Onderwerp: masttrim: achterstag-spanning?

Ik lees altijd met veelplezier de onderwerpen over mast en zeiltrim. Een vraag waar ik zelf niet uitkom is wat nu de ‘normale’ achterstagspanning is voor mijn tuigage.

Seldenmast doorgestoken op een stalen schip
fractioneel 7/8
diamantverstaging in combinatie met verjongde masttop
gepijlde zalingen
mastlengte ca. 20 meter boven dek
bak- en checkstays
duidelijke pre-bend

Ik vaar dit jaar voor het eerst veel solo en heb dus de tijd (en gun me die ook) om te spelen met de zeiltrim. ‘Altijd net wat harder proberen te gaan dan vergelijkbare boten’; dat herkennen jullie wel... Dat maakt voor mij het zeilen leuk.

Terug naar bovenstaande vraag: ik zie de effecten van het aantrekken van mijn achterstag op de diepte van het grootzeil en de doorhang van de HA. Wat ik echter niet meer weet is wat de basisspanning was die de tuiger op het achterstag heeft gezet. En wat ik eigelijk ook niet weet is hoever ik kan en mag gaan in het doorzetten van het achterstag. Het Selden trimboekje geeft me eigenlijk ook niet echt een antwoord op deze vraag. Ik ken de ‘folding rule’ meetmethode, maar heb er zelf eigenlijk nog nooit mee gewerkt, bovendien zit er een spruit op het achterstag en ik weet niet wat dat voor invloed heeft op die meetmethode.

Als ik het achterstag losser zet zie ik dat de mast geen mooi vloeiende bocht meer maakt in de top als ik langs de mast omhoog kijk, dus ik zet het achterstag ‘in rust’ zo strak dat de kromming weer mooi vloeiend is en hanteer dat als ‘normale’ stand.

Al varend verkort ik de spruit maximaal zo’n 10 centimeter, da’s ook niet zoveel, maar verder durf ik toch niet te gaan.

Graag jullie advies: doe ik het goed of moet ik de tuiger weer eens langs laten komen om de hele boel te laten controleren en de juiste basisafstelling te laten geven? (Dat moet eigenlijk toch wel, want de mast werd 5 jaar geleden geplaats en werd sindsdien niet meer ‘professioneel geschouwd’). Tweede vraag: Kan ik het achterstag harder doorzetten dan die 10 centimeter?

Ben benieuwd naar jullie meningen...

De spruit is vast een dunner draadje dan de hekstag zelf. Maar de diameter van beide spruitdraden zal niet minder zijn dan van de hekstag, en de spanning is de helft van de hekstag zelf (afhankelijk van de hoek).
De hoogte van de spruit is op de foto niet te zien, maar als hij tot de bovenkant van de vlag gaat zal hij zo'n 3 meter hoog komen?
Dan blijft er ca 18 meter lengte over voor de hekstag zelf.

RVS 1*19 en Dyform rekken ongeveer 1 mm per meter bij 10% belasting.
We hebben het over 21 meter, dus dat maakt 21 mm rek bij 10% spanning.
Bij de gewenste 25% spanning (dan is de voorstag 35% of zo) wil je dus 2,1 * 2,5 cm rek, is 5,25 cm.

De spruit zal dan 10,5 cm of daaromtrent verkorting te zien geven (dubbel, immers).
De hoek tussen de twee spruitdraden heeft ook invloed op de spanning (en dus de rek).
Wat is die hoek ongeveer?

Al met al, grof inschattend, is die 10 cm vast niet teveel.
Kun je de spanning van de voorstag meten, met meetlatmethode Sélden of met meter? Er lijkt een roller op te zitten.

Ha BK,

Leuk dat je reageert!

De punt van de spruit zit op 4 meter boven dek, aan de basis 2,4 meter breed. Dikte 8 mm, net als het achterstag (op het oog, het stag zit net te hoog om nu snel te kunnen meten) Het is wel een veel soepeler type draad om gemakkelijk door het blok te kunnen lopen. Hoek ca. 32 graden. Voorstagspanning kan ik niet meten, inderdaad vanwege de roller!

Is die (ca.) 10 centimeter verkorting dan de ‘basisinstelling’ of de maximale spanning?

Ga je niet uit van de dikte en rekspanning van de voorstag en dat omrekenen naar de gewenste achterstagspanning die je moet toepassen? De hoeken zijn niet helemaal gelijk maar andere methoden lijken me lastiger?

holtere schreef :
Ik zou niet weten hoe ik de spanning op het voorstag kan meten door de gemonteerde roller. Bovendien wordt de voorstagspanning al voor een groot gedeelte bepaald door de zijstagen; ik heb immers gepijlde zalingen!

De spanning hoef je niet te meten, dat gaat ook lastig. Hij is wel te benaderen.
Als je de dikte weet van je voorstag dan weet je ook de breeksterkte. Je kunt dat via een tabelletje opzoeken.
Zet die breeksterkte af tegen de rek op je achterstag die je wel kunt meten dan heb je een benadering

holtere schreef :
De dikte (diameter of doorsnede) heb je niet nodig.
Dunner draad rekt makkelijker en heeft een kleinere breeksterkte.
Dikker dus omgekeerd.
En omdat de breeksterkte evenredig omhoog gaat met de doorsnede (oppervlakte) is rek in mm voldoende om de belasting in % te weten. Dikte maakt het maar onnodig gecompliceerd.
Ik heb ooit deze tabel gemaakt (rek in mm per 200 cm) uit allerlei bronnen, komt geen dikte in voor:



De verschillen in rek tussen 1*19, Dyform en Rod komen omdat er meer materiaal in de doorsnede zit (100% bij rod, een heel stuk minder, zit lucht in!, bij 1*19)

@ TS, die 10 cm lijkt me in de buurt van het maximum komen, maar zonder echt te meten weten we dat niet natuurlijk.
Je kan de Sélden methode (meetlat 2 m lang) toepassen langs 1 kant van de spruit van de hekstag.
Die heeft de halve belasting, dus je moet tot de helft van de max meten daar, dus pakweg 10 a 12%.
Wel nog even corrigeren voor de (halve) hoek, de spanning in 1 kant van de spruit moet meer zijn dan de halve spanning van de hekstag (sinus, cosinus, je weet nog wel )

Dat levert dan een voorstagspanning op van 20 tot 25% neem ik aan?
De spruitjeshoek en het verschil in hoek voor en achterstag laat je buiten beschouwing?

Allereerst zou je mast met losse achterstag ook gewoon mooi moeten staan. Dat is de voordewindse trim.

Ik snap de bovenstaande discussie niet. Bij een 7/8 tuigage is het onmogelijk om uitspraken te doen over het effect op je voorstagspanning, zeker met gepijlde zalingen...


Je mag je achterstag zover aantrekken tot er een plooi in je grootzeil ontstaat van het giekeind tot ongeveer de onderste zaling. Dat is een overbend plooi en je signaal dat je te veel mastbuiging er op hebt staan. Als je je voorstagdoorhang wil behouden zet je dan dus de bak- en checkstays aan om je mastbuiging te verminderen zonder de voorstagspanning op te geven.

Je voorstel om de tuiger nog eens langs te laten komen is denk ik een goed idee. Beoordeel je mastbuiging altijd enkel met een gehesen grootzeil!

@holtere:

het verschil in hoek neem je wel mee, de voorstagspanning wil je in rust niet boven de 35 a 40% hebben, en daar pas je de hekstag (en verticalen, bij gepijlde zalingen!) op aan.

@boarderbas: nu neem je aan dat de luff curve optimaal is. Dat zou wel eens anders kunnen zijn. Maar het principe klopt. Buigen tot de overbend plooi

Dit is teveel:

boarderbas schreef :
Een mooie tip, die overbend plooi! Die ben ik nog niet eerder tegengekomen en gaat mij beslist helpen bij het trimmen! Thnx!!

boarderbas schreef :
Dat is hem. Voorstagspanning wordt geregeld vanuit eht hoofdwant.

@BK, Luffcurve van mast in rust en met max achterstag wordt op die manier door de zeilmaker in het zeil
meegenomen. En ja, dan huffen we die achterstag best heel hard door.

Jedre schreef :
Ik weet het. Bij mijn mast moet ik er ca 2 maal de mastdiameter bocht in trekken (ruim 35 cm) voor er een mastbendplooi komt. Hebben we zo ingemeten (was ik bij). NB: masttoptuig!

Maar daarmee is niet gezegd dat het altijd goed gemeten en/of gemaakt is. Dus om de plooi per definitie te gebruiken als maat voor hekstagspanning vind ik een beetje te wild.

Let daarbij nog op 1 ding: de sterkte van de diverse kabels is sterk merk afhankelijk. De stijfheid niet. De Selden duimstok methode geeft een vuistregel, maar is gebaseerd op stijfheid. Dit zijn echt 2 verschillende materiaaleigenschappen.

Ik heb wel eens gekeken naar de treksterkte van div merken kabel. Die liep rond een factor 1.5 uiteen.