Onderwerp: Roerblad bouwen Spirit 32

Idd van mijn Hanse 311

Over de trailing edge:
Een polyester zeillat in een gefreesde gleuf lijmen geeft een hele mooie basis om verder af te werken. Geen gedoe met lamineren om hoekjes heen, kwetsbaarheid, etc. En gelijk mooi dun.

@Gregor: Prachtig resultaat zeg.

@JRomkes: Bedankt voor de tip. Ik vrees dat ik in dit stadium niet meer kan frezen. Voor de volgende keer

Voor een parabool is dit wellicht ook wat lastiger dan voor een trapeziumvorm.

De zeillat oplossing las ik vaker over, maar is in de praktijk toch erg lastig en eigenlijk ook niet nodig.

Lastig omdat dit alleen bij een nagenoeg rechte trailing edge te realiseren is, of je moet met allemaal segmentjes gaan werken. Bij een goed roerontwerp is de leading edge juist vrij recht en de trailing edge parabool vormig.

Niet nodig omdat een glas/epoxy achterrand op zich al oersterk is. Philip heeft bij zijn roer de achterrand nog extra versterkt met stroken glasweefsel, wat een stuk eenvoudiger is en het helemaal bomvrij maakt. Het is erg lastig om het laminaat strak om de achterrand te vouwen (been there) maar naderhand bleek dat ook helemaal niet nodig. Door het laminaat gewoon langs de rand naar beneden te laten hangen en te laten harden, ontstaat een soort gootje wat je vol kan gieten met een laagje epoxy. Daarmee creëer je een vol-epoxy achterrand die minstens zo sterk is al een ingefreesde zeillat.

Het is trouwens niet wenselijk en ook niet handig om de trailing edge te smal te maken. Juist doordat de rand niet scherp maar vlak is laat het water op de rechte hoeken van de achterrand op één plaats los. De wervelingen die ontstaan treden daarbij áchter het roer op. Met een te scherpe achterrand kunnen de wervelingen zich naar voren verplaatsen en daarmee wordt het hele achterste deel van het roer een stuk minder effectief. Hoekig is dus beter dan scherp. Beter een achterrand van 10mm breed dan van 2. Nog los van het feit dat een hele smalle achterrand kwetsbaarder is en zelfs voor zwemmers (kinderen!) risico's oplevert.

Bedankt voor je heldere verhaal Timo. Dat gootje is ook een goeie tip. Heb je met het bekleden met glasmat nog problemen gehad met luchtbellen? Ik hoorde ergens dat je dit met een vuilniszak strak eromheen kan voorkomen. Soort van goedkope peel ply.

Wow, mooi hoor!

Mooi project om te volgen!

ilCigno schreef : Al de roeren die ik gebouwd heb waren van achter juist vrij recht, en zat er meer kromming in de voorzijde. Dat waren wel wat andere profielen, dus vooral om overtrekken te voorkomen, die rechtere trailing edge.
In een polyester zeillat zit wapening. Voor het zelfde effect zou je geknipte vezels in je epoxy kunnen mengen. Maar voor een roer wat onder water zit en blijft waarschijnlijk meer dan sterk genoeg.

Wervelingen zijn onwenselijk, dus het liefst zo weinig mogelijk, dus training edge zo smal mogelijk. De trailing edge is belangrijker als de leading edge qua weerstand. Afgeschuind of bot is meer een persoonlijke voorkeur, ik heb liever bot, dat blijft makkelijker bot dan een afgeschuind randje scherp.
Een platgeschuurde zeillat in de coating en af moet ook wel heel erg zijn best doen om iemand te verwonden. Mijn koolstof bladen (zonder zeillat) zijn daar een stuk makkelijker in. Ik heb me aan vergelijkbaar nog nooit aan verwond, en ik zie de boot toch vaker van onder dan de meeste mensen (en krijg m sneller over de kop...)

Zoveel keuzes, zoveel meningen, zoveel wensen. Het voordeel is dat je eigenbouw precies zo kan maken als je zelf wil

(en dat gebeurt ook : )

Ensor schreef :
hoe dikker het weefsel, hoe lastiger om er geen luchtbellen in te krijgen. je kan er heel strak huishoudfolie omheen draaien. Dat werkt goed. Laatst ook bezig geweest met een vacuum-zak van de blokker icm een stofzuiger. Dat gaat echt helemaal perfect, al moet je werkstuk niet veel langer dan een meter zijn. Anders past het niet in zo'n zak. Zoals bijvoorbeeld het roer van TS.

Gr Rob

ilCigno schreef :
Leg eens uit? Dit aspect is in de vele roer-ontwerp verslagen nog nauwelijks ter discussie gekomen!

roblisto schreef :
action heeft vacuumzakken van 130cm. Die ga ik binnenkort ook voor mijn roer gebruiken.

Mijn roer is 160 cm, te groot voor de vacuümzak. Ik sprak vandaag een zeiler die zijn roer ook zo gebouwd heeft en adviseerde me toch echt peel ply te gebruiken. Naast het strak lamineren kan je de tweede laag ook zonder verdere behandelingen aanbrengen.

Vandaag beide zijden geschuurd. Nu alleen nog afwerken en dan injecteren en lamineren.

Nachtvlinder schreef : Omdat ik dit draadje niet wil kapen kan ik alleen beknopt toelichten wat ik bedoel. Een balansroer moet een paar eigenschappen bezitten in dit verband, om het leven van de stuurman te veraangenamen en mechanisch de boel heel te houden:
- een min of meer eliptische vorm, om de roerdruk onderin het roer niet onevenredig op te laten lopen door de toenemende waterdruk
- een effectief balansdeel, niet te groot en niet te klein
- een roerbalans / roerdruk die met toenemende helling redelijk constant blijft
- een zo verticaal mogelijk roer, dieper is effectiever

Deze eigenschappen vragen om een laterale vorm die tamelijk parallel loopt aan de draaiingsas, de roerkoning dus. Tevens is het gewenst om het balansdeel niet te veel te laten verlopen over de lengte. Een beetje is geen probleem, maar als het balansdeel zich grotendeels aan de bovenkant van het roer bevindt neemt de effectieviteit ervan sterk af als de boot helt. Het gevolg is dat de resulterende kracht die de roerganger (of automaat) moet uitoefenen flink groter wordt bij helling, en dat is uiteraard niet gewenst.

Kortom, beter een vrij rechte of licht gekromde voorkant van het blad en een parabolische achterkant. Omdat het voor zelfbouwer praktisch is om tenminste één kant van het roer recht te houden is de voorzijde de logische keuze. Een ander praktisch punt is om de onderkant af te ronden ivm wier e.d., maar maak de radius daarvan niet te groot, dan verklein je de effectiviteit van de tip aanzienlijk.

Er is géén hydrodynamisch voordeel aan een schuine voorkant van kiel of roer, hoe 'racy' dat er ook uit mag zien. Ook sterk schuin geplaatste roerkoningen, wat zeker in de bootontwerpen van 10 of 20 jaar geleden nog wel voor kwam, zijn uit hydrodynamisch oogpunt eerder een nadeel. Maar daar valt meestal niets aan te veranderen.

Kaap maar hoor Ik ben juist blij met alle kennis die hier gedeeld wordt.

In de boten werkplaats sprak ik een wedstrijdzeiler en voormalig technisch commissielid van de J-22 klasse. Hij vertelde dat je bij de J-22 klasseboten de trailing edge niet mag afschuinen omdat dit voordeel heeft t.o.v. niet afgeschuind. Niet afgeschuind heb je (meestal) meer trillingen en dus een 'dikker' blad. Heeft dus wel echt zijn effect.

Het profiel zit er nu goed in en zo goed als gereed voor bekleden met glasmat.

En dan nu het leukste: het bekleden met glasweefsel. Voor het idee een paar evaringsfeitjes uit de tijd dat ik in de woodcore jachtbouw werkzaam was, misschien kun je er wat mee.

Hout eerst goed impregneren met impregneerepoxy. Na het uitharden van epoxy altijd het 'waslaagje' dat erop is komen te liggen goed afwassen en daarna licht opschuren.
Werk op een zo mooi mogelijk oppervlak. Mochten er in het hout holtes of krassen aanwezig zijn, plamuur alles dan strak glad met ingedikte epoxyhars,dan ontstaan daar in ieder geval geen luchtinsluitingen. Daarbij is het gemakkelijker om een houten roerblad goed in vorm te brengen dan een in de epoxy gezet roerblad.
Handig om aan die ingedikte epoxyhars een kleurstof toe te voegen (blauw, oranje) zodat je later goed kunt zien wat epoxyhars is en wat luchtinsluitingen zijn.
Mochten er toch luchtbellen in het laminaat aanwezig zijn, dan kun je die tijdens het lamineren insnijden, maar je kunt ze ook achteraf repareren indien nodig.
Het glasweefsel heeft in dit geval geen andere functie dan beschermen, voor de stijfheid is het niet echt nodig bij hechthout. Het maakt dus allemaal niet zoveel uit hoe zwaar het weefsel is, als het hout maar is ingepakt (in feite zou een goed verfsysteem ook al volstaan). Advies om een dun (ca. 200gr) keeperweefsel te gebruiken. Dit vormt zich gemakkelijk om hoeken zodat je minder last hebt van luchtinsluitingen.
Breng het glasweefsel kant voor kant aan (tussendoor uitharden), waarbij je het aan de voorzijde van het roerblad wel 'rond' plakt, maar aan de achterste rand laat doorhangen (een paar cm, dus wel op maat knippen). Hierbij kun je het roer gewoon op twee schragen hangen zodat de achterste rand van het blad bijna naar de grond wijst (roerkoning vastklemmen). Mogelijk lukt het om het glasweefsel aan beide zijden tegelijkertijd aan te brengen. In dat geval hangt de achterste rand van de blad gewoon recht naar beneden en raken de doorhangende delen van het glasweefsel elkaar. Of dit lukt is met name een beetje de vraag bij de hap die aan de voorzijde uit het blad is genomen voor de ondiepe scheg. Waarschijnlijk is één voor één een zijde beplakken gemakkelijker.
Peel ply is handig trekt de hars er mooi doorheen en je hoeft het waslaagje achteraf niet te verwijderen, maar stel je er langs de lastige randen niet teveel van voor. Daar kan het ook in de weg zitten en weefsel lostrekken wanner het peel ply niet zorgvuldig wordt aangebracht.
Je kunt wanneer de ene kant is uitgehard de andere kant beplakken, en zo ook op een later tijdstip de bovenrand doen. Laat het weefsel overlappen, dat schuur je later zonder veel moeite weg.

En vooral: bescherm jezelf in ieder geval goed tegen huidcontact met de epoxy. Eenmaal een allergie opgelopen kom je er je leven niet meer vanaf. En het is sowieso geklieder, bereid dus alles goed voor en zorg dat je aceton (als ik me goed herinner) bij de hand hebt om achteraf je gereedschap, vloer, oren , schoenen etc. te reinigen.

Ben benieuwd naar de ervaringen!

Bedankt voor je informatie Olav! Ik ga er komende week mee aan de slag en zal de ervaringen hier weer melden.

Als je toch vacuum wilt gebruiken, plak je in 2 minuten een zak van deze:

polyestershoppen.nl/Vacuumfolie-p-1182.html
polyestershoppen.nl/Tacky-tape-p-1181.html

Denk dan ook eens aan vacuum injectie, dat is zeker voor een roerblad uiterst eenvoudig, scheelt een hoop geklieder en is in één keer goed. Is ook veel eenvoudiger dan iedereen denkt. Of kom eens bij mij op bezoek. Dan help ik je op weg of laat het jou ter plekke doen.

Bedankt voor jullie vacuüm tips Herman en Henny.
Vacuüminjectie lijkt me inderdaad heel mooi. Hoe je dat doet voor jouw Farrier F39 zag er wel heel mooi uit. Ik kom graag eens op bezoek, stuur je even een bericht.

Dit weekend heeft Henny (Noballast) zich over mijn roerblad ontfermt en geholpen met vacuüminjectie. Hij bouwt zijn Farrier F39 Trimaran met deze methode, een erg inspirerend project.

Een mooie dag, vol met botenbouwkennis. Dat was me met de hand nooit zo mooi gelukt. Veel dank Henny!

Hi,

Dit is heel mooi; stevige klop op de schouder

De eerste foto van de injectie interesseert me; ik zal utleggen waarom:
Bij vormen zoals jouw roerblad kan het zomar gebeuren, dat de hars sneller langs het blad loopt dan door het laminaat.
Het gevolg is een grote, droge plek, midden op het product. Om die reden zou ik niet snel voor injectie kiezen bij een roerblad. Het alternatief is nl. een afzuigpunt midden op je blad en dat wil je niet, omdat dat een lelijke plek aftekent.

Ik vraag me dus vooral af, hoe jullie hebben gezorgd dat de hars 'netjes' door het laminaat liep, ipv snel om het blad heen.
O, ja, vooral omdat ik het vulpunt niet kan ontdekken...

Gr, Arent

Aha, zie nu een slangetje met een klem rechtsonder

Nog steeds zeer interessante materie

Gr, Arent

Heel mooi om te zien. Dit is natuurlijk wel de overtreffende trap van lamineren, maar met een expert als Noballast er bij gaat dat natuurlijk perfect.

Ik ben wel benieuwd naar je laagopbouw. Heb je nu met één laag glasweefsel gewerkt, en welk soort/gewicht dan?

Ja, geweldig om het op deze manier te kunnen doen. Het is 1 laag van 600 gram. Met de hand lukt dat niet, maar met vacuüminjectie gaat dat prima.

Inmiddels is alles hard en hangt het vandaag (en morgen) nog even na te warmen met een paar warmtelampen.


@Arent deze setup is een door mij al veel beproefde methode. Droge plekken o.i.d. ken ik niet. Deze zak is juist heel simpel en zonder risico dat de hars snelle paadjes kiest. Als dat al gebeurt zie je dat direct aan een afwijking in het harsfront. Op genoemde foto zie je dat niet en is er een mooi en evenwichtig harsfront ontstaan. Met het roerblad andersom, dus trailingedge aan de bovenzijde, was dat risico wel wat groter geweest (maar niet onoverkomenlijk, er zijn nog altijd redmiddelen). Nu zat deze scherpere rand (met voorbedachte rade) aan de onderzijde en had Ensor de leadingedge conform profiel mooi afgerond waardoor glas en zak mooi aansluit. Er zit ook een klein ingebouwd remmetje aan de vacuum zijde. De hoeveelheid overtollige hars in het vacuumvat was met een paar druppels te verwaarlozen.

Overigens heb ik wel heel even overwogen om rondom aan te voeren en in het midden af te zuigen maar daar ook weer direct van af gezien. Dat had nl. om twee afzuigpunten gevraagd, één aan elke zijde, en afhankelijk van de stand van het roer, liggend of op zijn kant als op de foto, dat een deel van de lucht kan worden opgesloten (horizontale stand) of een deel van de hars door de zwaartekracht wordt geholpen (op zijn kant) en beide gaat ten koste van de kwaliteit.

Overigens met zo'n enkel afzuigpunt heb ik geen lelijke aftekeningen in het laminaat zoals jij stelt. Het is inmiddels wel mijn voorkeursmethode geworden aangezien de meeste randverschijnselen daarmee wel geelimineerd worden.

Ach, als je eenmaal het kunstje kent ....... Ik moet er wel bij zeggen dat ik niet experimenteer met andere materialen maar al jarenlang dezelfde techniek en materialen gebruik. Daarvan ken ik inmiddels wel alle facetten en valkuilen en heb nog nooit een mislukking gekent. Afkloppen en maar hopen dat het roerblad van Ensor niet de eerste wordt

Ik ben trouwens ook wel nieuwsgierig maar de eer aan Ensor om zijn pakje a.s. Zaterdag te onthullen

Nb. Als je goed kijkt in bovenstaande foto zie je het onderliggende hout goed zitten, ter geruststelling van Ensor een goed teken dat e.e.a. mooi transparant is uitgehard. Ik heb wel een 600 grams BD legsel gebruikt en dat wordt niet zo mooi transparant als keper weefsel. We zullen het zien

Edit: er is nog een ZF project onderhanden waar het effect dat Arent noemt wel aan de orde was, doch met een simpel trucje goed te behappen is. Mischien later meer daarover.

Het ziet er erg goed uit en heb er alle vertrouwen in. Zaterdag de grote onthulling