Onderwerp: Dyneema vragen

Heb nieuw kaal en ommanteld dyneema voor de bakstagen, cascade, genuarails en dergelijke.

Er rijzen wat vragen die wellicht al hier gesteld zijn, maar te algemeen om te zoeken.

Hoe zat het nu met UV werking op kaal dyneema, bijvoorbeeld als je gaat verjongen en er zit geen uv coating op het dyneema binnenin?

Hoe zit het ook weer met de breeksterte van een oogsplits i.v.t. de ronding waar het om gaat? Als voorbeeld is 6 mm kaal dyneema om een harpje of 8 mm pen doen erg nadelig voor de breeksterkte en moet je daar dan een mantel, bus of kous om doen om de radius te vergroten of slijtage te voorkomen?

Hoe zit het met slijtage van kaal Dyneema om blokken? Als voorbeeld de cascade, aan de achterstag zit een blok en daaroverheen loopt in V vorm straks de kale dyneema van de ene boeg vast naar de andere met vertraging en klem. Moet hier liever ommanteld Dyneema of kan het ook met kaal?

Dyneema is errrrg goed bestand tegen UV, ook kaal. Er is bijna niet beter.
Ik maak me geen enkele zorg over m'n kale stagen.
Een oogsplits met ooggrootte net zo groot als de diameter heeft bijna 100% breeksterkte. Alsm je milt kan ik een link naar de onderzoeken sturen.
"Dyneema om blokken". Begrijp ik niet zo goed. Bedoel je een dyneema oog om een low friction ring? Dat is geen ENKEL probleem

Hier al een begin, was een verhitte discussie: forums.sailinganarchy.com/index.php?showtopic=171827

Interessant allemaal. Dus een 6 mm Dyneema achterstag mag direct om een 6 mm tonnetje gesplitst worden, zonder oog? Aangezien dit achterstag los kan komen te staan, moet ik nog bang zijn qua schavielen tussen tonnetje en lus?

Wie kan een goed (beginners) boek aanraden voor het splitsen, verjongen etc van moderne materialen? Mijn tig jaar oude "Dit is knopen en splitsen" boek loopt hopeloos achter...

Is dit wat?

zeilersforum.nl/index.php/arti...censies-hoofdmenu-92

Er staat veel materiaal online op youtube vd lijnenspecialist.

m.youtube.com/user/Lijnenspecialist?

Goede bruikbare filmpjes.

Sunday schreef :
Het gaat om de achterstag, onderaan zit een blok voor staaldraad en vanaf de spiegel loopt een staalkabel van de ene naar de andere kant in een V om het blok. Die staalkabel wil ik vervangen door dyneema en aan stuurboord de cascade die eraan zit vervangen voor meer vertraging.
De vraag is of kaal dyneema over dat blok wat bij de radarreflector zit niet teveel gaat slijten over dat blok.

Faran schreef :
Dankje! Precies wat ik wil bedoel. Veel fijner lezen/plaatjes kijken dan youtube op de kajuittafel vind ik!

Sunday schreef :
Volgens deze test met dyneema met een mantel 81%
dl.dropboxusercontent.com/u/17...e%20ZF%20%20link.pdf (tijdelijke link)

nepal schreef : Het lijkt een dyneema lijn met polyester mantel waarin ze een gewone oogsplits hebben gemaakt.
Zo moet je niet met dyneema omgaan: daar moet een locking òf niet-locking brummel in met een lengte van 62d en over 32d een zorgvuldige verjonging.

Bovendien valt me op de foto van de trekbank op dat ze een vrij klein touw-oog op een heel dikke pin leggen: dat verkleint de breeksterkte ook nog

Weet er niet veel van hoor, maar het verjongen bij een splits is erg belangrijk. Zou je helemaal niet verjongen dan breekt de lijn op de "bobbel" van de ingesplitste lijn.

Touw dat gewoon in de juiste richting over een blok loop slijt nagenoeg niet. Zeker kaal dyneema niet. Vallen slijten bij het blok omdat ze scheef worden getrokken en daar zo lekker jutteren in golven en vlagen.

Kaal dyneema kan makkelijk plat gaan liggen om een ton. Met een mantel niet. Een plat liggend stuk dyneema kan in kleinere radii worden gelegd. Hangt dus ook van de braid af. Bij een vol rond lopend stuk lijn is het best makkelijk. Je neemt één streng van de vlecht en volgt die. Als die streng een héél rondje heeft gemaakt om het touw, die lengte moet de omloop van je buiging hebben. (dan zijn alle strengen onder evenveel uitrekking.

Dus delen door een half pi en je hebt je theoretische diameter. Maar ja die theorie heb je hélemaal niks aan, tenzij je een blok ontwerpt waarin de lijn rond gehouden wordt, of een teminal voor een PBO stag.

Bedenk ook dat de lijn in het oog maar de halve spanning van het stag ziet.

Zag gisteren een boot waarbij een trim achterstag-cascade van een fractionele mast was gemaakt van Dyneema. In plaats van blokken of glijringen was een deel (het hoog-belaste deel) van deze cascade gemaakt door een gesplitste Dyneema lus waarbij het halende part daar doorheen liep. Dus koud-op-koud zeg maar. Diameter Dyneema was 5 mm schat ik. Was een dunne X-99 mast met lang, verjongd ongestaagd deel.

Mag dit/gaat dit goed?

Wellicht, maar ik zou t toch niet doen. Het is best duur spul, en zo'n ring zijn de kosten niet.

Ik heb een keer staan kletsen met John Franta van Colligo Marine. Hij heeft een heel systeem ontwikkeld, met allerlei hulpstukjes om een complete dyneema verstaging te maken.

Zijn stelling: Als je dyneema gebruikt, moet je dimensioneren op de rek die je wilt, of niet wilt. De sterkte is dan zoveel beter dan staaldraad (factor 3 ongeveer), dat je daar echt nooit meer over hoeft na te denken.

Mbt UV: over 10 jaar verlies je ongeveer 10% sterkte. Maar ja, factor 3 of factor 2.7 beter dan staaldraad... Who cares. Datzelfde geldt ook voor een iets te krappe radius in een splits.

Waar het alleen ECHT NIET tegen kan, is scherpe randjes waar het langs getrokken wordt. Ook zou ik huiverig zijn om twee keer hetzelfde materiaal over elkaar te laten gijden. Maar misschien is dat nog het gevolg van een oud metaal-dogma.

Iemand zal maar ongemerkt met een dikke sigaar tegen de dyneema verstaging aanhangen... gaat jer mast overboord

Joop66 schreef :
Die uitspraak is een beetje misleidend.
Dyneema is net als Aramide (Kevlar en Twaron of Technora) bij dezelfde diameter(uiteraard zonder een eventuele ommanteling van polyester) ongeveer even sterk als staaldraad.
Echter , omdat Dyneema bijna 9 en aramide 5,5 keer zo licht is als staal bij dezelfde diameter) kom je op 9 resp. 5,5 keer zo sterk als staal bij hetzelfde gewicht per meter.
Maar heb je bij een staaldraadtuigage bijv. 6 mm nodig zal dat bij overgang Dyneema echt niet minder hoeven te zijn maar is die tuigage uiteraard wel bijna 89% lichter.
Ik vermoed dat die John Franta het verschil in sterkte bedoelt bij heel weinig rek maar dan zou je bij Dyneema eerder een dikkere draad nodig hebben dan bij staal. Mogelijk is het wel zo dat de sterkte per Tex.denier bij dezelfde rek van Dyneema 3 maal groter is dan van staal maar voor het vaststellen van de benodigde draaddikte mag je die drie keer echt niet gebruiken.Sterker ,als die drie keer klopt ( zou dat op moeten zoeken) zal die sterkte bij die lage rek en dezelfde diameter zelfs bijna drie keer geringer zijn dan van staal. Dat betekent dat een Dyneema draad van dezelfde diameter als staal meer zal rekken bij bijv. 20% van de treksterkte.
Eigenlijk heb je dus bij het vervangen van staal door Dyneema een √ 3 = 1,7 keer zo dikke verstaging nodig.Gaat het echter alleen om dezelfde breeksterkte te hebben , dan is dezelfde diameter genoeg.
Ad

Hoe zit het dan eigenlijk met het op spanning zetten van dyneema verstaging? Dit is bij staaldraad een bekende routine, duimstok er aan en spannen maar. Hoe zou je dat moeten aanpakken bij dyneema? En al helemaal in relatie tot de blijvende rek als je op breeksterkte gedimensioneerd hebt?

Blijvende rek is geen probleem. Kruip wel. Je moet wat vaker spannen.

Ik kan geen reden verzinnen waarom de duimstokmethode niet zou werken...

alweereengijp schreef :
Voor dat eerste zou je de kracht/rek curve van Dyneema moeten hebben en die kan ik heelaas nergens vinden.
Die curve loopt in ieder geval voor Dyneema in het begin ( zeg maar tot 20 of 25% van de treksterket) veel minder steil dan voor staal waardoor je met de duimstokmethode meer rek moeten tekenen dan voor staal .
Hoeveel precies durf ik even niet te zeggen.
Dat is dan wel zonder rekening te houden met de "blijvende rek" of zoals dat officieel heet "creep" want die betekent alleen dat de spanning die je instelt m.b.v. de duimstokmethode na enige tijd weer terug loopt.
Daarom denk ik niet dat de duimstok methode toepasbaar is op Dyneema.
Heelaas is het moeilijk om curves van het creepgedrag van Dyneema te vinden maar wat ik al wel weet is dat Dyneema , afhankelijk van het type , bij 10% van de breukrek een creep vertoont van 0,2% per week tot 0,2% per maand.Die kruip gaat trouwens met elke 20 graden temperatuursijging maar liefst een factor 10 omhoog. Niet echt leuk in tropische gebieden lijkt me.( zie plaatje)

Er bestaat trouwens sinds enige tijd ook een Dyneema variant die vrijwel geen creep meer zou vertonen maar of die ook al voor "onze" doeleinden wordt toegepast weet ik niet . Zal eens kijken wat ik daarvan kan vinden.www.dsm.com/products/dyneema/e...-max-technology.html
Op deze website wordt gezegd dat volgens nieuw onderzoek beneden 20% van de breukrek en beneden 40 graden de creep verwaarloosbaar zou zijn: www.dsm.com/products/dyneema/e.../max-technology.html
Dat zou dan voor Dyneema verstaging gunstig zijn mits natuurlijk voor stagen met voldoende sterkte worden gekozen.
Ad

Yellow Boat schreef : Die uitspraak gaat denk ik specifiek over Dyneema als vaste verstaging. Dan moet de rek niet veel groter zijn dan bij staal, en wordt de diameter dus groter dan bij staal. In dat geval is sterkte geen issue meer, die is dan ook veel groter dan de dunnere stalen verstaging.
Voor bakstagen en achterstagen kan je een grotere rek accepteren, maar dan moet je dus wel op de sterkte letten.

Yellow Boat schreef : Dat wordt verkocht als DM20, bijv. dit: shop.seileundmeer.de/XTReme/D-Pro-Static.html

Xiphias schreef :
Kijk , da's nou een aardig bericht.
Maar ik denk niet dat Dyneema op mijn O.L.B zoveel zal toevoegen...
Ik hou het maar bij rvs c.q. Polyester.
Ad

en mijn sigaar? is toch wel een issue om te kijken naar brandgevoeligheid, of is dat compleet onzin?

O.L.B.

---

> Ontzettend lelijke boot????

Ouwe lullen boot?

roozeboos schreef :
Nou , branden doet dyneema prima, het is tenslotte "gewoon" polytheen. Maar al allang vorodat het brand is het spul gemolten . Het is volledig gesmolten bij 130 graden maar al onder de 100 graden is het zo zacht dat het verweekt. Ontbranden doet het past als de ontstekingsbron heter is dan 340 graden (vlampunt) en dat haalt een sigaret of sigaar niet of nauwelijks (max. 300 tot 400 graden).

Zo zie je maar weer ; ook aan een grapje is wel iets wetenschappelijks te breien.
Ad