Onderwerp: Masttrimmen op zondag

Gisteren samen met Beauty de mast van mijn bootje getrimd.

Tijdens de winterwedstrijden commentaar gekregen van zowel Beauty als van Capolavoro over de stagspanning van mijn bootje.

Ik heb Dekadent vorig jaar oktober op de kant gehad, mast eraf om e.e.a. te checken en voor regulier onderhoud. Daarna de mast er op gezet met een basistrim. Omdat dit mijn eerste schip is met een doorgestoken mast was ik wat onzeker daarover, maar wist wel dat de verstaging te los stond. Dus afspraak gemaakt met Beauty en gisteren een behoorlijk deel van de dag bezig geweest.

Leuk om te doen, leerzaam, zelfs enige gemoedelijke discussie gehad over volgorde, effect en verklaring waarom spanning op de ene stag effect heeft wat anders is als ik verwachtte...En pielen met tape, meetlint, bahco e.d. is ook gewoon leuk.

Wat nog even niet is gelukt is om de voet van de mast te verplaatsen. Deze wilden we 1 gaatje naar achter verplaatsen om de valling van de mast te verminderen. Voor zover ik me kan herinneren staat de mast gewoon op de bodemplaat, zonder pin o.i.d. Verplaatsen wou hij niet, wellicht een braam er aan. We durfden ook niet met de koevoet te duwen om het houtwerk van vloerdeel en schot heel te houden. Bij de volgende ontmasting ( met de kraan...) maar in het volgende gaatje zetten.

Volgend weekend uitproberen met zeilen en kijken wat het effect is.

Doel was om een strakker voorstag te krijgen voor meer hoogte, om de prebend kleiner te maken en er een trimmiddel van te maken, en om de slack er uit te halen.

Wordt dus nog vervolgd.

Beauty, dank voor de hulp, uitleg enzo.

Dekadent

Dekadent schreef :
dat gaat alleen met de wanten heleaal los, want anders staat ern zomaar een paar 1000 kg naar beneden te duwen en dat scvhuift niet zo lekker.
Hoogstwaarschijnlijk (zeker) staat hij beneden wel vast, want wat je niet zou willen is dan de mast onderdeks een eigen leven gaat leiden.
Als bijvoorbeeld de voorstag breekt wil jij niet dat de onderkant van de mast naar voren gaat en je voorschot eruit maait.....

Leuk wel he, als je dat staaldraad langs je meetlint ziet rekken

groet
t

Wanten waren los, dus geen duizenden kilo's, maar eigen gewicht van mast stagen en lopend want. Was toch voldoende om bewging op nul te houden...

Uiteraard zit er wel een bout door de mastvoet op het daar aanwezige profiel, dus hij staat wel vast, maar die bout was uiteraard ook uitgenomen.

En inderdaad, de rek was groter dan wat ik verwachtte.

Dekadent

En je hebt geen 1 keer "stop! niet strakker! nu is het genoeg, je trekt m'n hele boot uit elkaar!" geroepen?

Wie heeft er ff snel een formule of uitkomst?

Bij windstil weer hebben we een jerrycan aan de grootzeilval gehangen. Deze hangt dan (net boven de giek) ongeveer 30 cm achter de mast te bungelen.

Hoeveel graden valling heeft de mast nu ongeveer?

Opmerkingen:
- De mast heeft nu een hele lichte positieve buiging waarbij de rechte lijn van masttop naar dekdoorvoer max 10 cm achter de gebogen mast zit.
- De mastlengte boven de dekdoorvoer is rond de 18 meter, totale lengte van de doorgestoken mast is rond de 20 meter;

Ik wil rond de 1% zitten, wie kan er input geven. Ik ben al die sin en cos lessen vergeten.

De V's en de bovenste D's staan nu onder een voorspanning van 25%. Peter is van plan om de vaste achterstag trimbaar te maken. Bij een fors aangetrokken achterstag zakt de voorspanning dan terug naar rond de 20%.

Peter heeft geen enkele keer zijn wenkbrauwen gefronst. Hij weet wel dat als het zwaar begint te lopen dat het werk dan pas begint. In plaats van een trimbare achterstag hebben we nu de kraanlijn en de grootschoot fors aangezet om het aanspannen van de V's en bovenste D's te vergemakkelijken. Het mooie was dat toen we de schoot weer losgooiden om de andere D's aan te spannen Peter direct kon zien wat het allemaal met de mast deed. Ik denk dat die achterstag zomaar snel aangepast zal zijn ....

Kortom, hoeveel graden valling heeft die mast nu ongeveer?

Gr Michel

ik neem aan dat je 1 graad mastvalling wilt (niet 1% ?)?
Of wil je 1% buiging?

de lengte van de mast lijkt me rijkelijk ruim geschat, mijn Spirit-mast is 16,5m boven water (en 15,4 boven dek) (en 16,9 totaal)

Als ik even 16 meter boven dek aanhoudt en de top staat nu 30 cm achter de voet dan is de valling nu ongeveer 1 graad.

groet
t

Uitgaande van 30 centimeter en 18 meter zit je op 0,95 graad, trek je de 10 cm prebend er vanaf dan zit je op 0,64 graad. Het is dus maar net hoe je de mastvalling definieert. Uitrekenen is trouwens kinderlijk eenvoudig, kwestie van hier klikken en in vakje a 30 (of 20) en in vakje h 1800 inkloppen en op calculate klikken.

Is die prebend van 10 centimeter over 18 meter (iets meer dan een half procent) trouwens de door de zeilmaker voorgeschreven hoeveelheid / hebben jullie deze met het grootzeil erop gecontroleerd? Of moeten jullie dit nog met varen gaan uitproberen? Indien dat het geval is zou ik eerst al zeilend de juiste prebend uitvogelen en dan pas met de valling bezig gaan.

Ik bedoel inderdaad mast valling in graden (@t) THX voor de input.

@ FMJ ... grootzeil is wel besproken maar niet bekeken. Er bestond de wens om in ieder geval te starten met enige prebend om negatieve bend te voorkomen in pokkenweer (semi toerstand). Dit mede omdat ik tijdens het zeilen op deze boot heb gezien dat de mast al heel snel buiging krijgt aan de wind zeilend met het grootzeil dicht. Daardoor verwacht ik dat het zeil geen recht gesneden voorlijk heeft.

1 graad is prima, dan weet Peter ook dat de mastvoet kan blijven waar die nu is.

Gr Michel

Beauty schreef :
mijn indruk van het grootzeil (een laminaat, weinig rek) na 2 maal meezeilen is dat het vrij vlak is en niet zoveel mastbuiging nodig heeft.
De Cunningham trekt nu recht naar beneden en helemaal niets naar voren. Dat zou ik zeker veranderen, om het grootzeil wat vlakker te kunnen maken. Nu doet ie hetzelfde als valspanning....

groet
t

Capo, een cunningham is toch om je voorlijk spanning hoger te zetten?

Je onderlijk trim je met je onderlijkstrekker...

Hoe zie jij het diagonaal trekken van de cuningham dan?

Groeten,
Johnnie

trotti schreef :
de cunninghamhole zit (meestal) niet direct in het voorlijk, maar een stukje daarachter. Je trekt dus aan het zeildoek, niet aan het (sterkere) voorlijk zelf.
En als je de talie dan ietsje naar voren laat lopen trekt je doek weg naar beneden én naar voren. Daarmee maak je je zeil vlakker, zonder dat de bolling veel van plaats verandert. Als je aan het voorlijk zelf trekt (de val) dan gaat de bolling naar voren (en wordt het zeil boller).
Ik vind het een groot verschil....
zo zit het op de Capolavoro:
het lijntje aan SB loopt maar een beetje naar voren, dat gaat naar de vertraging. Het eind aan BB loopt ca 45 graden naar voren en zit daar vast op de mast.


groet
t

Mast hoogte SunFast 37 is 16,70 boven water.
Met het achterstag helemaal aan (blokjes op elkaar) staat de mast als een pijl en boot zo krom, door de vertraging veel sterker als de grootschoot.

Groet,

Zonsnel

Leuk geschreven "pijl en boot" ... mag hopen dat de boot niet krom trekt

Of de achterstag sterker is bij jou dan deze schoot weet ik niet maar ik neem van je aan dat jij er meer kracht mee kan zetten. Kwestie van vertragen. Ware het niet dat hier ook een fijntrim op zit en dan pak je zo uit mijn hoofd 1 op 48. Wat er op de achterstag komt is aan de schipper maar hij weet mijn manier van vertragen. Ik wil het achter mijn rug om al liggend met 1 hand aan een borrel nog aan kunnen trekken zonder te gaan zweten. Nu is hier de schipper wat sterker dan ik dus wie weet wordt het een blokje minder.

De kortere mast maakt het iets van 1,2 graden in plaats van 0,9. Allemaal binnen het gewenste werkgebied. De mastvoet naar achteren verplaatsen geeft nagenoeg een rechte mast of wellicht zelfs valling voorover wat voor nu niet gewenst is. Onderin de mastvoet zitten 3 gaten door en door waar de bout in kan met iets van 2 cm verschil per gat. De bout zit nu in de middelste. 2 cm verschuiven hieronder is een veelvoud daarbovenin. Er kan ook voor gekozen worden de mast rechter te trimmen met meer voorspanning op de D1/D2's, zeker een optie met een verstelbare achterstag.

Nu eerst maar zeilen.

Gr Mi

Als ik uitga van stahoogte, zal 2cm onderin, een stuk of 15 bovenin zijn. Dat zou een halvering van de eerder gemeten valling betekenen. Van 1,2 naar 0,6 graad.

@FMJ, niet 1 keer ho stop geroepen. Ik ken Michel ondertussen goed genoeg om te weten dat hij verstand van zaken heeft, en hij kent mijn stelling dat ik ver durf te gaan, maar het moet wel heel bljven.

Hoogte bovenwater is ongeveer 17.00 m1. Met antenne reken ik op 17.50 m1 boven water, heb ik ook nog wat marge.

De achterstag aanpassen, dat zal wel gewoon op dezelfde manier worden zoals het origineel op dit schip hoort. Aan bakboord een borglijn, en dan met een getrapte vertraging aan stuurbord trekken aan de stag. ( en ik twijfel of ik ook met een biertje in de hand met 1 hand moet kunnen doen, net als Michel, of gewoon mijn stoere blik opzet bij aantrekken...)

Wordtt vervolgd.

Dekadent

Hier nog even over doorgedacht, aantal blokken en configuratuie heb ik gevonden zoals het origineel hoort. Wat ik dan weer niet kan vinden is het volgende.

Achterstag splitst zich een meter of 3,5 boven dek in een spruit naar bakboord en stuurboord, de originele configuratie is ook in een spruit.

Aan bakboord komt een borglijn. Welke touwsoort, breeksterkte, moet dat ding zo strak dat er in ieder geval positieve bend blijft bestaan, mocht ik de trim een keer vergeten of losschieten?

De lijn door de blokken, wat voor lijn, breeksterkte, kan dat een gewone schootlijn zijn?

Vragen, vragen...

Dekadent

De breeksterkte van je lijn moet niet minder zijn dan van je stag / je blokken. De 'vanglijn' dus Dyneema of Vectran in dezelfde diameter als je achterstag. Eerste cascade de helft van de breeksterkte van deze vanglijn, etc etc.

Omwille van het soepel om de blokken lopen wil je graag zo dun mogelijke lijnen, dus liefst alles in single-braided Dyneema of Vectran, maar als je niet zit met wat harder trekken dan kan gewoon polyester natuurlijk ook, mits dat door je blokken past.

Even materiaal sterkte voor dummies.

Diameter staaldraad is diameter dyneema? Juiste conclusie?

( Overigens is de verstaging in dyform, is voor zover ik weet sterker dan ronde tieren geslagen. Gaat rekensommetje dan ook op? )

Dekadent

Dekadent schreef :
dyform is zo'n 25% sterker dan even dik 1*19 rvs
groet
t

Dekadent schreef :
Volgens mij staat het spansysteem inclusief gebruikte lijnen met tekening in het bij de boot horende handboek.Heb je die niet bij de boot? Ik heb ooit een digitale franse versie gedownload. Heb van krijgsman destijds een tweetalige geprinte versie gehad. Laat maar even weten of je de franse hebben wilt dan stuur ik een pbtje.

Is het een raar idee om van de borglijn een soort borg*stag* te maken? Ofwel, geen touw maar duurzamer rvs/dyform/...

Stuurboord grootste deel idem, de takel hoeft natuurlijk niet lang te zijn. Kies voor comfort en veiligheid de lengte van het vaste deel zodanig, dat niemand (staand of zittend) met z'n hoofd tegen de blokken kan komen.

Het plaatje van de configuratie heb ik, twijfel nog over een extra vertraging om ook kleinere bemanningsleden te kunnen laten trimmen.

Lijndikte en blokgrootte zijn nog vraagtekens.

Om een staaldraad als borg te laten dienen. Ik weet het niet.... Als ik domme dingen doe met de trim, kan de mast in theorie naar voren gaan en met een klap met de borg gevangen worden. Staaldraad is sterk, maar schokbelastingen lijken me niet aan te raden.

Maar goed, ik ben geen deskundige op het gebied van materiaal sterktes, weet alleen na aardig wat jaren rondvaren ( en vanuit mijn werk in de grond weg en waterbouw ) dat krachten altijd groter zijn dan verwacht.

Dus tips blijven welkom.

Dekadent

web schreef :
Veel wedstrijdboten hebben dat ook zo'n borgstag van Dyneema... Wat er gebeurd (lees: kan gebeuren, als je dat niet hebt) kun je bijvoorbeeld aan 1 van de Mini zeilers vragen die dat net heeft meegemaakt tijdens de Azoren race ( Ysbrand Endt)

No offense Peter maar ....

..... ik zie het als geheel overdone om een extra borglijn te maken. De mast staat onder een dubbel paar gepeilde zalingen en is 9/10e getuigd.

Een knoop in de haallijn akkoord, maar dat is dan ook alles wat mij betreft. Voelt een beetje hetzelfde als een reserve stag naast de voorstag. Die zou ik dan eerder doen want als die breekt ben je echt de sigaar.

Met een fors aangetrokken achterstag en een borglijn die slack hangt verwacht ik juist meer schade als er iets mocht knappen.

Hoevaak heb je die borglijnen in de praktijk al gezien? Ik nog nada niente nooit never niet nergens.

Wel een fel kleurtje nemen hoor voor die lijntjes!

My 2 cts

Maar mijn conservatieve ziel zegt wat anders...En in de originele configuratie zit het ook en, afijn zo nog een paar gevoelsmatige redenen.

Dekadent