Motorbediening vervangen.
April 2010
De boot was voorzien van een tweehendelbediening, met een aparte hendel voor gas en keerkoppeling. Dat is een stuk lastiger te bedienen dan de tegenwoordig alom gebruikte eenhendelbediening, maar komt bij wat oudere boten nog vaak voor.
Vanaf het moment van aankoop had ik al het idee om dit aan te pakken, maar vooral na de eerste perikelen na de tewaterlating (zie topic over de reisvoorbereiding) was ik (en ook tondini...) er wel van overtuigd dat hier iets mee moest gebeuren.
Nu had ik na de eerste ervaringen al het een en ander verbeterd zodat de motor in ieder geval netjes stationair kon blijven lopen, maar eigenlijk wilde ik van die twee hendels af.
Al veel eerder echter had ik
op het forum nagevraagd of het inderdaad zin zou hebben om de hendels te vervangen, maar kwam er daarbij achter dat dit met de Yanmar YSB8 dieselmotor helemaal niet zou kunnen! Velen voor mij hebben blijkbaar al een poging gewaagd om dit voor elkaar te krijgen, maar niemand is het gelukt. De keerkoppeling zou niet geschikt zijn voor een eenhendelbediening vanwege de grote schakelweg. Inderdaad....
zou niet geschikt zijn...
Ik laat me meestal niet direct afschrikken door dit soort uitspraken en had besloten dat ik dan maar zelf aan den lijve zou moeten ondervinden.
De allereerste klus na de succesvolle thuisreis zou dus de motorbediening worden!
Eerst natuurlijk een eenhendelbediening op de kop zien te tikken. Navraag gedaan naar een nieuwe, die immers niet eens zo heel duur zijn, maar dat werd me door de leverancier al afgeraden omdat deze alleen voor moderne motoren geschikt zijn met zeer licht bedienbare keerkoppelingen.
Daarom maar een degelijke tweedehands Morse bediening gekocht via Marktplaats, in de verwachting dat deze volledig metalen uitvoering wat sterker zou zijn dan de huidige hendels die half van kunststof zijn.
Zoals was te verwachten past dat natuurlijk niet zomaar...
Probleem 1:
De huidige bedieningskabels zijn horizontaal gemonteerd, terwijl bij de Morse bediening deze van onderen dienen te komen.
Huidige situatie:
Gas: bovenste kabel.
Keerkoppeling: onderste kabel.
Voor een andere loop van de kabels is simpelweg geen ruimte in de boot; ze moeten van voren komen.
Probleem 2:
Als we de kabels vanaf de zijkant laten komen zoals noodzakelijk, dan is de werking van de keerkoppeling precies verkeerd. Als de hendel naar voren wordt bewogen wordt de kabel teruggeduwd zodat de keerkoppeling in de achteruit wordt gezet. Kan natuurlijk wel... maar is wel erg onlogisch in de praktijk natuurlijk...
Probleem 3:
De schakelweg van de Morse-hendel is te kort voor de keerkoppeling, zoals de 'velen voor mij' ook al hadden ondervonden...
Problemen worden natuurlijk uitdagingen... en uitdagingen resulteren soms in oplossingen...
Ik heb een nieuwe rvs (uiteraard...) montageplaat gemaakt voor de zijdelingse montage van de bedieningskabels. Daarop is een hefboomconstructie gekomen die twee doelen dient:
- het omkeren van de werking
- het vergroten van de schakelweg.
Neutraal:
Vooruit:
Achteruit:
Probleem 4:
Zoals op de foto's te zien beweegt de gashefboom zich nog wat tussen de standen vooruit en achteruit. Deze beweging moet natuurlijk niet resulteren in een gasklepbeweging bij de motor. Stationair vooruit / achteruit / neutraal moet natuurlijk hetzelfde toerental zijn. Deze beweging wordt daarom opgevangen door een veer in de klem op de montageplaat. Tussen de drie standen beweegt de binnenkabel niet meer, maar bewegen de kabel en mantel samen. Dit was bij de standaard Morse-hendel ook zo.
Bij de Yanmar kun je echter met de gashendel de motor uitschakelen door deze helemaal terug te bewegen. De stationairschroef is daarom voorzien van een veer; door de hendel door de veerdruk heen verder dicht te drukken dan stationair gaat de motor uiteindelijk uit. In de nieuwe constructie zou dit er toe leiden dan bij het schakelen van neutraal naar vooruit de 'stationairveer' ingedrukt zou worden en de motor dus zou afslaan.
Ik heb de standaard stationairschroef daarom vervangen door een vaste schroef zonder veer, zodat de bij het bereiken van de stationairstand de gasklep niet verder dicht kan en de verdere kabelbeweging dan netjes bij de gashendel wordt opgevangen.
Het uitschakelen van de motor kan met de al aanwezige kleplichterhendel.
Het geheel werkt perfect! Weliswaar is de bediening wel wat zwaarder dan met de originele hendel, maar het is zeker goed te doen. Het is een verademing om gewoon één hendel te kunnen gebruiken bij het manoeuvreren op de motor!
Conclusie:
Met wat inventiviteit is het vervangen van de tweehendelbediening van een Yanmar YSB motor wel degelijk mogelijk! Laat je niet te snel afschrikken door berichten dat dit niet zou kunnen. Hetzelfde geldt misschien ook wel voor andere motoren met tweehendelbediening. Hopelijk kunnen anderen hier hun voordeel mee doen.