Onderwerp: Beveiligen tegen blikseminslag

Ja er is al veel over bliksembeveiliging geschreven, maar toch....
Mijn boot is een polyester Etap 21i met alu mast op boogconstructie onder kajuitdak en RVS stagen/wanten. Ik vermoed dat er geen aardende verbinding tussen mast en kiel is. Ben ik goed bezig als ik voor inslagbeveiliging aan alle stagen een dikke startkabel klem om spanning naar het water te geleiden?

nee

Nee hoor, een kabel is al genoeg voor een veilig gevoel, en voor het potentiaalneutraal maken van de mast.
Voor echte veiligheid neem je een stalen schip, de kooi van Faraday.
Alle overige zaken leveren alleen een veiliger gevoel, maar echt veilig ben je niet.
(Wel veiliger dan autorijden hoor)

Wat zijn dat voor snel-thuis antwoorden?

Als je aan alle stagen een geleider in het water hangt, is dat meer (lees veiliger) dan niets.
Je kan beter wel je blikemweg in enige mate definiëren dan helemaal niets. Door aan beide zijden kabels te hangen, creëer je ook nog min of meer een soort kooi van Farady

Mijn antwoordt is dus dat het veel beter is dan niets.

huho schreef :
je kán natuurlijk eens meten tussen je kiel en je puttingen?

WADnWIND schreef :
Inderdaad een verbetering, helemaal als je een metalen voorwerp zoals een stuk kachelpijp aan de starkabels in het water hangt ivm geleidende oppervlakte

WADnWIND schreef :
Het vervelende van dit alles is, is dat je niets kunt testen. Dus de spullen- en oplossingenboeren kunnen niets bewijzen, maar willen je graag wat verkopen. Zoals gezegd een kooi van Faraday helpt wel, maar dat bereik je nooit op een polyester boot. Dat een stalen schip ook geen veiligheid biedt, heeft Erik de Jong als eens ondervonden en geschreven in een draadje.
Hier een interessante animatie van een blikseminslag:

Door kabels in het water te hangen bereik je en gelijke positieve waarde van je stagen en het water.
Door dat niet te doen is er een potentiaal-verschil, die m.i. minder zal zijn dan die van water.
De kans dat bliksem je vol raakt is klein, ook in de haven. Eerder zal een vertakking je raken.
Ook de kans dat dat gebeurt is klein.
Wil je alle risico vermijden, dan gaat dat niet lukken, wat je ook doet. Je kunt wel de schade beperken door alle electronica los te koppelen en in je oven te leggen.

Ik lees op internet dat het aarden van de mast via verstaging en startkabels wel zin heeft om elektrische oplading van mast en stagen te voorkomen. Met die startkabel verbinding zorg je er dan voor dat dat de mast een dezelfde potentiaal heeft als het water, waardoor die mast in ieder geval de bliksem niet meer aantrekt dan het water. Kortom een bliksem afleidende werking welke bliksemafleiders op gebouwen ook schijnen te hebben.
Mocht de bliksem wel inslaan dan is er weinig kruid tegen gewassen om de ontzaglijke energie af te voeren. Je zou daarvoor wel een zeer forse kabel nodig hebben van de top van de mast naar de 'aarde' te geleiden.
Als de redenering van het afleiden van de bliksem inderdaad steek houdt, dan vind ik het zeker de moeite waard om startkabels met een doorsnede van 20 mm2 aan de stagen te koppelen en in het water te hangen, toch?

Ja

Nee

interessant!

WnW heeft gelijk, als de bliksem inslaat op je boot afgeladen met apparatuur.

Ik heb gelijk, als de bliksem inslaat op het water op een dagzeiler.

Aangezien dat laatste in jouw situatie veel waarschijnlijker is, heb ik dus gelijk.

Dagzeiler op het water klopt. Maar waarom heb je dan gelijk? Ook dan is het toch zinvol om een door onweer opgeladen mast te ontladen met startkabels en daarmee te bereiken dat mast en water dezelfde potentiaal hebben? En dat daardoor mast minder kansrijk is om door bliksem getroffen te worden? of heb ik echt onzin op internet daarover gelezen?

La Mavare schreef :
Dan heb je dit oudere topic bliksem geleiding niet goed begrepen. Waarom lukt het met de vliegtuigen wel? Volgens mij moet je aan twee soorten beveiliging denken. 1) Bliksem afvoeren met de opvang-doorgeef-afvoer methodiek. Dit om directe structurele schade aan mast en romp te voorkomen. 2) Indirecte electronica beveiligen.

Bliksem afvoeren. Vermoedelijk had Eric bovenin zijn mast een te grote overgangsweerstand van bevestiging toplicht waardoor die bouten eraf knalde. We weten dat het bij een te grote overgangsweerstand gaat knallen, dat moet je voorkomen. Indien een toplicht met metalen bovenplaat of met een van bovenaf doorlopende bevestiging schroeven/bouten goed bevestigd is aan de mast, zonder overgangsweerstand en beschermd tegen vocht intreding (naden en schroefkoppen afgekit voor langdurig gebruik) zal de bliksem via die weg afgevoerd worden en geen binnen liggende stroomdraden opzoeken. Deze systematiek (met juiste voorbehandelingen) wordt op vliegtuigen met succes toegepast. Met het plaatsen van externe componenten wordt er veel aandacht besteed omdat roestvrijstalen componenten met zijn bouten/schroeven op aluminium een galvanisch probleem is. Geboorde gaten in een aluminium mast zijn onbeschermd (puur aluminium), met een roestvrijstaal component er tegen aan geplaatst, niet afgekit, zal spoedig galvanische corrosie optreden, met zeewater erbij hoef je niet af te vragen wat daar tussen gebeurd (lees overgangs weerstand). Kaal aluminium moet je behandelen voor een bout en/of component gaat plaatsen. Ook in de vliegtuigtechniek komt het weleens voor dat bij controle meting de overgangsweerstand te groot is. Wat blijkt achteraf: één en al bloemkolen tussen de contactvlakken terwijl de wanden van de gaten en contactoppervlakte wel behandeld was, vermoedelijk ontstaan door onjuiste voorbehandelingen. Begint altijd bij de gaten! Probleem is dat je dit niet kunt zien omdat het component geplaatst is. Het opvang-doorgeef-afgeef methodiek is het beging om je schip bliksemproef te maken, tevens bereik je hiermee directe schade aan componenten te voorkomen (voorbeeld zoals vernieling toplicht en schade binnen ontstaan via de draden). Ik ga hier niet weer op in, zou zeggen bekijk ook dit topic nog eens. Je vind daar ook een link hoe aluminium behandeld moet worden indien je roestvrijstalen componenten er tegen aan zet.

Van vliegtuigen heb ik geen verstand. Wel weet ik dat die geen aarding hebben...

Als je je kabels in het water hangt, dan krijg je de positieve lading van het water.
Aluminium geleidt iets beter dan water, maar het is maar een klein mastje op een heel grote plas, kans?

Slaat de bliksem in het water, dan krijg je dus de klap mee.

Geen kabels maar wel een direkte inslag op je boot, tsja dan ... kans?

Wat is dan het verschil tussen kabels die in het water hangen en de kiel onderwater als het gaat om de klap meekrijgen van bliksem die in het water slaat?

@La Mavare
Is de energie door een vliegend vliegtuig anders dan met aarding? We hebben voorbeelden gezien dat in een geaarde toestand, vlak voor vertrek in een onweersbui, de bliksemenergie ook dwars door het toestel gaat en via het natte asfalt ontlaadt, en vliegtuig vertrekt zonder schade (inslag). Een mooi voorbeeld dat die opvang-doorgeef-afgeef methode ook met aarding werkt. Ook hier hebben van te voren die positieve- negatieve ladingen elkaar gezocht met gevolg van een inslag zonder schade.

Anderzijds heeft water niet de geleiding die we eigenlijk verwachten. Het voorbeeld van een vuurtoren inslag boven in de waterleiding, die naar beneden toe van een stuk kunststof leiding voorzien, explodeert. M.a.w de overgangsweerstand van het water in die kunststofslang naar verderop was te groot, terwijl je denkt dat water goed geleidend is.

Van hier uit zie ik paralellen (vliegtuig versus boot). Diverse onderzoeken (links in eerdere topics) komen eveneens met het doorverbinden om energie af te voeren. De reden dat ik dieper inga op een goede verbinding, van roestvrijstalen componenten op een aluminium basis, om een betrouwbare ppvang-doorgeef-afgeef verbinding te creëren waarvan ik vermoed dat met ontwerp/bouw van zeiljachten op deze wijze weinig over nagedacht is.

@Hubo, denk dat hier weinig onderzoek naar gedaan is.

Ik probeer een eenduidig antwoord te vinden op mijn vraag of het nu wel of niet verstandig is om de mast van een polyester boot bij onweer met startkabels te 'verbinden' met het water. Maar dat vinden blijkt nog moeilijk, hoewel in nogal wat basale 'leidraden' voor zeilers te lezen is dat het wel verstandig is.

La Mavare schreef :

Precies, hoe makkelijker en beter jij de geleiding maakt, hoe groter de kans wordt de bliksem jou uitkiest.

Als je niet wil dat een kerktoren door de bliksem getroffen wordt wat doe je dan? juist bliksemafleiding monteren, een installatie die makkelijker voor de bliksem is te geleiden naar de aarde want daar wil hij immers heen.


Als je dus niet getroffen wilt worden, moet je dus zo "onaantrekkelijk" mogelijk zijn, en niet door kilos kabels wel heeeel aantrekkelijk.

Bliksem zoekt steeds de makkelijkste weg, niets anders

Jeroen-pion schreef :
Onlangs in het nieuws: de lengte van bliksem gemeten.

De langste was ruim 300 km lang.
Begint in Maastricht en treft 0,002 seconde later jouw boot op het Paterswoldse meer.
Geen kruid tegen gewassen. Bovendien is de kans ongeveer 0 (nul).

Vliegtuigen is een ander verhaal.
Elke dag wordt er wel ergens een vliegtuig door de bliksem getroffen (zie www.avherald.com )
Maar dat vliegtuig is een volledig aluminium buis, betere geleiding dan koperdraad.
Ook de plastic vliegtuigen (koolstof) geleiden prima.
De stroom van de bliksem gaat er op 1 plaats in en op 1 of meerdere plaatsen (puntige) weer uit. Schade is er zelden, soms een sensor of antenne.
Alles wat binnen zit is veilig. Auto idem. Onmogelijk op een boot.

Baasklusje schreef :
Juist, auto vliegtuig, mooie voorbeelden van een kooi van faraday en dan staat de auto nog eens geisoleerd van de weg door rudder en de beste isolator boel lucht.

Boot indaad drama, kans op inslag 0,00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000001, bij de staatsloterij is de kans net zo hoog en toch denken we elke oud en nieuwe miljonair te worden

Jeroen-pion schreef :

Baasklusje schreef :
Wel frappant dat er een aantal forum leden wel zijn getroffen of een vriend/ kennis hebben die getroffen zijn

captain koek schreef :
Dat komt door dat 'ongeveer' voor de nul.

De kans dat je in een bepaald jaar aan boord bent tijdens een blikseminslag is zo ongeveer 10 keer kleiner dan dat je in een gegeven jaar doodgaat in het verkeer.

In NL slaat de bliksem per jaar in in ca 10 bootjes. Iedereen kent dus (indirect) wel iemand wiens boot door de bliksem getroffen is. Zo zijn er 17.000 ZFers die weten dat Erik de Jong een inslag op zijn boot heeft gehad.

Maar al dat weten en gehoord hebben maakt de kans niet groter.... die is bijna nul....

Ik ben er eenmaal getuige van geweest dat de bliksem een jacht in onze haven te pakken had.
Inslag op de masttop, gewoon tussen een stel hogere masten in.

Geen enkele verklaring waarom deze er nu net uitgepikt werd, Flinke schade aan apparatuur, begin van brand in de motorruimte.

Later nog een polyester boot getroffen voor de haven die net wilde schuilen voor naderend onweer. Hele onderwaterschip zag eruit als een krentenbrood met allemaal kleine brandplekjes.

Dus het gebeurt zeken, niet vaak en ik denk dat je er weinig meer tegen kunt doen dan zorgen dat je niet extra interessant bent. Dus vereffening.
Of geleiding helpt bij een voltreffer betwijfel ik, zulke immense ontladingen...