrive olie afgetapt toen de boot op de kant stond. Dat bleek nogal koffiemelk geworden. Natuurlijk weet ik niet van hoeveel jaar dat is, maar het wijst wel op enige schroefas lekkage zou ik zeggen.

Bij de eerste temperaturen boven nul in guur weer enkele weken geleden, werd ik bij het spitsafbijten begroet door een plens water in de boot van hebikjoudaar. Kon amper in de kajuit staan zonder natte voeten. Gelukkig geen vloerbedekking. Vier putsen regenwater kwamen eruit en het paard van Sinterklaas had zich in ruime mate gevestigd. Voor wie zich nog afvroeg waarom raampjes en wantputtingen aan een beurt toe zijn... lekken doen ze allemaal.

Inderdaad, ik was al maanden niet op de boot geweest. In de zomer bleef het er altijd heel aardig droog, ook met forse buien, maargoed... dat zegt dus maar weinig over de winter. Weer wat geleerd...

Daarna voortnietvarend aan de slag met de afsluiters. De WC-afsluiters zaten sinds aanschaf al vast. Geen aandacht aan geschonken aangezien de toiletpot toch 1 grote bloemkool was: helemaal kapotgecorrodeerd aluminium, waar de plastic coating los bovenop lag. Kon je er zo uit pakken: in z'n geheel. Te erg om op te zitten, laat staan op te ...

Dus gooide ik vorige week met een flinke zwaai die oude Lavac pot in de container. Dat schiep ook meteen wat werkruimte daar, om de oude slangen te vervangen. Die waren zo hard geworden, dat er welhaast middeleeuwse martelwerktuigen aan te pas moesten komen om ze uit de diepste krochten van de boot via een meetlint de vuilcontainer in te bewegen. Erg kneedbaar waren ze niet meer, zegmaar.

De keukenafvoer is helemaal grappig: die slang maakt een haakse hoek, en omdat-ie dat helemaal niet kan, is-ie daar helemaal platgeknikt. Vragen om verstoppingen...

Toen de afsluiters zo bereikbaar waren als ik ze maken kon, nog een laatste poging om ze gangbaar te kijgen. Nou, nee dus. Eentje brak zelfs af zodra ik er zonder kracht een tangetje op zette: kapotgevroren waarschijnlijk. En ze zitten ook nog eens muurvast.



Omdat het nogal kritische dingen zijn, ze niet eenvoudig los wilden, ook de huid doorvoer nogal rottig zit en de tijd begint te dringen tot de laatst beschikbare tewaterlatingsdatum, heb ik besloten dat klusje maar uit te besteden aan de lokale jachtservice. Nog een paar weken zelf door modderen en DAN pas vragen of ze nog tijd voor me hebben leek me niet verstandig... ze hebben het tenslotte heel erg druk deze tijd van het jaar.



En daar hebben we het roer. Met name het onderste busje is nogal uitgelopen. Die zit in een hier niet afgebeeld bronzen blok geperst, wat op zijn beurt onder de spiegel geschroefd zit met drie dikke inbus bouten, die geen van alle echt vast zaten.

Bovenaan was als scharnierpen een boutje gebruikt. Op zich niets mis mee, ware het niet dat het 'blanke' stuk van dat boutje veel te kort was. Gevolg: een flinke groef in het nylon busje gesleten, schroefdraad van het boutje flink afgesleten... al met al kon het zo de bak in.

Dus... langere bout gezocht (dat viel nog niet mee in M10 RVS) en alle materialen om die goed vast te kunnen zetten (tegen meedraaien). Via-via vond ik iemand bereid nieuwe Delrin busjes voor me te draaien, die verwacht ik deze week met de post en dan kan het roer er weer een paar decennia tegen... hoop ik.

Wordt vervolgd... (er zit nog het nodige in de pen maar nu eerst slapen)

De kiel was nogal aan het bladderen, bubbelen en hier en daar begon het wat te roesten. De enige goeie oplossing was dus kaaltrekken en nieuw verfsysteem erop. Dus op de regenachtige zaterdagmiddag flink aan de bak met de krabbers. Met hulp van Apae, want gedeelde smart is halve smart.

Hoewel de matig hechtende AF er op die manier aardig af vloog, zaten er nog zoveel resten roest en andere ongedefinieerde coatings her en der op de kiel, dat daarna de excenter erbij gepakt werd.

Beter, en mogelijk goed genoeg voor RX5 / RX10. Toch zinde de hoeveelheid oude verfresten IN de pitroest me niet, en ben ik op de zonnige zondagmiddag toch maar even de harde roterende staalborstel gaan halen, op slijptol. Grof gereedschap, dus werkhandschoenen, gehoor- en gezichtsbescherming erbij.

Kijk, DAT begint ergens op te lijken. Stralen is natuurlijk nog fraaier, maar dit kan er ook mee door. Het is wel een vreemd soort gietijzer, er verscheen na een halfuurtje een gelige waas overheen, weet iemand wat dat is? Geler dan gewone vliegroest in elk geval.

Precies op tijd werd ik gewaarschuwd dat RX5 waarschijnlijk zou verzepen onder de waterlijn, omdat het een lijnoliebasis product is. Dus een halfuurtje voor sluitingstijd naar de tagrijn voor advies, en nog een pot Interprotect twee componenten epoxy grondverf gehaald. Bij terugkomst de vliegroest er nog even af gehaald met een vriendelijke aai met de wat minder vriendelijke slijptol, en de kiel afgelapt en snel weer gedroogd. Min of meer op de gok een fractie meer dan de helft van het spul aangemaakt (op zo'n pokdalige ondergrond ligt het verbruik van een eerste laag altijd wat hoger) en erop gesmeerd! Een kleine 'dubbelpot' van dit spul is 563+187=750ml, daarvan schat ik dat ik er 400 aangemaakt heb.

Dat kwam geweldig uit, er was precies nog wat over om pitjes en andere foutjes weg te werken in het prachtige strijklicht van de zakkende zon. Zo zag m'n fraaie "torpedo-kiel" er weer supermooi uit. Gelukkig droogt het spul snel, want het is goed koud geweest vannacht. De resterende 350ml moet meer dan genoeg zijn voor een tweede laag. Nu nog de vraag... laat ik het daarbij of ga ik voor de volle vier lagen? Ik weet niet hoe dampdicht dit spul is, en het is natuurlijk verder wel onbeschermd staal zonder anodes. Dusja, vier klinkt eigenlijk wel verstandig...

Ziet er netjes uit!
Ik zou nog een paar laagjes erbij doen op die kiel. Het is nu weinig werk extra en zo gepiept. Als je straks weer problemen krijgt, moet je weer de AF er af gaan halen en zo..

Dit aaibare geval is dus m'n saildrive. Goeie AF trouwens, op de rest van het onderwaterschip ; deze foto is voor het afspuiten genomen. Fraai schoon, maar op de saildrive dus geen AF. Daar mag dan ook geen koperhoudende AF op ivm het aluminium huis, maar een laagje kopervrij had best gemogen. Ach, wie weet zat het er ook wel, en is het er door het schroefwater domweg in notime af geblazen. We zullen het volgend jaar zien: ik ga er een paar laagjes Micron kopervrij op zetten.

Maargoed, als pauzeprogramma tussen het zware krab-, schuur- en slijpwerk heb ik deze ZeilDrijf even uitgebouwd, omdat:

- Ik de leeftijd van het membraan, in de cirkeltjes op de rand, niet lezen kon. Deze waren heel handig juist onder het koppelstuk met de motor gedraaid - eenmaal ingebouwd niet meer leesbaar. Wel was goed te zien dat-ie bepaald niet nieuw meer was.
- De olie die ik in het najaar afgetapt heb, meer weg had van koffiemelk dan van olie. Veel vocht in de saildrive dus. Dat KAN van heel wat jaren niet verversen zijn, maar gok ik dat erop? Nee dus, Schroefas seals vervangen dus, wat op de werkbank toch wat makkelijker gaat dan onder de boot.

Na een uurtje schroeven op zaterdagmiddag tussen de buien door (de eerste keer is zoiets even zoeken : eigenlijk stelde het helemaal niets voor) stond de motor los op een paar plankjes en waren motor en saildrive een dikke decimeter gescheiden. Enig gesjor met twee man ten spijt bleef ie nog wat haken, en ik kreeg de motor ook niet verder naar voren ; het klepdeksel liep tegen de wand van de naar voren toe smaller wordende motorruimte (ter hoogte van de kajuittrap).

Toen ik een koelwaterbuisje lostrok door het als handvat te misbruiken en het daglicht ook nog opraakte, was dat een mooi moment om het een dag te noemen en er een nachtje over te slapen.

Dat hielp. Ik bedacht me dat ik ergens gelezen had, dat je de snuit van de zeildrijf bij het terugmonteren op een 12mm buisje, op klosjes hout van 10cm moest laten leunen, om motor en zeildrijf correct uitgelijnd aan elkaar voor te kunnen stellen. Daarbij steunt de achterkant van de saildrive op z'n gewoonlijke steun. Dat buisje (stukje waterleiding) en een doos zaagrestjes hout had ik al aan boord gelegd, en nu lukte het me zelfs in m'n eentje moeiteloos om de dikke "grijpflens" van de saildrive door het gat van het motorkoppelstuk te maneuvreren, en daarmee deze scheiding van tafel en bed te voltooien.

Triomfantelijk klom ik uit de boot om Apae de laatste hand te zien leggen aan het kwasten van de kiel, want het eruit tillen van een volledig los liggende saildrive zou nu immers een peuleschil zijn. Ik had zelfs goeie hoop dat-ie met klapschroef en al door het gat zou passen.

Nouja, dat kan ook wel, mits het gat in de kuipvloer groot genoeg is. Ik kreeg 'm dus in mijn boot niet ver genoeg achterover gekanteld daarvoor.

Gelukkig ging de klapschroef al even makkelijk los als de rest, dus die lag er in vijf minuten ook naast. Inbus borgboutjes eruit draaien, daarna de pennen eruit tikken en de bladen eruit pakken. Met de bladen eraf kan je bij de centrale moer, die met een klein boutje en een ingenieus klemmetje geborgd zit. Een kind kan de was doen, zolang dat kind het lipje van dat klemmetje ook even wegbuigt van dat kleine centrale boutje alvorens die los te draaien. Makkelijk over het hoofd te zien, en als je dat niet doet draai je op z'n minst het klemmetje kapot.

Goed, met de schroef eraf was het nog steeds even puzzelen. maar uiteindelijk wilde het ding wel door het gat. Bij het terugbouwen draai ik de montagebeugel van de bedieningskabel er nog even af, dan zal het makkelijker gaan. Die steekt nogal een eind naar achteren uit namelijk.

Ontkennen heeft geen zin, m'n zwarte vingerafdrukken zitten overal. Fijn hoor, sleutelen aan een diesel. Linksboven op de foto zie je de rubber koppelschijf, die tussen twee drietands meeneemflenzen de zware taak heeft om het onmetelijke koppel van deze 1-cylinder scheepsdiesel over te brengen.

Ook kon ik nu eindelijk het "datumstempel" op de manchet lezen.

Datumcodes (79) (0) (2) en bestelnummer 850066, een nummer wat niet meer in de computers voorkomt.

Eh... 79

Juist ja. Het rubber zag er dan ook erg fris en fruitig uit zullen we maar zeggen, hoewel ik nog geen barstjes kan ontdekken!! Absoluut goed spul dus... zo'n kritische toepassing waardig.

Maar voor zover dat niet voldoende was...



Dat bijna-gaatje is veroorzaakt door een onoordeelkundig gemonteerde slangklem op de koelwaterslang, in combinatie met enige jaren trillingen. Monteer die klem dus ALTIJD met de schroef BOVEN de slang!!!

Het lege gat, doet nog het meest denken aan een wc-pot. Rijkelijk in de siliconensmurrie gesmeerd, wat van meneer Volvo absoluut niet mag. Tsja, wat moet ik daar nou weer van zeggen. Beneden ligt de schroef, die kon tenslotte niet door het gat

En achteraf... kun je een MD5 in de kont kijken ! En het lijkt me duidelijk dat ik nog wat schoonmaakwerk te doen heb daar...

Zo te zien kijk je daar zo het carter in, de rubber koppeling is 'nat'. En die pakking tussen blok en saildrive ziet eruit alsof ie al even heeft staan lekken... weet ik meteen waarom het zo'n troep is daar.

Een lang verhaal, maar eigenlijk stelde dit niks voor... het is een veel eenvoudigere klus dan je zou denken!

Ik houd wel van dit soort verslagen. goede foto's maken het leuk om te lezen. Beide heel leerzaam!

Als afsluiter (voor wat betreft dit weekend tenminste...) nog een foto die het weekend fraai samenvat.

Kiel in de epoxy, leeg saildrive gat, en op de achtergrond achter de epoxypotten de uitgebouwde saildrive. De belangrijkste producten van twee lange middagen werk.

Met dank aan Apae voor de hulp bij dit alles ! In je eentje is klussen lang zo leuk niet.

Vandaag het roerblad teruggemonteerd met de nieuwe delrin busjes. Dat had nog even wat voeten in aarde.



Beugeltje aan de spiegel bleek op z'n kop te zitten, waardoor de pen totaal niet paste. Met het oude uitgewoonde busje natuurlijk geen punt, maar eenmaal verwijderd was er goed te zien dat eraan geprutst was: een van de gaten in de spiegel was zelfs dubbel geboord. Daarna draaide het nog steeds niet soepel, maar dat bleek te liggen aan een braampje in de beugel op het roerblad, die op zijn beurt het busje net genoeg dicht drukte om stroef te gaan lopen.

Verder blijkt het montagegat van het onderste busje precies rechtop te staan, terwijl de spiegel een fractie achterover helt, en... de "as" van het roerblad dus ook. Het exact recht en passend gedraaide busje deed dus nog niet helemaal volgens plan werken.

Dat montagegat zit in een los onder tegen de scheg geschroefd blok messing/brons. Dat zit met drie bouten. En jahoor, daarvan draaide er eentje dol. Die achteraf ook gewoon te kort blijkt te zijn (raakte slechts 2 gangen, en dat in messing/brons schroefdraad...). Ergo, er zit nog zat schroefdraad, ik heb alleen een langere RVS inbusbout nodig die wel voldoende gangen 'pakt'. Het gat is ruim vier centimeter dieper (!) dan het boutje lang is, dus daar mag het niet aan liggen. En ja, alle drie de bouten die erin zaten zijn even lang, ik heb ze dus niet in de verkeerde volgorde terug gemonteerd ofzo Wel viel het me al op dat het allemaal verre van vast zat.

Maar dat wordt dus wel weer een halve dag langs ijzerboeren en watersportzaken rijden voordat ik er eentje gevonden heb die zoiets heeft Combinatie inbus + RVS, en dan nog in M12... hopelijk is het makkelijker te vinden dan ik nu denk.

Ik ben dus wel even aan het frutselen geweest om het allemaal netjes strak pas te krijgen, maar het is gelukt ; ik heb een soepel draaiend doch spelingsvrij roer. Nu zien of dat een seizoen verder nog steeds zo is

M12 is niet heel gangbaar nee, zal hier om de hoek wel even voor je vragen, die hebben veel. Maar anders kom je al snel uit bij een groothandelaar / professionele toko. Je hebt een hele grote hier in Amsterdam, maar ben de naam even kwijt.

Thanks! FF gechecked: is gelukkig wel standaard M12, geen fijnmetrisch ofzo.

Moet iig minimaal 60 lang zijn onder de kop, liefst nog meer (huidige bout is 50).

Er lijkt zelfs 90mm ruimte te zijn (gepeild met de staart van de schuifmaat) maar ik heb niet gecontroleerd of dat ook allemaal voorzien is van schroefdraad.

Maar een te lange bout is altijd in te korten, zolang er geen enorm stuk zonder schroefdraad in zit ofzo. Daar heb ik de spullen wel voor.

Oja, dit weekend ook begonnen aan het antifouling rondje, maar dat lijkt me logisch. Romp tweederde geschuurd, kiel in de laatste laag epoxy waar volgens de gebruiksaanwijzing binnen 7 uur de AF overheen moet: dat dus ook maar gedaan.

Verder is het kwartje gevallen waarom met een romp uit '76 (zowel documentatie als rompnummer wijzen daarop), de saildrive manchet van '79 is (om die na 3 jaar al te vervangen is niet logisch!), het instructieboekje van de motor in '78 gedrukt is en de motorinstallatie duidelijk niet "af werf".

De laatste puzzelstukjes zijn de vier dichtgesmeerde gaatjes in de spiegel, achter de zwemtrap.

De enige logische conclusie: de inboard diesel ligt er pas sinds ca. '79-'80 in, en de eerste jaren heeft deze Maxi met buitenboordtorretje rondgevaren.

Verder heb ik de kans gepakt om, nu de oude afsluiters en alle slangelarij uit de weg zijn, het lelijk inlamineerwerk van de huiddoorvoeren te schuren. Daarna heeft Apae ze even wit gegegrond met een restantje epoxy van de kiel. Heb sowieso die compartimentjes even uitgebaggerd, wat een vieze bende... en wat een voldoening als zo'n ranzig compartimentje opeens blinkend wit en schoon is!!!

Helaas m'n camera vergeten, dus even zonder plaatjes.

Zojuist vanaf het werk m'n favoriete gereedschappenzaak in Dronten gebeld, en die zegt 'm te hebben !!! M12 x 60mm RVS inbus. Ik ben alleen vergeten te vragen of dat de totale lengte of onder de kop is, nogal een cruciaal verschil 60 totaal heb ik niets aan, die heb ik al...

Maargoed, vanmiddag meteen even langs rijden, dan weet ik het. Het is vrij standaard om de maten onder de kop op te geven, dus ik heb goede hoop.

Volgens aanhaalmoment tabel
www.engineershandbook.com/Tables/torque3.htm
heb ik ze waarschijnlijk gewoon te strak gedraaid. De momenten voor brons/messing zijn fracties van de momenten in 8.8 staal/RVS. En het schroefdraadbusje in de scheg is een van die gelige metalen zegmaar... vastgesteld doordat er twee gangen naar beneden kwamen

Van die twee is messing de zwakste, dus daar ben ik voor het achteraf narekenen van het aanhaalmoment even vanuit gegaan.

Ik kom op een max veilig aanhaalmoment van 36Nm voor 7/16" messing (dat is gordelbout formaat, fractie groter dan M11), en voor 1/2" (12.7mm) is dat 48Nm.

Logaritmisch interpolerend kom ik voor M12 metrisch op 42Nm. Dat is echt heel laag voor M12.

Als ik volgens diezelfde tabel het max aanhaalmoment voor M6 in T4 aluminium bepaal dan kom ik op 5Nm en M8 9Nm, dus de tabel is wel iets pessimistisch. 10Nm en 20Nm zijn daar gebruikelijke aanhaalmomenten voor in de auto... maar dat gaat wel met enige regelmaat stuk. Ergo, ik heb deze inbussen waarschijnlijk te strak gedraaid. Maar op 2 gangen schroefdraad zit niets echt goed natuurlijk.

Dan nog de keuze of ik de andere twee ook even opnieuw aandraai met momentsleutel (1 voor 1 uiteraard), of dat ik daar beter gewoon helemaal af kan blijven nu, want het zit vast en voelde goed aan. Goed aanvoelen deed de derde al meteen niet.

En waarom was die ene bout dan te kort en de andere twee niet? Da's simpel: het blok wat ermee vastzit is wigvormig, maar de bouten alledrie even lang. Zucht... er is over nagedacht, maar niet heel lang.

De maten van een imbus bout zijn altijd vanaf de kop.

Alleen bij verzonken bouten is het vanaf de bovenkant van de kop.
Het lijkt er dus op dat je geluk hebt!

Groeten,
Globe_Trotti

En ik wilde nog vragen of je de motorruimte nog van een fris kleurtje ging voorzien, maar blijkbaar heb je dat al gedaan.

Nope, motorruimte nog niet (daar staat ook nog een motor in, al is het wat verder naar voren).
Schilderwerk van zondag was in de voorpunt, bij de huid-doorvoeren van het onderwater-toiletje. Die bergvakken waren bijna net zo zwart als de motorruimte...

Wat dat betreft: iemand tips hoe je polyester waar motorolie in is getrokken kunt behandelen? Krijg je dat voldoende ontvet om een twee-componentenverf te gebruiken?

Motorruimte ben ik nog niet aan begonnen. Moet wel heel veel geluk hebben met tijd en het weer om die nog netjes te maken voordat de saildrive er weer in moet: uitkrabben, boenen en schuren van die twee kleine zijvakjes voorin kostte al een paar uurtjes, en meer dan *redelijk* schoon zijn ook die niet geworden, want kom maar eens *in* het super ruwe oppervlak zonder enorm veel weg te schuren. Maar dat leek de 2 componenten primer niet te deren, die zit er strak op.

De motor is nu wel wat heen en weer te schuiven om bijna overal een beetje bij te komen, dus in dat opzicht is het een unieke kans. Maar het is ook echt een smeerzooi daar ; dertig jaar zweterij en lekkage. Omdat het polyester zich volgezogen heeft met die oliebende, ben ik inderdaad bang dat het niet 1,2,3 voldoende te ontvetten is. Alleen oppervlakkig, en dan zou je het insluiten, wat vast geen goed idee is voor het behoud van de verfsystemen aan beide kanten.

Het is weer tijd om plaatjes te kijken. Deels wat ouder, deels van vanavond.

Het rubber koppelblok. Zowel motor als saildrive grijpen hier met een drietand in, het resultaat is een soort hardy schijf. Verrassend genoeg nog prima in orde. Gelukkig maar, het is een dure jongen. Op de achtergrond zijn wat restanten van de pakking tussen motor en saildrive te zien. Deze koppeling is 'nat', het verlengstuk van de motor staat gewoon in verbinding met het motorcarter.

De "bellows kit". Los leverbaar is de manchet niet, alleen in de set 21389074. En die kit is erg compleet, bevat alle pakkingen die je nodig hebt om de saildrive te splitsen en weer in elkaar te zetten, voor drie verschillende types saildrive. Verder zit er een nieuwe flap bij en drie verschillende handleidingen, die alledrie het lezen waard zijn, ook degene die niet voor je eigen saildrive is. De gemeenschappelijke dingen staan er telkens net even anders in namelijk, waardoor je uit alledrie wel wat nuttigs oppikt.

Wat NIET in deze set zit wat je wel echt nodig hebt: de pakking tussen motor en saildrive. Desondanks vind ik het een erg fraaie kit. Jammer dat ik niet goed kon vinden wat erin zit, nu heb ik dus een aantal dingen dubbel. Nouja, beter dat dan andersom.

Ring, ring! Vies, roestig ding waarmee het saildrive rubber tegen de "wc-pot" (zie boven) gemonteerd zat. Gauw ingeleverd om te laten stralen en poedercoaten, zou 1 april klaar zijn. Er werd me verzekerd dat dat geen grap was! We zullen het zien...

Zes boutjes losgedraaid en daar lag-ie in twee stukken. Dit is de bovenste helft. De manchet ligt nu los in het gootje, nergens meer aan vast. Hij zit normaal dus alleen tussen de twee helften geklemd met een flinke verdikking. Vervangen zonder de saildrive te splitsen is daarom geen optie. Werk dus schoon: je wil geen zand of ander vuil in je tandwielen.

De buitenring is het koelwaterkanaal, de binnenring olie. Zes gaatjes in de buitenring zijn van de inbus bouten die de helften bij elkaar houden. Onderin zie je schelpjes in dat kanaal, gek genoeg niet in een rustig gedeelte genesteld maar juist pal onder het kraantje, bijna een verstopping zo.

Het plasje groengele koffiemelkachtige smurrie is voor de verandering geen braaksel van mijn kat, maar een beetje olie die uit de saildrive liep na het splitsen. De rest van de olie die ik in het najaar aftapte was net zo. De stukjes zijn overigens aangroei uit het koelkanaal, dat zat uiteraard niet in het oliegedeelte. Maar deze prut deed me dus besluiten om de schroefas seals ook maar te doen.

Dan hebben we hier de onderste helft, vast geen verrassing. Half op het randje zit de afdichtring tussen bovenste en onderste helft, eigenlijk de enige extra pakking die je nodig hebt om de saildrive manchet te wisselen (behalve die tussen motor en saildrive natuurlijk). Deze vormt de scheiding tussen koelwater en olie. Verder zie je hier het losse (!) koppelbusje wat de assen van bovenste en onderste helft met elkaar verbindt.

Ik heb er nog wat, maar ik post morgen verder, val om van de slaap...

Het viel me op dat de rubber afdichtrand van de manchet, zowel aan de kant van de saildrive als aan de kant van de romp, een stuk dikker is dan de oude.

Hier ligt de nieuwe manchet met de klemring er los op, en voor een idee van de maten een M6 boutje (spoed 1mm) erbij. Bij het aandraaien zal de (ook behoorlijk dikke) ring het rubber een flink eind moeten pletten... dat wordt goed op de instructies letten dus, straks. De ring moet wel echt aanliggen, anders zit de motorsteun niet goed vast, die ook door die ring heen geschroefd zit.

Behalve de manchet, wilde ik dus ook de schroefas afdichtingen vervangen. Daartoe moet de anode eraf, twee boutjes achter de schroef. Daar weer achter zitten twee dikke inbus bouten waarmee de behuizing van het schroefaslager aan het huis van de saildrive zelf zit. Dat is een nogal strakke passing, met een dubbele rubber afdichting. Officieel dien je de schroefas, met lager(huis) en al, uit de behuizing van de saildrive te trekken met een slide hammer (trekhamer in het nederlands?) Omdat ik die niet voorhanden had, en sowieso nog niet bedacht had hoe ik het huis van de saildrive daarbij goed vast kon zetten zonder lakschade, heb ik het anders gedaan.

Hier zit het hart van de schroef weer aan de as, moer aangedraaid. De tussenruimte is de plek waar de anode normaal zit: de moer zit wel degelijk vast. Omdat de rest van de onderste helft van de saildrive ontzettend licht aluminium is, was daarmee de schroefas het zwaarste deel van de twee te scheiden delen geworden. Ik heb het hart van de schroef losjes in de bankschroef gezet, en met een hamer en het afgebeelde klosje zachthout(!) de saildrive van de schoefas af geslagen, ipv andersom. Wel even het huis ondersteund om 'm recht te houden. Op de foto kiert-ie al flink. Je ziet de eerste rubber ring al, daar zit nog een tweede achter. En je ziet de deuk in het klosje, die op de hoogte ligt waar ik ook gehamerd heb. Die deuk is alleen maar goed, dat betekent dat de krachten goed verdeeld worden. En met resultaat: geen krasje op het huis, ondanks gebruik van een 1kg mokertje.

Het huis droeg er trouwens sporen van, dat iemand de boel al eens gedemonteerd had door er schroevendraaiers tussen te slaan . Nou is mijn methode ook niet heel fraai misschien, maar DAT is nog erger

Voila, los! Maar daarmee ben ik er nog niet. Zie je die mooie grote glimmende zeskant daar rechts? Da's een wartel waarmee het lager in het huis zit. Eronder op de foto zit een borgschroefje, een kruiskop. Even vreesde ik dat ik, om bij de schroefas keerringen te komen, het tandwiel van de as moest gaan drukken. Maar volgens de handleiding word je geacht dat borgschroefje met een tang (!) te verwijderen... en daarna die wartel, waarna de as met tandwiel, lager en al zo uit het huisje moet vallen, en je bij de keerringen kan. Maar zo ver was ik nog niet, ik heb de rest van de avond gezocht naar voldoende groot gereedschap om dat wartel"tje" te lijf te gaan. Steeksleutel 63, anyone? Wel gevonden trouwens, een enorme waterpomptang. Om het huisje daarbij tegen te houden moet ik misschien ook nog zelf wat gereedschap fabrieken, maar ik heb al bedacht hoe ik dat ga doen.

Borgschroefje is er intussen wel uit. Met de hand gleed de griptang uit (ontvetten ten spijt), maar de tang stevig vastzetten en dan met de hamer erop tikken deed er wel beweging in krijgen. Goed, de saildrive manchet lijkt tot dusver heel aardig te doen voor een hobbyist, maar bij de schroefas seals ga je dus wel enige sleutelervaring en een arsenaal gereedschap nodig hebben...

Ha, LOS! Lang leve de bollendraaier. Wat dat is leg ik later wel uit, maar ik heb alles nu uit elkaar liggen en de oude keerringen eruit. Nu eerst de nieuwe erin en het zaakje weer in elkaar bouwen.

Dit is m'n bollendraaier.



Deze lelijke doch uiterst effectieve contraptie heet zo, omdat ik 'm ooit in vijf minuten in elkaar geflanst heb om weerbarstige veerbollen los te draaien van een oude Citroën. Hij bestaat uit niet meer dan een metertje roestige uitlaatpijp, twee oude slangklemmen en een versleten dynamoriem.

De werking is gelijk aan die van een oliefiltersleutel (engels: strap wrench), maar dan ongeveer tien keer groter en beter. Een dynamoriem heeft twee nuttige eigenschappen. Hij is van rubber, wat erg veel grip heeft op zo ongeveer alles. En de canvas vezel versterkingslaag is verschrikkelijk sterk, dus je kunt er ontzettend veel kracht op zetten. Resultaat is een stuk gereedschap waar je enorm veel kracht mee kan zetten, zelfs op een gladde ronde bol, of om een poelie tegen te houden. En dat zonder een krasje erop achter te laten.

In dit geval heb ik 'm zo gebruikt:

De wartel in een grote waterpomptang in de bankschroef vastgezet, en met de bollendraaier het lagerhuisje een slag gegeven. Daarna ging het verder met de hand. Ook hier had de riem meer dan voldoende grip - en geen krasje achtergelaten. Het zat wel heel erg vast, want met alleen de waterpomptang, een paar klosjes hout en een bankschroef was het gisteren nog mislukt: ik draaide het hout kapot zonder dat er beweging kwam.

Het origineel speciaal gereedschap is dus wat optimistisch ; dat is namelijk een kort plat steeksleuteltje.

Eenmaal losgedraaid ben je er nog niet. Volgens de handleiding tik je de as er met een plastic hamertje even uit. Sure... bij mij was het dus een kwestie van het huisje met z'n "oren" op blokjes hout zetten, de moer op de schroefas draaien en daar met een gewone hamer stevig op slaan. Een poelietrekker had ook ideaal geweest, maar de armpjes van de mijne waren wat te kort. In ieder geval lag het huisje er zo naast, en DAN kun je eindelijk bij de schroefas keerringen!

Onderin het huisje de twee keerringen. De ruimte ertussen dien je te vullen met schroefasvet, en aangezien ik dat op de boot had laten liggen, ben ik me maar toe gaan leggen op het schoonmaken van de behuizing. Die moet tenslotte straks nog in de AF gezet worden. Kopervrij, in verband met het aluminium.

Wat me trouwens opvalt... hoe ongelooflijk groot en zwaar alles is, voor de 7 pk die het te houden heeft, en hoe nieuw het allemaal nog uitziet en aanvoelt na 30 jaar. Er zit werkelijk geen krasje of loopspoortje op het tandwiel, en het schroefaslager is zwaarder dan je in de versnellingsbak van de gemiddelde personenauto aantreft. Tikje overdreven...? Ach, kan er altijd nog een keer een zescylinder in ofzo

Hallo Web,

Als ik dit hele verhaal lees heb ik er bijna spijt van dat ik een Yanmar met schroefas in mijn boot heb staan

Na je laatste post begrijp ik echter dat je er ook een defecte citroên bij moet hebben dus dat stelt me weer een beetje gerust

Prachtig topic.

zeehond schrijft:
Was het niet al zo dat vader Klinkhamer zo zijn zoons aan een snelle boot hielp?

vader Klinkhamer had het goed bekeken inderdaad, maar m'n Pentaatje is nog prima, dus voorlopig geen motorwissels Wat ik heb staan is trouwens toch alleen maar benzine, en dat heb ik liever niet aan boord.

Ik ben nu wel onderhoud aan het doen wat hoogstens eens per 10-15 jaar moet, en waarschijnlijk een jaar of twintig-dertig niet gedaan is Eigenlijk jammer, want de volgende keer doe ik dit klusje op 1 avondje, nu ik weet hoe het moet

Gelukkig zijn de anodes wel bijgehouden, die hoeven dit jaar zelfs niet eens vervangen te worden, alleen een beetje opschuren en hopen dat het Markermeer/IJsselmeer brak genoeg is voor zink (ipv magnesium). In ieder geval die manchet was ongeveer zo oud als ikzelf, en nog beschadigd ook, maar nog steeds niet lek, vertoonde zelfs geen droogtescheurtjes. Valt dus nogal mee hoe onderhoudsgevoelig een saildrive is. Het valt te bezien of de nieuwe manchet ook zo lang mee zal gaan: die is iets dunner, en kent geen garanties dat-ie van dezelfde duurzame rubbersoort gemaakt is.

Ik citeer mijn wederhelft: "Waarom ben je nou foto's aan het maken van die WC-bril?"

Vanmiddag dus de montagering voor de manchet (op de romp) opgehaald bij Midcoat. Gestraald en gecoat, en nog binnen een week klaar ook. Buiten het gebruikelijke minimale butsje in de coating waar-ie aan te drogen heeft gehangen, is-ie weer helemaal nieuw, voor een prijsje waar je amper een bus verf voor kan kopen. Mooi voor elkaar dus.

Het startpunt van vanavond, een bijna schoon en geheel leeg lagerhuisje.

"Installation is the reverse of removal."
"Assembly is the reverse of disassembly."

Zo simpel was het eigenlijk echt, om de 'staart' met nieuwe afdichtingen weer in elkaar te zetten. Met een paar kleine aandachtspuntjes.

- keerringen RECHT monteren, even nameten. Maten zijn overigens 45x32x7, mochten ze ooit niet meer leverbaar zijn. Ruim invetten, met name de ruimte tussen beide keerringen moet vol met vet volgens de instructies.
- as met lager terug in het huisje, ook dat ging weer niet met het plastic hamertje maar met zwaarder gereedschap. Aan de onderkant (schroefkant) kun je goed zien of de boel recht zit tijdens het monteren.
- de grote wartel kwam keurig tot op de millimeter terug op de oude stand... die ik gemarkeerd had. Zo weet je zeker dat het schroefaslager goed op z'n plek zit.
- vergeet het nieuwe ringetje om de aftapplug niet! De oude was helemaal vergaan, zodanig dat je zelfs zou kunnen vermoeden dat het water in de olie helemaal niet via de schroefas kwam...

Daarna het boenen verder afgemaakt, om er nog snel even een laagje rode Micron Kopervrij op te kunnen zetten. Mooi roze is tenslotte niet lelijk...

Jammer dat ik speciaal voor de saildrive een potje kopervrij moest kopen; er is nu zo weinig uit dat ik waarschijnlijk wel honderd saildrives kan doen met dit potje antifouling...