Onderwerp: Roer met tremor

Onze boot, een Trintella IIA uit 1969, laat zich lekker rustig varen. Alleen bij ruime wind boven een knoopje of 12 en onder 20 kn komt het roerblad in trilling. En dus de helmstok. En dat gaat er soms heftig aan toe. Spelen met zeiltrim heeft geen enkele invloed.
Enige tijd geleden is het oude roerblad 'gerenoveerd': bij de winterstalling bleek een minimale speling tussen blad en roerkoning, een diepgaand onderzoek leidde tot een ingrijpende vernieuwing en montage van het blad. Ik hoopte dat het vibreren daarmee verleden tijd zou wezen. Niets daarvan; niet de minste verbetering. Bij navraag bij o.a. de Trintellavereniging ontdek ik uiteindelijk dat dit wel vaker bij dit scheepje voorkomt. "Ach - het hoort erbij".

Ik kan er maar niet aan wennen. En ik vraag me natuurlijk nog steeds (vooral bij een ruimwindse koers) af of er toch niet iets aan te doen zou zijn. Straks gaat de Selene een maand of wat op de kant, een mooi moment om het aan te pakken.

Maar ik heb geen idee waar te beginnen. Heeft iemand onder jullie misschien een tip?

Foto: het vernieuwde roerblad vlak voor de tewaterlating.

Hoe is de achterkant (trailing edge) van je roerblad gevormd? Ik doel op de overgang tussen beide kanten van het bladoppervlak.

Ik denk dat een foto helpt maar ik zit nog wat te worstelen met de plaatsing ervan.
Achterkant roerblad is bol, draait in de holle kant van de scheg.

En de andere achterkant?

Gezien de leeftijd van deze fraaie boot denk ik dat het profiel van het roerblad niet erg optimaal is. Nu zou je het hele roerblad kunnen vernieuwen, daarmee ben je niet alleen van het trillen af maar geniet je ook van andere voordelen. Maar als je dat te ingrijpend vind kan je beginnen met het aanpassen van de achterrand, de 'trailing edge' genoemd. Dat ligt 9 van de 10 keer de oorzaak van het trillen.

De trailing edge moet je met behulp van schuren en epoxy bijwerken dat hij een smal, scherp begrenst vlakje krijgt. De breedte zou ik ergens rond de 6 tot 8 mm kiezen. Het vlakje moet bij voorkeur niet haaks, maar onder een hoek van ongeveer 20 graden ten opzichte van precies haaks staan.

Bij vragen kan je (naast hier stellen) mij altijd even een PB sturen.

Ik weet niet precies hoe de trailing edge nu is.

Bedoel je dit?



Dat lijkt me nog wel te doen. Als deze vorm over de gehele lengte hetzelfde moet zijn kan dat met een beiteltje misschien best netjes worden.

Hm. Klinkt leuk. Welke voordelen dan?

Nee, de trailing edge ziet er anders uit:

Voor een toelichting op het waarom zie hier

Selene schreef : Een roerblad moet aan een groot aantal criteria voldoen, zoals bijvoorbeeld voldoende sturend vermogen hebben, weinig waterweerstand, niet snel uit het roer lopen en als dat toch gebeurt liever niet te plotseling, niet te diep maar ook niet te ondiep steken, sterk genoeg zijn, voldoende roer gevoel geven maar ook weer niet te veel (niet zwaar sturen), niet trillen, verlijeren tegengaan etc. Je begrijpt dat dat dus niet lukt met een willekeurig gevormde plaat die aan de boot hangt. Een goed gevormd roerblad kan grotendeels aan alle genoemde zaken tegemoet komen, al blijven er altijd compromissen nodig (en discussies over wat nu het beste is).

Het resultaat van een nieuw roerblad kan soms spectaculair groot zijn: de boot is veel prettiger te sturen, zeilt beter en er kan veel later gereefd worden. Maar, om de verwachtingen wat te temperen, dit hangt natuurlijk sterk van de situatie af. Zo is het roer in kwestie hier een semi-vrijhangend roer, dus met een flinke scheg er voor. Dat beperkt de mogelijkheden in een aantal opzichten al. Ook moet je je natuurlijk afvragen of er wel een probleem is: als de boot in alle omstandigheden verder goed stuurt en zeilt, op het trillen na, dan zou ik me eerst op dat ene aspect richten en als dat geen resultaat heeft pas een grondiger aanpak overwegen.

IlCigno,
de tekening is heel duidelijk, dank je.
't Is simpel: ik ga het aanpakken, en laat tzt van me horen.
De andere aanpassingen/mogelijke verbeteringen klinken ook erg boeiend, maar ik ga 't gebibber eerst maar eens oplossen.
Groet,
Joost

Het is altijd leuk en leerzaam om te lezen wat het resultaat nu geworden is. Succes!

je kan de achterrand van je roer vrij simpel veranderen: achterkant goed opschuren en dan met 2 componenten plamuur een a-symetrische rand opzetten. We hebben dat eens met deze plamuur:
link
op een 40-voeter met rillend roer gedaan, en dat werkte prima.

Klusje van niks.
edit: en jaren later zat het er nog.

Gr Rob

Je moet wel opletten met epoxyplamuur, niet alle soorten zijn geschikt voor gebruik onder water vanwege de gebruikte vulmaterialen (verdikkingsmiddelen). Check dat dus voor je het koopt, of koop de plamuur bij een watersportzaak of gespecialiseerde leverancier zoals onze sponsor links.

Naast kant-en-klare plamuur kan je het natuurlijk ook zelf maken van gewone epoxyhars met vulmiddel. Dat is vooral interessant als je dat toch al in huis hebt of als het om grotere hoeveelheden gaat. Als het alleen om de rand van het roer gaat is een blikje plamuur natuurlijk heel praktisch.

Wanneer je je het strak schuurt kun je direct de zaak sealen met een matje en epoxy ..

Het is me duidelijk, dank voor jullie heldere tips.
Een kleine uitdaging is natuurlijk om het profiel zo strak en gelijkmatig mogelijk af te werken. Ik denk dat ik een schraapstaal maak waarin ik het profiel uitspaar.

Het onderwaterschip 'zit' in de coppercoat. Die coating ga ik ter plaatse natuurlijk wegnemen en na het vormen van het profiel weer aanbrengen. Hoe moet ik omgaan met de dikte van die laag? Hoe kritisch is de scherpte van het profiel?

op die 40 voeter hebben we niet met een mal gewerkt. De achterrand van het roer was iets meer dan 10 mm breed, en de hoek stond haaks op de vaarrichting. Daar met een plamuurmes en getoonde plamuur een randje op gekleid en klaar. Voordeel van het getoonde spul is dat het voldoende cohesie heeft om niet te gaan 'lopen'. Dat is mij met zelf gemengede epoxyplamuur nog niet gelukt.

We hebben wel halverwege het roer 'van kant gewisselt'; het langste deel van het a-symetrische randje aan de andere kant gemaakt. Beetje bang dat we een roer kregen wat druk naar één kant gaf.

En je kan met matjes ed aan de gang, maar je anti-tril randje is geen onderdeel van de structuur van het geheel. Mocht het er af vallen dan zinkt je schip niet.

Gr Rob

Eens met wat Roblisto aangeeft, matjes zijn niet nodig. Een malletje mag natuurlijk, maar met gewoon wat dikker opzetten en na uitharding in profiel schuren is doorgaans een stuk eenvoudiger.

Hoe scherper je hoeken hoe beter, maar daar zitten natuurlijk praktische grenzen aan. In de praktijk zie je altijd (behalve bij de meest kritische wedstrijdzeilers misschien) dat de hoeken ietsje-pietsje rond lopen. Voor een toerzeiler is dat echt niet merkbaar.

De laagdikte van de coppercoat gewoon conform de aanbeveling van de fabrikant. Ik meen dat er doorgaans 3 lagen opgezet worden, maar heb er zelf (helaas) nog geen ervaring mee. De laatste laag vlak voor te water gaan activeren met Scotchbrite.

ilCigno schreef : Klopt. Aanrader trouwens. Al jaren een succes!!

Klein vraagje mbt tot het trillen...

Op mijn Hunter F1 heb ik tussen de 2,5 en 3 knopen ook wat trilling op het roer, ik heb geen trailing edge het is schat ik een NACA 10 of 12 profiel.

Boven de 3 knopen neem ik geen trillingen meer waar, de reactie van het roer is subliem, ok ik loop uit het roer bij meer wind dan 4bft met vol tuig, echter hang ik dan over de 30 graden heen. (roer is steekt 120 cm diep en is ongeveer 50 cm breed)

Hoe weet ik zeker dat het mijn roer is en niet de kiel of andere factoren die turbulentie veroorzaken wat op mijn roer doorwerkt?

Ter inspiratie:






@fer2nand: dat is niet helemaal met zekerheid te zeggen als de hele boot trilt. Trilt alleen je helmstok dan is de kans dat het aan het roer ligt wel nagenoeg 100%. Afstand tussen kiel en roer lijkt me dusdanig dat dat niet meer op elkaar doorwerkt. Maar zo'n hefkiel is natuurlijk wel een relatief onrustige constructie!

kijk, dat is mooi! Ik wist niet dat daar ook theorie over bestond.

Als je kiel trilt, dan voel je dat niet als trilling in je helmstok maar als 'brom' in de hele boot. Die 40-voeter had beide, we hebben ook de kiel behandeld en ook daar was de brom weg. Maar die had een vaste kiel, misschien anders bij een hefkiel.


Gr Rob

Misschien een mod even vragen om dit af te splitsen?

Inhoudelijk: Ieder roer heeft een 'trailing edge', in goed Nederlands 'de rand waar het water afstroomt' of gewoon 'de achterrand'.

Je vraag hoe nu te weten waar de trilling vandaan komt is niet zo makkelijk te beantwoorden, want dat weet je eigenlijk bijna nooit zeker. Wat je wel kan zeggen:
- de kans dat de trilling aan het roer zelf ligt lijkt me veel groter dan dat het door de kiel of zwaard veroorzaakt wordt. Bij trillingen met een hoge frequentie ljikt me het zelfs erg onwaarschijnlijk dat het een externe oorzaak heeft.
- het is vrij eenvoudig vast te stellen of het aan het roerbeslag (lagers of vingerlingen) ligt. Als je (op de kant) aan het roer trekt en duwt mag er geen speling waarneembaar zijn. Is dat wel het geval dan dat eerst oplossen.
- trillingen worden bijna altijd veroorzaakt door de microwervelingen die kunnen ontstaan aan de trailing edge. De kans dat het ergens anders aan ligt is gewoon niet zo heel groot.
- Op de motor, indien het roer achter de schroef zit, trilt bijna ieder roer als de motor draait als gevolg van de wervelingen van de schroef. Uiteraard niet zo relevant voor het geschetste probleem, maar je voelt wel dat dit hele andere trillingen zijn.

@ Selene: sorry voor de kleine "inbraak" op je topic....on the "edge" of off topic

@FMJ:

Het is alleen mijn roer die (merkbaar) trilt, wel merkwaardig dat het juist op lage snelheden (2,5 - 3 knopen) merkbaar is, dit is mijn idee het stroomgebied waar alles nog mooi laminair verloopt.

Ik heb geen resonantie in de boot, de buitenboordmotor hangt altijd uit het water (tenzij standby op de maas)

Mijn kiel is wel te heffen maar zit tijdens het varen met 6 M12 bouten vast in een wigvorm, dus die zit echt wel vast, moet behoorlijke spanning op de hefkabel zetten om hem uit de wigvorm te krijgen als ik de kiel hef.

Roerprofiel nu is overigens haaks afgestompt in de lengte richting van het roer.

Overigens hoe zit het met de kiel, zou je daar ook een trailing edge op willen hebben? - vraag is net beantwoord in eerdere post... -

Ik heb nog een tweede roer liggen (ook origineel) ga daar maar eens mee testen / knutselen.
hmmm komt plots een dubbelroer project in me op ...misschien als al het andere klaar is......

ilCigno schreef : Lijkt mij niet echt nodig, toch? Het gaat nog steeds over het oplossen van trillingen in het roer.

my 2 cts:
Mijn ervaring op mijn skiff is dat trillingen in het roer agv de trailing edge niet in het lage snelheidsgebied voorkomt maar juist als het wat harder gaat. Dat kan uitmonden in een "spin out" warbij roerdruk wegvalt.
Bij 2,5 tot 3 knopen zou ik het eerder in andere oorzaken zoeken..
terug naar de basis: zoals de speling op de lagers bijvoorbeeld...