Onderwerp: Zelf je wantspanning controleren is easy

... met een wantspanningsmeter.

Met de meter die ik van Delphi32 geleend had heb ik mijn tuigage gemeten en bijgesteld. Dat het hoofd- en onderwant te los stonden wist ik wel, maar dat het zó erg was niet. Als de onderwanten op 5% stonden was het veel. Aangezien de mast wel al goed recht stond (gecheckt met de grootzeilval met wat zware sleutels er aan) was het een kwestie om de wantspanners SB en BB evenveel slagen aan te draaien. Met 2 bahco's is dat eigenlijk heel eenvoudig. Ik heb de schoefdraad van de spanners eerst schoongeborsteld en toen ingespoten met teflonspray, dat gaat niet plakken en trekt geen vuil aan.

Eerst de hoofdwanten op (ongeveer) 17% gezet
en daarna de onderwanten ook op ongeveer 17% gezet.

De mast stond ondertussen nog kaarsrecht, dus dat ging goed


Toen het achterstag aangespannen met de handspanner. Een absoluut leerpunt: die kon en moest veel strakker dan hij ooit gestaan had. Ik heb het achterstag eerst op 20% 'gedraaid' en daar met tape een markering op de spanner gezet, daarna heb ik hem losser gezet op een spanning van ongeveer 15%.

Daarna nog gekeken naar de rake / mastvalling, die bleek rond de 1,7% te liggen, mooi tussen de 1 en 2% in die het zou moeten wezen. De mastbuiging was bijna te verwaarlozen. Het zware Selden mastprofiel kon ik met het achterstag op 20% (fractioneel getuigd) niet verder buigen dan ongeveer 0,02 - 0,03%. Met het achterstag op 15% bleef het steken op hooguit 0,01%, te verwaarlozen dus.

Dankzij de meter en de info in o.a. dit topic kon ik nu met vertrouwen de spanning correct instellen. Ik ben benieuwd wat ik daar in de praktijk van ga merken.

Hoe lees je dat ding af Timo??
Jij hebt t over 17 %, maar waar zie ik dat?

De prebend in je mast kan je ook met je voorste onderwanten regelen.

Met de achterstag (en ene toptuigage) doe je indd weinig aan de prebend. Daar regel je eigenlijk alleen je voorstag doorhang mee.

Maar, let maar eens op hoeveel beter dit gaat varen

Groeten,
Johnnie

Anjo schreef : Op zich heel eenvoudig, het staat er gewoon op bij de schaalvedeling.

Er zit bij de meter ook nog een tabelletje waarin je de relatie tussen stagdiameter, afgelezen waarde en % rek kan bepalen, maar echt nodig heb je dat niet.

trotti schreef : Ik heb geen voorste onderwanten. De stagen die daar zitten zijn de strijkstagen. Die staan alleen handvast gedraaid, de dekogen daarvan zijn niet ondersteund door trekstangen of zo. Mastbuiging zou dus eerder dekbuiging worden

@ilCigno:

Die dingen zijn dus hartstikke onnauwkeurig, ik denk dat ze alleen geschikt zijn om spanningen te vergelijken. Net zoals met een vochtmeter zeg maar.
Nachtvlinder schreef :

Nachtvlinder schreef :
dat kan haast niet anders, als je ziet hoe hij in elkaar zit.
Kan iemand eens de vergelijking doen, de enige echte methode met de centimeter de rek meten, en dan kijken wat deze 'meter' ervan zegt?
En dan liefst bij verschillende belastingen, 10, 20, 30%.

Nee, ik ga dat zelf niet doen, want ik ga geen geld uitgeven aan zo'n meter....

Nachtvlinder schreef :
Waarom denk je ( zo te zien tenminste) dat dat ding van Harken beter is?
Das net zo iets als een ouderwetze analoge schuifmaat vergelijken met een met digitale aanwijzing.
Ook in dit geval van een wantspanningsmeter hebebn beide hetzelfde meetprincipe en dat kan , als het ontwerp een beetje goed is berekend , best nauwkeuriug zijn.
5% of zo lijkt me best mogelijk.
Alleen is die surecheck wel heel wwat geodkoper:
www.jimmygreen.co.uk/item/428/...ck-rig-tension-gauge
www.dekkerwatersport.nl/catalo.../product.aspx?link=2

Overigens bestaat dat meetprincipe al heel alng. Ik heb een vergelijkbaar ding al gebruikt in de zestiger jaren maar dan voor het meten van een draadspanning op spin- en weefmachines bij snelheden tot 10 meter/seconde.
En dat meetprincipe was precies hetzelfde.
En er bestaan nog veel meer van dat soort apparaten, ook voor :
www.checkline.nl/spanningsmeter/
Ad

Ik ben op mijn boot ook met de surecheck begonnen die ik geleend had. De prestaties werden toen dramatisch beter.

Ik was toen zo overtuigd dat ik er zelf een wilde, en heb gekozen voor de Loos omdat die duidelijker af te lezen is, er steviger uit ziet, en in de meeste tuningguides genoemd wordt, ondanks dat hij flink duurder was. (Ik had de iets grotere maat nodig. De V's zijn 8 mm)

Het ding van Harken lan geen 8 mm stag aan.

Toen de Loos binnenkwam uiteraard meteen gecontroleerd. De spanning die ik met de Surecheck er op had gezet kwam al heel aardig in de buurt. Ik hoefde er maar heel weinig bij te draaien. (Moest wel iets strakker)

Het viel mij dus erg mee, ik had toen eigenlijk slechter verwacht.

Voor het wedstrijdcircuit zou ik weer de Loos nemen, maar voor een toerboot kan je met de Surecheck prima werken.

De foto is goed, je meet bij het rode puntje. Zoals hij op de foto is is het puntje bij 17,5% net bedekt.

Yellow Boat schreef :
Dat denk ik dus niet zoals ik later in m'n post schrijf! Precies om de reden die jij noemt.

Dit (mechanische) principe zou misschien nauweuriger kunnen worden uitgevoerd door de buiging op een lengte van bv 1 meter te baseren. De kracht die je (in het midden van die 1 meter) nodig hebt om de stag bv 5 mm weg te duwen is dan veel meer een functie van stagspanning ("ontbinden in vectoren") en minder van materiaaleigenschappen. Mss is een oude 1x19 wel stugger dan een nieuwe. Geen idee eigenlijk...

Maar goed, al die dingen geven natuurlijk wel enige indicatie en kunnen best nuttig zijn. Vind ik zelf ook

Zeggen ze van dat Harken ding nu dat de nauwkeurigheid overall beter is dan van de loadcell die erin zit??? Het moet niet gekker worden.

En wat betreft analoog vs digitaal: Je kan moeilijk zeggen dat we tot in de jaren 70-80 alleen maar liepen te prutsen.

De meetnauwkeurigheid wordt vnl. bepaald door de kwaliteit van de sensor: het deel wat de daadwerkelijke meting uitvoert.
Of je het meetresultaat nu uitleest op een fancy digitaal instrument of een analoog metertje maakt natuurlijk niets uit.

Maar, IlCigno: helder verhaal hoor. Tot nu toe doe ik het op gevoel: met dezelfde hand (links of rechts) de BB en SB wantspanning controleren. Ik neig wel altijd om ze goed strak door te zetten. Ik wil onder geen beding slack in m'n lij want! Ook niet bij harde wind.

Vorig jaar zo'n surecheck aangeschaft.De juistheid van de meting hangt bij zo'n apparaatje af van de calibratie van de veer, en daar kun je je inderdaad vragen bij stellen. Als recreatiezeiler lig ik echter niet wakker van de exacte en supercorrecte stagspanning. Maar omdat ik mijn mast zelf strijk en zet, en ik hem ook bij wat meer wind aan boord wil houden, leek me zo'n eenvoudige wantspanningsmeter toch wel aangewezen.
En met reden, meten = weten, m'n verstaging stond véél te los.
Ik heb dan voor de lol ook even getest op 10 andere boten in de haven: 6/10 stond ook (veel) te los.

Nu ga ik een volgende keer toch ook eens kijken of dit apparaatje zinvolle info oplevert:

Bij een zelfde staglengte, -dikte en stagspanning hoort een zelfde frekwentie.
En dan een excelletje maken...

Het is nu op de Dehler met het Selden manual in de hand strakker als ooit te voren.
Staan nu op ongeveer 15 % en is meer als genoeg.
Met het beetje prebend van 1 a 2 %

Tijdens onze kennismakings- en proefvaart vandaag voor de ZF-Pinkstertrip a/b van de Quintessens van forumlid Nardus, hebben we de verstaging flink aangedraaid. Bij halve wind stond het want aan lij veel te los: de spanners waren de eerste paar slagen zelfs met de hand aan te draaien! Aan lij de zaak goed op spanning gezet en vervolgens weer halve wind terug over de andere boeg. Daarna de andere boeg met dezelfde hoeveelheid slagen aangedraaid. Nu staat het er goed bij en kunnen we vol vertrouwen aan de ZF-pinkstertrip beginnen!

Belerion II schreef : de vraag is: staat je mast nu nog recht?

Yep! Uiteraard gecontroleerd. De spanners heb ik aan SB en BB dezelfde hoeveelheid slagen gegeven. Daarna de mast gecheckt.

Een van de voorwaarden voor een verantwoorde meting is, dat je een paar keer dezelfde meting achter elkaar doet en niet op 1 meting afgaat, dus de spanner er achter elkaar erop zet en eraf haalt en let of er verloop in de weergegeven waarden zit.

Met welke spanners zijn er binnen het forum ervaring?

Grtz., Gregor

Gregor schreef : Ik heb niet eerder met zo'n meter gewerkt, alleen de SureCheck dus.

Ik heb me net zo'n 'Surecheck' aangeschaft. Ook ik deed het tot nu toe met de losse pols, op gevoel. Maar blijkbaar al jaren met te losse stagen rondgevaren.
Ik heb niet erg veel ervaring, zeilde altijd met kleine zeilbootjes (FJ, 420,...) of windsurfen (helemaal geen stagen )en het gebruik van de achterstag is me dus vreemd.

Op mn FS22 wil ik het nu helemaal goed doen. De Selden manual heb ik intussen doorgenomen en nota gemaakt van de punten en spanningen voor het 7/8e fractioneel tuig met gepijlde zalingen.
Als eerste test controleerde ik eens mn achterstag. Die heeft een 4 op 1 spanner met twee blokken en een curryklem. Met veel macht kan ik er hooguit 6% op krijgen terwijl de Selden manual een minimum opgeeft van 10% en een maximum van 20%.

Zeilde de vorige eigenaar dan al jaren, net als alle andere FS22-eigenaars, met een te losse achterstag?

Komend weekend ga ik me er alvast aan zetten om alles correct op te spannen en een eerste zeiljaar met goede verstaging rond te varen

Krabke schreef :
vast wel, zoals bijna iedereen.

met een 1 op 4 kun je als je goed je best doet misschien 2000 Newton kracht zetten.
De breeksterkte van de hekstag is 18.000N als het 4 mm is, 20.000N als het 5 mm is (beide ongeveer).

Dus die 10% zou je nét moeten kunnen halen maar de lijn zal rekken en de schijven hebben een forse weerstand, die 6% is vast wel in de buurt.

Ik kan me niet voorstellen dat er voor fractioneel een default achterstagspanninggetal is. Met je achterstagspanning regel je mastbend. Als je er niet genoeg bend in krijgt moet je meer vertragen.

Er zit nogal een verschil tussen een stijf profiel en een klein gaffeltje aan je masttop en een dun profiel en een grote gaffel.

Een drievoudige vertraging is niet veel voor een achterstag. Misschien verstandig om er een cascade vertraging van te maken.

Selden schrijft natuurlijk over Selden masten... maar toch staat er bij fractional met gepijlde zalingen:
tension the backstay hard, but not exceeding 20%.
(overigens eerst de cap shrouds, dan pas de backstay....)

Maar het voorschrift van Selden om minimaal 10% tot max. 20% spanning te zetten klopt dus voor mijn 7/8e tuig met gepijlde zalingen?

OK, dan moet ik maar eens investeren in een betere spanner.