Onderwerp: Mast trimmen/pompende mast

Nadat ik heel wat gelezen en bekeken heb over het trimmen van de mast heb ik helaas geen antwoord kunnen vinden waar ik wat mee kan. Ik hoop dat iemand uitkomst kan bieden.

We hebben een Van de Stadt 34 met een toptuig (Masthead rig). De mast staat op het dek. De mast heeft 1 paar zalingen.

De zalingen zijn heel licht gepeild (iets van 10-15 graden). We hebben hoofdwant en slechts 1 onderwant dat op dezelfde plek eindigt als het hoofdwant op het dek. Dit onderwant staat dus ook iets gepeild. Daarnaast is er een babystag. Als ik ga trimmen trekt het hoofdwant de mast in een kromming. Dit komt door de iets gepeilde zalingen. De babystag versterkt dit effect. Dit precieze ontwerp staat niet in de Selden handleiding (pagina 32 lijkt het best, maar ik heb geen dubbele onderwanten per kant).



Mijn probleem is dat de mast erg gaat pompen. Dit doet hij als we rustig in de haven liggen zonder zeil erop. Je ziet hem dan trillen rondom het punt waar de zalingen, onderwant en babystag samenkomen. Nu ligt er in de haven een vergelijkbaar schip met dezelfde situatie. Ook die trilt/pompt net zo!
Onder zeil (met veel wind (5/6+) is de boot rustig en blijft de mast stevig staan (druk grootzeil?). Als ik echter net even de wind in stuur en de boel gaat klapperen, begint de mast vervaarlijk uit te slaan (pompen). Dat is niet prettig en kan volgens mij tot gebroken mast leiden. Omdat we eigenlijk dit seizoen pas voor het eerst in harde wind zeilen wil ik dit graag oplossen. Ook in hoge golfslag kan ik me voorstellen dat de mast het zwaar te verduren krijgt als we in een golfdal klappen.

Wie heeft ervaring met deze situatie en kan tips geven om dit probleem op te lossen? Ik zat te denken om bij de zaling nog twee "checkstays" (hoe heet dat in NL?) toe te voegen zodat ik aan de wind de mast stabieler vast kan zetten. Als dat een goede manier is, hoe bevestig ik die aan de mast? Er zitten daar verder geen voorzieningen.

Ik vind het al met al raar dat de mast zo doet. Het moet toch goed ontworpen zijn?

Of ik lees erover, maar hoe strak staat je verstaging?

Op 15-20%

Maarten-Jan schreef :
hoe heb je dat gemeten? ofwel, weet je het zeker?
die gepijlde zalingen zouden dit gedrag van de mast bij voldoende spanning echt moeten voorkomen.....

Met de twee meter lat en vervolgens tijdens het zeilen onder hoek gecontroleerd of de verstaging niet te slap hangt.

Een vraag tussendoor; hoe vast moeten de zalingen zitten? Maw mag er beweging in zitten van voor naar achter of moeten deze gefixeerd blijven?

Maarten-Jan schreef :
ok, dat zou moeten kloppen.
Bij het spannen van de cap shrouds moeten de onderwanten goed los staan, anders kan de mast niet buigen. Die onderwanten vervolgens een beetje op spanning, om de bocht ind e mast te beperken.
Dit alles volgens het Selden boekje, ik neem aan dat je dat zo gedaan hebt?
de boot, is die stijf en stevig, dat hij niet 'meegeeft' onder de druk van de mast en de spanning van de wanten?

Ja, dat heb ik gedaan, punt is dat de onderwanten de mast nauwelijks uit zijn kromming halen! Ik heb zitten draaien maar dat hielp niet. Die zitten dus op dezelfde plek als het hoofdwant en hebben nauwelijks effect op de mast.
Mijn schip is erg stevig en heeft weinig/geen last van buiging. Hij is houtepoxy met drie lagen multiplex en tussendoor weefsel.

Vorig jaar met de tuiger besproken, toen had ik nog twee voorstagen vlak achter elkaar. Op zijn advies nu nog maar eentje overgehouden om de voorstag beter op spanning te kunnen zetten. Door de kromming in de mast durf ik de achterstag niet volledig door te zetten, laat staan dat ik deze met de spanner tijdens het zeilen nog op grotere spanning zet!

ik heb dezelfde tuigage (alleen met 3 stel zalingen), en de onderwanten halen de mast echt wel uit de bocht, ook als ze op hetzelfde punt aan dek zitten als de cap shrouds, dat gaat wel goed.

twee voorstagen is idd een ramp voor de voorstagspanning (en dus hoogte varen en zeildiepte). De stag met het zeil waait altijd weg, de niet relevante stag gaat strak staan... nutteloos, 2 voorstagen.

hekstag: gewoon goed strak zetten. Een mast (welk merk heb je?) mag je in zijn algemeenheid zo'n 2% van de lengte kromtrekken. Je zal zo'n 14 meter mast hebben, die kun je dus bijna 30 cm bocht in maken (een voet!) voordat het wat veel wordt. Als je met de hekstag op 25% nog meer bocht krijgt dan mag de voorstag ietsje korter.

zo staat mijn mast met de hekstag aan (en de babystag nog los):

Zie ik bakstagen?

Zo krom staat die van mij ook niet! En, zo krom durf ik hem niet te trekken. We hebben een mast van circa 12,5 meter, omdat we geen fractioneel tuig hebben.

Het merk weet ik niet, maar het is niet een mast om erg krom te trekken, hij is dikker dan die van jou. Het is raar dat dit pompen met rustige wind in de haven al gebeurt er lijkt dus een resonantie in de mast te zitten. In mijn beleving kan ik de mast alleen maar krommer trekken. Hoeveel spanning mogen de onderwanten hebben? Ik dacht ook zo'n 20%. Daar staan ze nu op. Heeft het zin de mastvalling te verkleinen door de voorstag korter te maken? Idealiter zou de kromming er een klein beetje moeten zijn maar trek je hem flink door met de achterstagspanner tijdens het zeilen.

@nico: ja je ziet bakstagen die los staan. Alleen in gebruik met flinke golven op aandewindse rakken.

20% voor de onderwanten is erg veel, dan houden ze de mast recht, en dat wil je niet.
Ik zou eens experimenteren met:
- onderwanten een flink stuk losser
- cap shrouds op 15 a 20%
- hekstag op 15 a 20%, en niet bang zijn voor een kromme mast
(mijn mast is ook masttoptuigage!)

Staat de babystag wel los als je probeert de mast met de D1's rechter te maken?

In het algemeen kan je stellen dat een kromme mast stijver en stabieler is dan een rechte mast, er mag / moet dus best wel wat bocht in zitten. Met de D1's kan je die bocht vervolgens weer verkleinen, maar dan moet de mast wel eerst ter hoogte van de zalingen behoorlijk naar voren zijn gedrukt door de gepijlde zalingen. Als je zalingen nog recht boven de puttingen hangen gebeurt er niet veel natuurlijk. Eventueel beetje in de kromming helpen met de babystag. Als babystag en D1's een mooie driehoek vormen dan moet het geheel stabiel zijn.

Als je je grootzeil op de grond legt zal je ook zien dat het voorlijk niet recht is, dat houdt er al rekening mee dat je mast wat krom staat. Heb je je mast te recht dan is ie A minder stabiel en B staat je grootzeil minder goed.

Deck stepped mast is lastiger krom te krijgen dan doorgestoken. Al eens geprobeerd te varen met wat meer/veel spanning op de neerhouder?
dat zal vooral voor buiging onderin zorgen, ik denk dat daar wel een stabiliserende werking van uit zal gaan.

@FMJ; ja, de babystag maak ik pas als laatste op spanning. De hoek tussen de D1 zoals jij ze noemt en de mast is heel erg klein. Ze staan zeg maar recht onder de uiteinden van de zalingen. Ze trekken de mast dus vrijwel niet naar achteren, de babystag trekt hem juist makkelijk naar voren omdat hij een veel grotere hoek maakt. Het lijkt dus een configuratie die niet stabiel kan zijn.

Ik heb nu een kromming van zp'n 6 cm.

Even een vraag herhalen want het dreigt af te dwalen (ik heb geen bakstagen dus daar hoef ik geen discussie over tenzij ik ze nodig heb); moeten de zalingen gefixeerd zijn of mogen ze bewegen als je ze gemonteerd hebt? Ik heb het idee dat er eentje beweegt (van voor naar achter).

@Firebolt; ik heb de cunningham dan vrij hard doorgezet en dat resulteerde in meer mastbuiging, leek wel iets stabiliteit te winnen maar dat kan ook door de druk van het grootzeil komen.

De oorspronkelijke vraag was: Hoe het bewegen van de mast (zonder zeil) te voorkomen? meen ik.

Wanneer ik het goed begrijp gebeurt dit bij een bepaalde windsterkte, niet erg sterke wind?

Het zou kunnen zijn dat het een cadans is van de mast die bij bepaalde situaties/windsterktes optreedt.
Dit is een toestand die haast niet te verhelpen is met spannings wijzigingen op de verstaging.
Beweegt de mast in langsrichting van het schip terwijl de wind er aardig dwars over waait?

Wanneer het is wat ik denk, dan dient de luchtstroom rondom de mast, zoals die nu is, verstoord te worden.
Daar zijn verschillende manieren voor.
De meest voor de hand liggende is een stootwil met een leuvertje onder en boven in de grootzeilgroef hijsen tot ergens 3/4 van de masthoogte.
Een beetje proberen waar het precies het beste resultaat geeft.

Wanneer je dan de plaats gevonden hebt zet je zo´n stootwilachtige radar reflector op die hoogte voor op de mast en is het probleem over.

Laat even weten of je hiermee succes hebt.

Saeftinghe schreef :
Feeling 29/Kelt 850 is er ook berucht om. Stootwil helpt. Buurman (Kelt 850) heeft een radar geplaatst, dat hielp ook

Maarten-Jan schreef :
De vraag van TS gaat ook over het gedrag onder zeil...., maar de stootwiltruc in de haven is prima.

Het aanhalen van de cunningham is niet hetzelfde als de neerhouder. De cunningham beinvloedt een beetje de valspanning, en de bolling van het zeil, maar heeft nauwelijks invloed, zeker niet op de mastbuiging.
Het strak doorzetten (met harde wind) van je neerhouder zal vooral de mastbuiging van het deel onder de zalingen beinvloeden, precies waar een mast gaat pompen. Als je de neerhouder strak aan zet ( met de lier) trek je als het ware de mastvoet naar achteren, en duwt de giek naar voren bij de lummelbout. Zo beinvloed je de mastbuiging, vooral onder de zalingen. Ik verwacht dat daar een behoorlijk stabiliserende werking van uit zal gaan. Bovendien maakt het je grootzeil vlakker, ook goed in harde wind.

Zalingen horen in principe star te zijn, maar er zijn soorten die wel een beetje speling vertonen. Een starre verbinding zal ook zeker wel invloed hebben, ik zou dat alleen niet op eigen houtje doen, maar met een mastenbouwer bekijken.

Wat is "Pompen van de mast"?

Vinni

Met pompen van de mast bedoel ik dat hij vanuit het midden naar voren en achter beweegt. Dus ter hoogte van de zalingen beweegt de mast zodat de kromming groter en minder groot wordt.

Het trillen (pompen) van de mast zou wel eens minder kunnen worden als de top niet onder spanning staat. De luchtstroom onderbreken wordt al gedaan door zalingen en lopend want. Bij een auto antenne op het dak gaat trillen gepaard met geluid over door een knobbeltje zelfvulcaniserende tape halverwege de antenne te zetten maar de top is vrij zonder spanning.

@ TS

Ik lees het toch goed

Tijdens het zeilen onder helling bij zeg 4 Bft aan de wind met wat golven:

- heb je tijdens het zeilen geen waar te nemen slack op je verstaging aan lij
- buigt je mast ook niet zijwaarts door als je erlangs kijkt.
- pompt de mast alleen bij een overstag

Is dat wat je zegt?

Pompt de mast dan van links naar rechts, voor naar achteren of draait die rondjes ?

Gr Michel

Er is bij zware helling wel voelbare slack, maar bij zeg 20 graden niet; zoals het volgens mij hoort. De mast blijft ook rechtop staan dus de onderwanten staan goed. Het pompen gebeurt als ik iets te ver in de wind ga (voorlijken gaan klapperen) dat kan door golfslag zijn maar ook door de voorbereiding op door de wind of om een flinke vlaag op te vangen. Het pompen gaat alleen van voor naar achter (meer en minder kromming in de mast) en dat is de reden van mijn zorgen. Dat hij in de haven iets pompt bij bepaalde wind is ongemakkelijk, maar niet zorgelijk en kan ik met de gegeven tips wellicht oplossen. Bij windkracht 5+ vind ik het echter niet zo fijn, laat staan dat ik nu de zee op ga met het risico van en harde wind en flinke golfslag. Ik wil het daarom goed oplossen.

Ik ga in ieder geval da mast eraf halen en de zalingen goed nakijken. Ik wil toch nog mijn net aangeschafte hydraulische achterstagspanner monteren en dan moet de achterstag aangepast worden. Dat gaat ook makkelijk als de mast eraf is. Ik wil het dan alleen wel goed in orde hebben natuurlijk dus elke tip of oplossing blijft me interesseren! Dank alvast voor de tips tot nu toe.

Ik heb ook last van een pompende mast, maar dan vooral in de haven, zonder zeil. Onder zeil is het me nog nooit opgevallen iig.

Ik vind het echt super irritant, continue een schok door de boot.

Ook ik heb een topgetuigde boot, maar geen gepijlde zalingen. Wel een veel kortere mast, met praktisch geen buiging.

De enige oplossing, die in 90% van de gevallen werkt is voor mij dan ook het hijsen van 1 of soms ( bij extreme wind ) 2 stootwillen, soms met het touw gewokkeld om de mast om de luchtstroom maar te onderbreken. Maar het is meerdere keren voorgekomen dat ik s'nachts uit m'n kooi ben gekropen om de boel anders te hangen omdat de mast toch weer begon te resoneren/pompen.

plaatsing van een reflector vind ik overigens wel een hele goede ! had daar nog nooit bij stil gestaan.
Zal bij het zeilen ook eens opletten of de mast dan nog pompt, al lijkt me dat onwaarschijnlijk.

Als je de achterstag helemaal strak doorzet en de mast lekker krom zet met de babystag, is het dan nog? Jouw verhaal resumerend lijkt het erop alsof de winddruk in je zeilen de mast buigt of juist strekt. Je zeilen trimmen dus de bocht in de mast in plaats van dat jij die trimt met de babystag.

Op het moment dat je oploeft, komt de mast dan rechter of krommer te staan dan wanneer je gewoon druk in je zeilen hebt?