Onderwerp: Groot onderhoud deel 2: Alles aan dek.

Bijna zonnebril nodig!
Wat een verschil!

Door verschil smelttemperatuur? Wel fijne tip!

Is acetal iets als POM?

Goed bezig, Erik

Ilex schreef : Ik weet niet precies waarom het niet hecht, maar het is een truckje wat vaak gebruikt word om aluminium beter in vorm te houden tijdens het lassen. Bijvoorbeeld een hamer achter een kier die dicht gelast moet worden, of in dit geval een prop in een gat of pijp die opgelast moet worden. Na het lassen trek je de bout er zo uit en hoef je het gat alleen maar schoon te maken.
Ja, allemaal uit de nylon familie. Het word veel als lager materiaal onderwater gebruikt.

De ankerlier had een hoop werk nodig. Oorspronkelijk ben ik uit Nederland vertrokken zonder ankerlier vanwege het gebrek aan financiele middelen daarvoor. Eenmaal in Canada een ankerlier gekocht, maar door zeer slecht weer in de weken voor het vertrek moest montage uitgesteld worden tot ik in Groenland aankwam. De montage was niet zoals gebruikelijk omdat ik de kettingpijp niet onder de lier wilde hebben met ook op het waterdicht af kunnen sluiten. Het gat waar de ketting normaal doorheen zou verdwijnen zat dus vreselijk in de weg en heeft best wat schade aan de verf veroorzaakt omdat de ketting soms toch in het gat verdwijnd.

Ik heb geen goede foto van hoe de ketting over het dek loopt, dus maar een uitvergroting van een andere foto waar het een beejte zichtbaar op is.



Vanaf de boegrol loopt de ketting naar achteren waar de lier bijna bij de mast staat. Die plek stond vast omdat de motor van de lier door het dek heen steekt en niet zomaar overal in de voorhut kon hangen. De lokatie van de ketting pijp stond ook vast omdat die in de kiel verdwijnd en door een waterdicht schot heen moest om ver genoeg voor de vallieren te komen. De ketting moest van de lier naar de ketting pijp, maar er stond een babystag in de weg. Jarenlang heb ik dus gevaren met de reserve/tweede boegrol op het voordek om de ketting voldoende bij de babystag vandaan te houden (jawel 3Noreen, daar is de tweede boegrol, nog helemaal heel en ongeschonden) Dit leide er echter ook toe dat de ketting op de verkeerde plek van de lier af kwam en dus over een rand getrokken moest worden. Dan was er ook nog de montage van de lier, die zit doormiddel van 4 bouten van onderaf door de motor heen op het dek geklemt. Door de dikke isolatie van de boot en wat spanten die in de wegzitten, kon ik nauwlijks bij de bouten komen, laat staan een goede positie vinden om er een sleutel op te zetten. de 4e en laatste bout kon ik helemaal niet bij en die heeft er dus ook nooit in gezeten. Tot overmaat van ramp waren de meegeleverde bouten ongeschikt en daar kwam ik pas in Groenland achter toen ik de boel wilde vastzetten. In groenland kon ik alleen gegalvaniseerde bouten van de juiste maat krijgen, dus 'tijdelijk' maar met deze vastgezet. Nu 13 jaar later zaten die tijdelijke bouten er nog steeds in, vastgeroest en wel en nauwlijks toegang en nu dus ook bouten die echt vastzitten.



Naast het normale onderhoud van de lier, zoals het vervangen van lagers en keerringen moest er dus het volgende gebeuren:
- Nieuwe montage methode bedenken,
- Ketting gat in de lierbehuizing dicht maken,
- De wang van de lier waar de ketting eraf komt verlagen.

De lier van het dek krijgen is echt een gevecht geweest. Ik heb van alles geprobeerd. uiteraard eerst met kruipolie ingespoten, dagje laten intrekken, en dat meerdere keren herhalen. Daarna een dop onder een hoek afgeslepen en daar een handel aan gelast omdat een gewone ratel niet paste. Dit werkte net met de eerste bout, en die kwam met wat gevloek er toch uit. Nee toch niet, de bout was lang geleden al afgebroken en het restandje van de bout zat er nog in. Gek genoeg was het niet afgebroken waar je verwacht, maar diep in het bout gat. De tweede bout had een veel langere handel nodig en had niet voldoende beweeg ruimte voor de handel om met een normale zes kant dop te kunnen werken. Dus een ringsleutel gepakt de handel er afgeslepen en er een nieuwe langere handel aan gelast. De tweede bout wilde niet bewegen. Uiteindelijk met veel geweld toch een kwart slag kunnen draaien. De bout steel bleef echter zitten waar die zat en het was de kop van de bout die ik er aan het afdraaien was. Door gaan maar, als de kop er af is kan ik in ieder geval de lier van dek krijgen. Dan de laatste, dat blijkt vereweg de hardnekkigste te zijn. Uiteindelijk heb ik met een dremeltje de zeskant kop van de M10 bout weg moeten schuren. Met het periodiek laten afkoelen van de dremel meegeteld is dat twee dagen werk geweest, maar uiteindelijk de lier er af gekregen. Dat moet echt beter.


Dus aan het werk gegeaan. Eerst de afgebroken en afgeslepen bouten uit de basis verwijderen.



Met de haakseslijper en een snijschijf slijp ik de bouten glad af met de onderkant van de lier. Daarna stel ik deze op in de freesbank. Die heeft digitale uitlezing en ik kan dus precies de coordinaten van de boutgaten terugwerken.



De nieuwe bevestiging maak ik van dek bereikbaar met de boutkoppen naar boven dus. Ik boor de bout restanten uit met een 8mm boor en daarna ga ik helemaal door de fundatie plaat heen met een 12mm boor om er later M12 bouten in te kunnen zetten. Ik gebruik RVS bouten met een verzonken kop die glad moet komen met de bovenkant van de lier. De nestenschijf moet er immers overheen kunnen draaien.

Dan een uitsparing waar de ketting van de lier afkomt.

Eerst slijp ik een stuk uit de behuizing. Helaas is die hol van binnen, dus er ontstaat een gat wat opgevuld moet worden. Daar gebruik ik een stukje RVS pijp voor waar ik een 'scherf' uit zaag.







Na afwerken en schuren is dit de hoek die de ketting uiteindelijk zal maken om van de lier te komen.

Het volgende deel projectje was het afsluiten van het gat waar Lewmar de ketting normaal gesproken doorheen laat vallen om in de kettingpijp te komen. In eerste isntantie had ik gedacht om de heel voorkant van de lier af te halen, maar daar ben ik vanaf gestapt omdat het uitstekende deel de ankerlier tegen kantelen beschermd. Omdat het dek erg dun plaat materiaal is wilde ik het kantelende moment op het dek zo klein mogelijk houden en had ik dus een grote basis nodig. Dus besloten om het gat op te vullen.

Door de geometrie viel het niet mee om dat met 1 vulstuk te doen, ten minste niet als je er niet dagen lang aan wilt prutsen. Dus heb ik de geometrie maar aangepast zodat het lekker makkelijk werd.

De haakse slijper er maar weer bij, dat maakt korte metten met metaalgevormde uitdagingen.



Door de bovenkant plat te maken, en vlak tov de andere kant van het gat, moest er een behoorlijke plak af. Ik heb de aansluitingen met de bovenplaat zo vlak mogelijk gehouden door niet dieper te gaan dan de plaat dikte van het vulstuk wat ik ga gebruiken.



Een stuk plaat pasmaken.



En dan aflassen.



Er was nog een stuk wat opgevuld moest worden. Ik heb geprobeerd dit uit een plaat te maken door de bovenplaat te buigen, maar omdat het naar een ronde basis toe ging werkte dit niet. Dus maar met twee vulstuken gewerkt. Het kleine diagonale gat is gevuld met een licht gekromd stukje RVS.





Dan maar eens opschuren met korrel 40 om te kijken hoe het eruit ziet. Zoals je ziet zitten er hier en daar nog wat kleine laskratertjes in. Die vullen we nog even op met lasdraad en dan is het uiteindelijke resultaat niet al te slecht.



Ik ben niet van plan om het glimmender te maken dan dit, ik ben niet zo van al dat glimmende rvs en het werk kan me gestolen worden, daar heb ik al genoeg van.

Als laatste nog een doorkijkje vanuit ketting oogpunt naar de nestenschijf die op zijn plek zit.

Prachtig allemaal Erik, mooi om op basis van de praktijk de uitrusting te verbeteren. Dank voor het delen. Johan

Een flinke klus zo alles bij elkaar. Maar met een mooi resultaat!

Hier smul ik wel van...
Hoe met relatief eenvoudige middelen (en veel denkwerk/arbeid) 'iets' naar je hand gezet wordt.

Dank.

Dit waren niet de enige aanpassingen, ook de as en de lagers zijn aangepast.
De as stak te ver door de motor behuizing heen. Deze is dan ook bedoeld voor dekken tot wel 10cm dik terwijl die van mij, met verf erbij net aan 3mm is. De as stak dus 10cm door het plafond heen. Gelukkig op een plek waar je er geen last van hebt, maar nu alles op de schop ligt heb ik het toch maar aangepast.



Bij de blauwe pijl zie je dat ik de spiebaan heb open geslepen. Waarom weet ik nog steeds niet precies, maar ik kreeg de as er met geen mogelijkheid uit. De passing is heel krap en er moet vuil of een deukje ergens gezeten hebben. Ik moest dus de spie eruit halen voor ik de as eruit kon krijgen. Dat ging allen door de spiebaan open te slijpen. Eenmaal eruit heb ik de as op de draaibank gezet om deze te controleren op rechtheid, die was nog spat zuiver dus daar hoef ik niets aan te doen.

Bij de rode pijl is de as ingekort. Om te zorgen dat de spie er niet uitvalt heb ik er een wegneembaar kapje op gemaakt, dan is de spie tevens wegneembaar als de as weer eens uitmoet.



De lagers voor as zijn messing bussen die in de behuizing van de lier zitten. Ik kon er weinig aan zien en de maat was ook nog goed, maar omdat er eentje in het lager pakketje zat wat ik gekocht heb, heb ik hem uit voorzorg toch maar vervangen.

Met de pers de oude eruit gedrukt en de nieuwe erin. Als hulpstuk een dop uit de doppendoos gebruik, er zat er eentje in die precies de juiste maat was. Met viltstift een vlakje ingekleurd en er dan op de juiste hoogte een streepje in krassen zodat het exact tot de juiste diepte komt.



Bovenop het lager komt een keering te zitten, die houd het zeewater buiten en de olie van de tandkast binnen.

Tussen de nestenschijf en de behuizing zaten twee glijlagertjes van nylon. Die zijn nog geen halve mm dik. Ik kan me niet herinneren of die er ooit tussen zat, maar er was in iedergeval niets van terug te vinden.



Dat moest anders. Ik had nog een plaatje pom van 1/4 inch (6.3mm) liggen en daar heb ik een nieuw lager van gedraaid, maar ditmaal uit een stuk in plaats van twee kleintjes.





Ik hoop dat dat beter blijft zitten. Slijtage aan het loopvlak kon ik niet waarnemen, maar beter mee verlegen dan om verlegen.

De tandwielkast ook open gemaakt voor reinigen en inpectie. Niets aan te vinden, er zat nagenoeg geen metaal slijpsel in de olie, dus erg weinig slijtage,



Als laatste was er dan nog de rem. Dat zijn twee rvs schijven met een schuine kant die in de nestenschijf geklemd worden. De onderste schijf is 15mm dik, maar de bovenste heeft een uitsparing erin zitten zodat die maar 6mm dik is. Op onderstaande foto zie je het resultaat daarvan, de remschijf is enkele milimeters verbogen.






Daar maak ik een nieuwe voor, er is meer dan voldoende ruimte om een dikkere schijf te plaatsen zonder uitsparing. Ik begrijp dan ook niet helemaal waarom dat niet zo gemaakt is door Lewmar.

Eerst op de draaibank een restant stuk as afdraaien onder de juiste hoek.



Daarna op de juiste lengte afgedraaid en verder afgewerkt.
De schijf word met twee ronde spietjes op zijn plek gehouden. Eerst boor ik dus twee gaatjes in de schijf voor ik het grote gat erin maak.



Het eind resultaat, oud en nieuw naast elkaar:

Als laatste nog een testje. Ik was altijd wel nieuwschierig hoeveel afschuiving zo'n bout waar de ankerlier, en de andere lieren overigens ook, nu kon hebben. Dus even een test opstellinkje samengesteld.
Drie plaatjes met een gat er doorheen zodat de bout op twee plekken afgeschoven kan worden zonder dat er een kantellend moment op komt.



Na flink doordrukken (pers heeft 75 ton capaciteit) was de bout niet gebroken, maar er was duidelijk wat gebeurt. De opstelling was behoorlijk diep het hout in gedrukt.





En na een hoop geemmer om de bout eruit te krijgen kwam dit tevoorschijn.


Zonder te breken was de bout toch flink vervormd. Ik had ook minimaal verwacht dat het schroefdraad flink beschadigd zou zijn, maar in plaats daarvan was het nog helemaal intact en was er een exacte afdruk van het schroefdraad in het stalen plaatje.

Indeze post lees je over het aanpassen van het boegbeslag, ook het uitslijten van de as is daar goed zichtbaar. zeilersforum.nl/index.php/foru...deel-1-casco#1538217

De schijven zijn van nylon, weinig speciaals aan. De gaten die er in zaten waren altijd al wat groot. Voeg daar dan zout en zand/modder aan toe en je heb een mooi schurend geheel. In de laatste paar jaar draaide de as rond in plaats van de schijven op de as. De gaten waren na jaren gebruik ook iets groter en niet meer helemaal rond.

Een gat wat een beetje uitgesleten is:



De wangen van de schijven waren ook behoorlijk gemangeld door steentjes in de ketting, de harp aan het anker en andere harde scherpe zaken. Links zoals het was, rechts na een bezoekje aan de draaibank.



De uitsparing in de schijven was altijd al wat krap voor de ketting om er goed tussen te passen, dus gelijk van de gelegenheid gebruik gemaakt om dat te verhelpen.



De gaten voor de as heb ik flink groter gemaakt en daar, per schijf, twee bronzen bussen voor gemaakt die als lager op de as moeten functioneren. Jaren geleden ben ik dir princiepe gaan toepassen op de schijven van de vallen, en die gaan nu aanzienlijk langer mee. Ik heb dus hoge verwachtingen voor de aangepaste boegrollen.

Prachtig werk!
En ik trok even ogen toen ik (met jouw hand naast de ankerschijf) besefte hoe groot die is

Die schijven zijn 10cm dik en zo'n 22 tot 25 cm diameter. Er rolt dan ook een beest van een anker overheen en vele honderden kilos aan ketting. Het moet dus ook wat kunnen hebben.

Heerlijk om te lezen dit.

Weer verder met de ankeropstelling. De ketting ligt min of meer in de kiel, net voor de mast en ver onder de waterlijn. Ook is de kettingpijp een groot gat in dek waar altijd water door naar binnen komt, ik wilde dat goed afsluitbaar hebben. De ketting gaat dus niet direct onder de lier door het dek. De pijp zit, door interieur restricties, achter de lier en ook een eind opzij. De ketting moet minimaal 90 graden over de nestenschijf gaan om voldoende grip te hebben en er zit een babysyag en een dorade in de weg. Voor 13 jaar heb ik met een tijdelijke oplossing gevaren en dat was prima te doen, maar nu alles toch op de schop ligt moest het gelijk maar goed. Daar moesten 2 onderdelen voor gemaakt worden. Een 'keerblok' bij de blauwepijl en een geleider bij de rode pijl waar de pijp door het dek gaat.



Er hangt anderhalve meter ketting in de pijp en het stuk ketting tussen de lier en de pijp moet door dat gewicht de pijp in getrokken worden tijdens het ophalen. Met de tijdelijke opstelling lag er meer ketting aan dek, moest over een scherpe rand op de lier en werd over de opstaanderand van de afsluitbare kettingpijp getrokken. Ik moest tijdens het anker ophalen dus altijd een handje helpen om de ketting in de pijp te laten vallen. Dat wil ik nu 'vanzelf' zien gaan, dus de lengte op dek tussen de lier en de pijp moet zo kort mogelijk en er moet zo min mogelijk weerstand zijn.

Eerst een wegneembare schijf maken waarover de ketting in de pijp verdwijnd, zonder de pijp te raken. Het moet zo compact mogelijk, een redelijke radius en makkelijk wegneembaar om de afsluitdop op de kettingpijp te kunnen draaien als we veel water over dek verwachten.

Uit nylon (POM/Acetal) maak ik een vertikale staander.



De uitsparing nabij de onderkant gaat om de ketting pijp heen om wat dichter bij het midden van de pijp te komen. De afgeronde kant heeft de vorm van de kettingschakels voor goede geleiding.

Ik heb dit gemaakt door een index tafel vertikaal op de frees te zetten.



Deze kleine contraptie zit met een slangklem om de ketting pijp heen.

Het keerblok bij de blauwe pijl moet op een verhoginkje komen. Dat maak ik van RVS. In AutoCAD teken ik een patroon van de onderdelen, print dit uit en neem de vormen over op wat afvalstukken rvs plaat.



Met de pers buig ik de geronde stukken net als ik voor het boegbeslag had gedaan. Zie deze post voor details: zeilersforum.nl/index.php/foru...sco?start=25#1538219

De boel word in elkaar gelast met een vertkaal asje erop waar de schijf van het keerblok omheen kan draaien. Het diagonale plaatje aan de achterkant is om te voorkomen dat er een schoot achter het keerblok blijft hangen.



De schijf maak ik ook weer van acetal en is 15cm rond. Met de afkort zaag eerst een plak van mijn voorraad afhalen.



Daarna op de draaibank de vorm van de ketting erin maken.



Om de boel lichter te laten lopen zet ik er twee gesloten RVS kogellagers in.



Om de schijf op zijn plek te houden, maar toch makkelijk verwijderbaar om modder, zand en zeewier makkelijk schoon te maken, zet ik er een plaatje met enkele bout bovenop.



Voor montage aan dek wil ik twee bouten gebruiken, maar die wil ik niet te ver hebben uitsteken. De ene kan door de hele basis heen en is daardoor onzichtbaar, maar de tweede moet wat verder aan de rand zitten. Ik slijp dus een gat in de basis, las er een stukje pijp in om de bout wat verder naar 'binnen' te krijgen.


Daar een lip in lassen en we hebben een bout die niet meer zover uitsteekt.

Met deze twee hulpstukken op dek kon ik voor het eerst de verbouwde ankerlier testen. De ketting val inderdaad vanzelf in de pijp, dat is een hele vooruitgang! Allen bleek de kettingstripper toch meer noodzaak te hadden dan ik verwacht had. Deze is oorspronkelijk door lewmar ontworpen om de ketting na 180 graden weer uit de nestenschijf te duwen.




Met de nieuwe opstelling moet deze er na 95~100 graden al afgepeld worden. Ik maak dus een extra wang aan de bestaande stripper.



En dat valt dan zo tussen de wangen van de nestenschijf.

Let ook eens op de (nieuwe) behuizing van de ankerlier en hoeveel krassen er al opzitten. Dat is van 1 keer 140m ketting aan dek en in de kettingbak brengen. Daarmee mag duidelijk zijn waarom ik niet de moeite neem om te polijsten



Na deze aanpassing werkt het beter dan ik van te voren gedacht had. In de komende zomer maar eens kijken hoe het in de praktijk gaat onder minder goede condities.

Voor het schilderen van de boot heb ik de railing er ook afgehaald. 3 scepters waren wat verbogen en eentje was volledig verpretzled door een anker van een buurboot die er te hardhandig achter was blijven haken. Oorspronkelijk heb ik om de scepters heen geschilderd, er zat dus nog oude gele verf op die er ook gelijk vanaf kon.

Een stapeltje scepters die na schoonmaken zo weer terug kunnen:



En een stapeltje dat werk nodig heeft:


Er ligt ook een nieuw stuk rvs bij zodat ik een nieuwe kan maken voor de scepter die in een pretzel verbogen is.

De eerste is krom, er is te hard tegenaan geduwd. Waarschijnlijk een kade met van die hele grote tractor banden er langs. Ik heb de scepters 10cm naar binnen staan tov de huid van de boot om dit soort 'contact' te voorkomen, maar dat helpt maar in beperkte gevallen.


Ik heb (nog) geen pijpenbuiger en ook zou een traditionele pijpenbuiger maar beperkt van hulp zijn door de pootjes die aan de scepters zitten.
Ik maak dus een setje matrijzen uit een nylon bus. Ik maak een gat met de diameter van de scepter in de bus en frees er twee platte kantjes aan. Daarna zaag ik het op de bandzaag doormidden en dan krijg je twee halve schaaltjes.

Door het pootje aan de scepter moest ik een kleine stellage bouwen van stophout. De halve schaaltjes komen op strategische plekken te liggen en met de pers druk je de scepter weer recht.





Als je de schaaltjes niet zou gebruiken dan deuk je de pijp in voor het verbuigt. Op deze manier gebeurt het buigen volledig schadevrij.

De tweede scepter was aan de basis naar buiten verbogen.


Het pootje van de scepter zat in de weg van de hydraulische ram, dus er moest een bruggetje gefabriceerd worden om de boel recht te kunnen buigen. En groe lijmtang en wat extra stkken hout bieden uitkomst.



De laatste was ook verbogen boven de basis, maar naar achteren toe. Ik had met de top van de scepter een grote autoband te pakken tijdens het aanmeren in slecht weer.



Dat is zo ongeveer de grootste buiging die je nog moet willen herstellen. Is het meer dan ben je beter af volledig te vervangen.

Mooi werk allemaal Erik!
Maar, met het risico dat ook ik een ZF pietlut ga lijken: POM / Acetal is toch niet van de nylon / polyamide familie, maar van de polyester familie? Polyamide neemt water op en kan iets zwellen. POM neemt geen water op?

Je zou zomaar gelijk kunnen hebben, al heeft men mij 'vroeger' verteld dat POM/Acetal/Delrin allemaal varianten van nylon zijn en dat is me altijd bijgebleven. Geen idee of het juist is, moet ik eens uit gaan zoeken denk.

EDIT: Acetal/POM is een polyformaldahide, geen idee of dat wat anders dan polyamide of niet. Ik heb vroeger nooit zo goed opgelet bij scheikunde. POM neemt overigens ook water op, zij het aanzienlijk minder als 'nylon'.

Wat fraai dat je al dit soort gereedschap hebt om zaken te refitten. Mooi werk en knap gedaan die ankerlier.
René

Leerzaam genieten!

Dat mensen dit met boten en hun bovendek kunnen geeft deze beginnende burger veel moed.

Wat een werk, wat een kunde en inderdaad: leerzaam!

T.

Prachtig gedaan! Erg leerzaam