Onderwerp: vastklemmend roer, soms......

Dan heb je het antwoord zelf al gegeven. Op de foto met de lagerbol en de ring is te zien dat de bol in de ring valt. Op je laatste foto is te zien dat de bol binnen de lagerschaal valt. Eeen ring met opstaande rand kan dus niet vrij draaien. Dat dit maar zelden voorkomt kan te maken hebben met de benodigde krachten om het roer daadwerkelijk tegen de onderkant te laten aanlopen.
Een mogelijke oplossing is een ring van en grotere diameter te plaatsen, zodat deze over de lagerschaal glijdt.

Eigenwijs schreef :
nou, als ik het definitieve antwoord wist....
het gaat er in eerste instantie om of de wrijving/het vastklemmen wordt veroorzaakt door wrijving in het (onderste) lager, of door axiale wrijving van roer/ring tegen het onderlager.
Mijn verdenking gaat al jaren uit naar die ring, maar vele deskundigen (waaronder lagerproducenten) zeggen dat dat niet kan en dat het de wrijving (onder zware belasting) in het onderlager is.
De vervorming van de ring (die ik nu voor het eerst in 10 jaar zie, na demontage van het roer) wijst iig op grote krachten in axiale richting; de ring is niet meer wat hij geweest is, zogezegd...
Grotere ringen, van een beter materiaal, wordt in elk geval deel van de oplossing!

groet
t

capo, bij het zoeken naar een nieuwe kunstof ring moet je wel vragen of dat materiaal geen water op neemt.

ik heb in venezuela een engelsman geholpen om zijn roer weer gangbaar te maken, was vertrokken met nieuwe lagers, gewoon recht toe recht aan, die onderweg zo op gezwollen waren dat het roer vastliep, we hebben ze eruit moeten smelten.

Ik denk zelf dat de axiale krachten wel binnen de tolerantie zullen zijn en niet voor deze schade zorgen. Ik denk dat buiging van je as is combinatie met rotatie een puntbelasting geven op de buitenste diameter van de nylon ring. Eventueel zit de ring dan vast tegen je onderwaterschip.

En nogmaals: Ik zou niet zo maar overstappen op een modificatie van de materialen. Wat wordt dan het zwakste punt van de constructie en de bijkomende kosten en verkrijgbaarheid voor reparatie?

Een nylon ringe is altijd wel te krijgen, ook over 10 jaar nog...
Maar inderdaad: wellicht wat meer foto's van de constructie as such

sietse-ten schreef : ik weet het....
voordeel is wel dat de ring tussen schip en roer normaal zo'n 10 cm boven water verblijft, alleen met varen (hekgolf) staat hij onder water.
groet
t

Delrin is zelfsmerend en neemt geen water op.

Lady Elsa schreef :
De ring wordt bij buiging van de as aan de zijkant van het roerblad (ernaast) tegen de boot geduwd. Daar zitten de alu delen van het lagerhuis, dus dat zou kunnen.
Onderschat overigens niet de axiale krachten!
Heb er net even aan gerekend.
De formule voor Liftkracht in N staat hier:
nl.wikipedia.org/wiki/Liftkracht

Als ik die toepas op mijn roer (1 kant, de onderdrukzijde) met een Cl van 1 (aanstroomhoek 20 graden, dus veel maar niet extreem)
kom ik op een liftkracht van het roer van 10086 N, (ouderwets 1 ton....). Zal het in de praktijk eens de helft zijn, toch 5000N.
Gebruikte variabelen:
- roeroppervlak (1 kant) 0,8m2
- dichtheid water 1000kg/m3
- bootsnelheid 4,1 m/s (8 kts)

En als we dan een helling van 20 graden nemen, dan staat deze kracht dus 20 graden omhoog tov de horizontaal.
De component die de as omhoog drukt is dan met wat goniometrie te bepalen, zal bij 20 graden helling ongeveer 1/3 van het totaal zijn, dus uitgaande van 5000N zo'n 1700 N, bij vlagen flink wat meer.
Als dat allemaal (door buiging van de as) op 1 cm2 van de ring komt dan zal die wel vervormen..... praten we, in het ergste geval (meer roer, meer helling), over zo'n 4000N/cm2.....

Overigens, ook leuk om uit te rekenen wat helling doet voor uit het roer lopen:
- de helling (zeg 45 graden) halveert de roerwerking
- en tilt de kont uit het water
- waardoor het roer nog minder doet
- voila!

groet
t

Thomas,
De meeste nylon soorten worden kleverig onder hoge vlaktedruk. Als je nu een ietwat ruw oppervlak hebt dat niet altijd op exact de zelfde hoogte langs het lager schuurt, dan betekend het dat het werkelijke contact oppervlak van het lager met de as een stuk minder is waardoor de vlaktedruk lokaal erg hoog op kan lopen waardoor het nylon kleverig kan worden. Dat zou ook kunnen verklaren waarom je na het bewegen van het roer nog steeds die weerstand voelt.
ook de betere nylon soorten als delrin en thordon hebben er last van.

Wat hier zou kunnen helpen is de roerkoning weer glad polijsten in combinatie met een nieuw en glad lager.

Erikdejong schreef :
begrijp ik goed dat je de oorzaak zoekt bij de as en de binnenkant van de lagerbol (erg hard spul, btw, zie ik nog niet kleven of vloeien). ? En niet bij het omhoog lopen van de roeras?

groet
t

Ik zie inderdaad het roer niet zo makkelijk omhoog lopen als de druk langzaam toeneemt, de kracht die jij moet uitoefenen om de wrijving van het lager te compenseren moet ook vertikaal overwonnen worden. Er van uit gaande dat jij een knap profiel in je roer hebt zou betekenen dat de kracht vector op je roer nagenoeg haaks op de as staat wat dus een vertikale kracht vector geeft die nagenoeg gelijk is aan nul en dus de wrijvingsweerstand waarschijnlijk niet kan overwinnen. Uiteraard is dat per boot verschillend en kan het zelfs per hellingshoek verschillen (grotere helling geeft vaak een iets grotere vertikale component) maar omdat jij aangeeft dat je roer bijna geen opdrijvend vermogen heeft en soms ook zwaar gaat bij het spinnakeren op hoge snelheid (en in die situatie dus theoretisch geen vertikale kracht kan ontwikkelen) is mijn conclusie dat je het eerder moet zoeken in de druk op het blad dan in het al dan niet omhoog komen.

Je bedoelt zoiets:


En in de boot:


En iets gekanteld:


Meer foto's op Roerlagers enzo

Gregor

Gregor schreef :
de Jefa is toch net wat anders. Het lijkt erop dat jij de bovenschaal van het lager erin kantelt, en dan de lagerbol erin duwt.
De JP3 is een lagerhuis uit één deel, waar je de lagerbol in moet kantelen.
Er wonen trouwens beestjes in je lagers

groet
t

Erikdejong schreef :
Dat lijkt me juist, máár.... het vastklemmen gebeurt eigenlijk alleen op ruimere koersen, nooit (helemaal nooit) aan de wind, hoeveel roer je dan soms ook moet geven bij (per vergissing) te grote helling.

Dat doet me het volgende denken:
- op ruime koersen is het (door de golven) een wisselwerking van op- en af sturen, de wrijving in de lagers door de druk op het roerblad is dan soms nul (bij aan de wind is er altijd druk en dus wrijving).
- op zo'n ruime koers kan die situatie zonder wrijving ineens overgaan (door golf, helling, snelheid) in een situatie waarin het roer eerst snel omhoog komt en dan pas wrijving in het lager krijgt?
groet
t

Erikdejong schreef :
Dan zou ik als materiaal glasgevuld teflon (ptfe) nemen.Glasgevuld vanwege de slijtvastheid. Alleen zul je dat wel moeten laten draaien.
Ad

YELLOW BOAT schreef :
voor de bollen van de lagers bedoel je?
Die zijn nu van Ertalyte.
Veel over te vinden op het web.
Wat denk jij van dat spul?
groet
t

nog een ideetje, voor de mechanici onder ons, sorry hoor, ,maar ik wil een roer dat áltijd soepel draait

- de as zal zeker wat buigen door de druk op het roerblad.
- de liftkracht op het roer zal misschien wel af en toe de 10.000 N benaderen.
- de diepte van het roer onder het lager is ca 160 cm
- de as is 74mm dik aluminium
- de hoogte van het benedenlager is 70 mm
- de speling tussen as en lager is daar 0,5mm (van de diameter)
Dus, wat zou de buigstraal van de as zijn??

Kan het zijn dat de as zoveel buigt dat in het lager de gehele speling wordt 'opgebruikt' en de as dan klem (krom) zit in de 70mm hoogte van het lager?
Dan zou overigens de lagerbol, dan meegenomen door de as, nog steeds in zijn behuizing moeten draaien, maar dat gaat vast zwaarder dan de as in het lager laten draaien.....
groet
t

Capolavoro schreef :
Die beestjes, tja, die zijn nogal hardnekkig

Je kantelt de lagerbol, duwt die erin en kantelt 'm weer. Dan zit ie vast in het huis en kan je de roerkoning erdoor steken.

Gregor

Capolavoro schreef :
Ertalyte is PET( eigenlijk PETP) ofwel Polyethyleenterephtalaat ofwel polyester.Niet te verwarren met de eveneens PET genoemde polytheen van de PET flessen.Is wel wat anders dan het ook vaak gebruikte Polyosymethyleen ofwel Polyacetaal ofwel ( Dupont merknaam) Delrin
Eigenlijk allemaal goed alleen heeft ptfe (teflon) de laagste wrijvingscoëfficient en kan niet smelten.
Maar glasgevuld ptfe is wat lastiger te krijgen. Misschien via een machinefabriek. Wel verkrijgbaar bij Eriks. daar kun je ook nog grafietgevuld ptfe krijgen, is nog beter. Soms kun je bij Eriks reststukken krijgen. solutions-in-plastics.info/nl/...lon-ptfe-glasgevuld/ . Kwestie van eens bellen.
Ad

Capolavoro schreef :
Dat denk ik ook. Het hele lager is toch gewoon een zelf instellend glijlager. Zodra de roerkoning buigt (in welke richting dan ook) zal de bol de nieuwe richting aannemen. Een buiging die ik zeer gering inschat bij 74 mm massief.
Ik vraag me af of het niet gewoon de grote radiale druk in het onderste lager is. Die is ook nog eens veel groter dan de druk op het roer nl de verhouding afstand aangrijpingspunt roerdruk-bovenste lager/afstand onderste lager-bovenste lager.
Maar wat zit er eigenlijk aan de bovenkant want daar moet dan in principe ook zoiets zitten. Als de roerkoning naar boven toe is verjongd is de afwijking van de rechte lijn daar groter dan in het onderste lager.

zeekraal schreef :
boven, ca 90 cm boven het onderlager en direct onder de helmstok, zit ook een JP3 zelfstellende bol, alleen een maatje kleiner.
De 'slijtage' van de as is daar minder dan bij het grote lager onderin, en ook de speling tussen lager en as is daar een stuk minder.
Benedenlager: as-afname 0,1mm, speling lager-as 0,5mm
Bovenlager: as-afname 0,1mm, speling 0,3mm

groet
t

Geen 0,1 mm maar 0,05 mm slijtage. Vind ik nog steeds veel, als je je beseft hoe weinig omwentelingen dat lager eigenlijk gemaakt heeft. Grof rekensommetje komt bij mij uit op 100.000 hele omwentelingen, waarschijnlijk is het zelfs nog minder. Dat draait je krukas van je motor in minder dan een uur weg. Een goed lager hoort na zo weinig omwentelingen gewoon 0,0 zichtbare slijtage te hebben.

Maar even verder denkend: kan het ook een combinatie van de twee zijn? Bij extreme kuilentreksnelheid drijft het roer op, drukt tegen de onderkant van het lager en klemt daardoor de bol vast tegen de bovenkant. In die vlaag / bij die golf vervormt het achterschip, maar doordat de bol afgeklemd wordt kan die zichzelf niet bijstellen en gaat de roerkoning erin klemmen.

FMJ schreef :
de lagering van een motor is natuurlijk wel wat beter, geharde lagerschalen in lekkere olie, bij het roer zacht alu zonder enig smeermiddel in een harde polyster bol. Het lijkt er overigens op dat de as meer is gesleten dan de binnenkant van de lagerbol....

Ik weet niet wat er gebeurt met de zelfstellendheid van de lagerbol als er van onder hard tegen geduwd wordt. Ik denk dat de bol gewoon kan blijven draaien en stellen, want het huis waar hij in zit is een volledige bol, maar de lagerbol zelf daar is ahw een 'plak' vanaf (boven en onder). Dus bij omhoog drukken blijft de bovenkant van de bol gewoon netjes in het holle huis draaien, hij loopt niet aan aan de bovenkant.
Binnenkort eens proberen bij de boot.
Als je zin hebt om een keer meer de boel goed op te meten en op de foto te zetten hoor ik het wel.
Dan kunnen we met al die gegevens gewapend naar de Mets, naar Jefa....
groet
t

SKF heeft ook onderhoudsvrije glijlagers. Misschien is dat een alternatief.

Wat zou het effect zijn van gedroogd zout / vuil in dit lager op de slijtage van alu?

er zit natuurlijk altijd rommel in; het bovenlager is echt open aan de bovenkant (om de lagerbol eruit te kunnen halen) dus regen en stof etc gaat er zomaar in.
Het onderlager zit ruim boven water, maar langs de as kan er ook vanalles in terecht komen.
www.flickr.com/photos/41315554...s/72157622026477419/
staat foto's van een vastzittend onderlager, schelpjes en all....
Geeft wel een goed beeld van hoe het in elkaar zit.
groet
t