Onderwerp: Elektronisch kompas en afwijkingen

Gisteren moesten we even een klein stukje varen. Bij het uitvaren van de haven zag ik al dat de heading van de boot complet fout was op de plotter: afwijking van bijna 90 graden.
De koers wordt geleverd door een 'gyro'-kompas van Raymarine die gemonteerd is in de kledingkast in onze hut.
"Schat, staat je handtas met telefoon toevallig in de kledingkast?" Dat bleek het geval. Haal maar weg die telefoon, dit lijkt nergens op.
Ik zie de miswijzing verdwijnen dus probleem opgelost!

Niet dus. Na een minuut of zo kwam de miswijzing net zo hard weer terug. Hmm, zou er meer aan de hand zijn? Kalibratie nodig? Nou ja, dat doen we morgen wel.

's Avonds op de bank pak ik mijn leesbril om de krant te lezen, en dan valt het kwartje. Mijn bril zat in die tas! Nu is de bril zelf niet erg magnetisch, maar de brillenkoker heeft een heel klein magneetje voor de sluiting.

Vandaag de proef op de som genomen, bril thuis gelaten (niet slim als je nog een menukaart wilt lezen) en voilà, de miswijzing is weg.

Moraal van dit verhaal: elektronische kompassen houden echt niet van magneetjes in de buurt. Zorg dat je weet waar dat ding gemonteerd zit en hou telefoons, iPad-hoezen, brillenkokers etcetera daar ver vandaan.

Zo was ik een keer aan boord van een reddingboot waarmee we gingen proefvaren. Aan boord waren een montuer van de werf, een elektricien een (bekende) kompassteller uit Oosthuizen en ik zei de gek voor de elektronica.
Afin, we vertrekken uit de voorhaven van Edam, gaan onze standaard procedures volgen, kompas compenseren, plotter instellen, dieptemeter calibreren, radar instellingen en uitlijning, marifoons, AIS, mobilofoon, motoren, jets etc.etc.
Het hele verhaal duurt zo'n 2 á 3 uur.
We liggen na afloop weer voor de kade en de elektricien pakt z'n koffer en stapt van boord, op dat moment ziet de werfmonteur in een ooghoek de kompasroos in de rondte draaien en wijst opeens heel wat anders aan.
Wat bleek, de gereedschap koffer stond net voor de sleepbeting en de kompas opnemer zat daar net onderdeks!

Het hele compensatie verhaal konden we in zijn geheel weer over doen....

Tip:
www.trueheading.se/nl/vectorcompact-gps-kompas

Heb je daar nooit meer last van.

Ik had twee jaar geleden bij het installeren van mijn onderdekse stuurautomaat het GPS kompas aan de achterwand van mijn achterkajuit gemonteerd. Nog nagemeten of er voldoende afstand was tot de motor. Vaar voor de eerste keer de sluis van IJmuiden uit, zet hem op de zelfstuur en het schip maakt ineens een geweldige zwaai van negentig graden. Nog net op tijd een aanvaring met de houten aanlegsteiger daar voorkomen.
Rara, hoe kom ik aan een afwijking van negentig graden op mijn kompas? Na enig peinzen breekt het inzicht door. De gasbun zit achter het wandje - totaal niet aan gedacht. Een klomp ijzer van jewelste!
Heb de ijzeren gastank nu maar vervangen door een plastic exemplaar. Problemen voorbij.

Tilikum schreef :
Dat is niet de enige mogelijek oorzaak.
Ook stalen palen of walbeschoeiing of sluisdeuren of zels bruggen kunnen plotselinge afwijkingen van een fluxgatekompas want dat is dat ding ) veroorzaken net als van een normaal analoog compas.
Ook een voorbijvarend groot schip doet dat .
Zelfs onderwater kabels maar ook hoogspanningskabels kunenn je stuurautomaat beinvleden. Berucht zijn de eenfase gelijkspanningskabels in de Oostzee tussen Duitsland en Zweden. staat ook een waarschuwing voor op de kaart) En ja , alleen de plus gaat daar via de kabel , de min gaat... via het zeewater .Daar is het zo erg dat je soms een slangenweg gaat varen via die kabelroute als je de automaat aan laat staan.
Op zich allemaal niet zo erg mits je de stuurautomaat even uit zet totdat die invloed voorbij is.

Alleen een echt gyrokompas zou zoiets voorkomen amar dat is voor pleziervaarders niet echt weggelegd.
Wel is , zoals al egschreven , een GPS kompas een mogelijkheid.

O ja , en laat je door de benaming "Gyro"bij de Raymarine stuurautomaat niet misleiden want met een gyrokompas heeft dat helemaal niets te maken. Het gaat daarbij om een rategyro die de beweging in meerdere assen veel sneller meet als een fluxgate kompas. Maar zo'n ding is eigenlijk niets bijzonders want iets vergelijkbaars zit in elke smartphone of tablet.
Ad

Tilikum schreef :
Idem op onze vorige boot. Magnetisch kompas vrij van magnetische velden, GPS ingesteld op de optie 'variatie incalcuren', stuurautomaat gecalibreerd zodat er drie op de graad nauwkeurige instrumenten beschikbaar zijn. Maar dan als die blauwe gastanken onder de stuurautomaat verdraaid of verwisseld worden. Einde synchronie.

Inderdaad, de term gyro is nepperij bij raymarine en zwendel.

Sluisdeuren en bruggen laten het kompas vaak tollen

WADnWIND schreef :
Vandaar mijn nadruk op 'magnetisch kompas' en de 'calculatie van de variatie door de GPS. Een 'gyroscopisch kompas' is andere koek.

Yellow Boat schreef :
In Nederland berucht: aquaducten en tunnels, maar de ergste is: de balgkering bij de Ramspol. Als je daar overheen vaart, gaat de kompaswijzing een graad of 80 rond. Niet fijn als je daar op je autopilootje vaart.

WADnWIND schreef :
Ik had niet voor niets al aanhalingstekens om dat woord gezet

Sluisdeuren en bruggen: check, ik vaar bij vrijwel elke tocht langs zo'n stalen sluisdeur, no way dat ik dat op de automaat zou durven.
Wat ook heel leuk is, is over een stroomkabel varen die niet al te diep ligt. Op de Oostzee (kust van Denemarken, in de buurt van Kerteminde) voeren we toevallig op de stuurautomaat een ruime koers. Ik zit binnen, voel de boot ineens oploeven als een malle dus ik ren naar buiten: open water, geen andere vaartuigen, niets behalve klapperende zeilen. Stuurautomaat eraf, boot terug op koers en naar de kaart gekeken: stroomkabel dus.

Er zijn daar ook wat plekken met ijzerhoudende rotsen onder water en een uitroepteken in de kaart: let op, kompassen kunnen onbetrouwbaar zijn.

zou je ook een kompas miswijzingen kunnen krijgen bij de vulkaan onder de waddenzee?

Als het goed is wel. Maar het is slechts erg weinig....
www.wadvaarders.nl/site/pages/...-in-de-waddenzee.php

Wat miswijzingen betreft, hierbij een artikel over de variatie op het IJsselmeer en het verloop van de afgelopen zestig jaar, van zeven graden west naar enkele minuten oost.

www.waterrimpels.nl/watersport...-variatie/#more-1632

Delphi32 schreef :
Die kabel bij Kerteminde ken ik ook maar dat is een "normale"stroomkabel.
Veel meer invloed heeft die kabel die ik al noemde. Ik heb het even opgezocht ( er zijn er trouwens twee van) en hier wat meer info: en.wikipedia.org/wiki/Baltic_Cable en hieronder de opmerkingen die op elke lkaart staan ( in dit geval de Navionics kaart).
Overigens staat waarschijnlijk ook bij Kerteminde zo'n opmerking.
Ad

Hurleyzeiler schreef :
Klopt , alleen is dat natuurlijk heel wat anders dan de lokale afwijkingen waar het hier om gaat. De variatie komt door de verandering van de positie van de ware noordpool (en zuidpool).
Toen ik begon met zeilen toen antiuurlijk nog netjes met kompas en gegist bestek) was die iets van 4,5 graden west op het Ijsselmeer als ik me goed herinner.
Hoe dichter je bij de ware Noordpool komt , hioe groter wordt die variatie.Op de Noordpool zal hij best 180 graden kunnen zijn .
Dat was ook een van de problemen die poolreizigers hadden om de ware noordpool te vinden.

Ik denk dat Erik er ook wel een woordje over mee kan praten want die vaart immers op die hoge breedten.
Ad

It Paradyske schreef :
Goh , interessant.
Het zal toch niet......
De aardbevingen hier in Groningen komen van 3000 meter diep en die vulkaan ligt ook (de bodem ervan) op 3000 meter diepte

Laat de NAM dit maar niet lezen
Ad

WADnWIND schreef :
Kan je de werking toelichten van deze?
Wat ik er uit opmaak is dat hij cog vertaald naar hdg, zodat stuurautomaten e.d. er iets mee kunnen. Maar dat is geen echte heading toch?

koko schreef :
Klopt, dus als je oversteekt naar Engeland en de dwarsstroom niet wil compenseren moet je met dit GPS-kompas even anders denken ...

Yellow Boat schreef :
Precies, de wereld is groter dan de Hoornse Hop. Daar gaat het artikel ook over, over letterlijk 'globale' invloeden. De windroos op de IJsselmeerkaart is slechts een kleine illustratie van wat er zich in en rond de aardbol speelt.

La Mavare schreef :
Unit levert POS (positie), COG (grond koers), SOG (grond snelheid) en HDG (heading). Op basis van de heading informatie kan je dus op de zelfde manier naar Engeland oversteken als met een kompas.

Deze GPS ontvanger heeft meerdere antennes door de GPS signalen hiervan te combineren kan naast de positie ook de richting van de ontvanger bepaald worden.

La Mavare schreef : Wat ik uit eerdere posts over een GPS-kompas heb begrepen zit het anders. Zo'n ding heeft twee of drie GPS-antennes op een vaststaande afstand uit elkaar zitten. Uit het verschil in bepaalde positie van deze twee antennes destilleert deze een echte voorliggende koers. Dus géén koers over grond..

FMJ schreef :
Dat had ik ook begrepen .
Alleen zal dat ding vrij traag kunnen reageren omdat er immers op een GPS positie toch wel een fout zit van minimaal enkele meters die alleen met middelen over een bepaalde tijd kan worden opgeheven.
Zo'n GPS kompas zal daarom veel trager zijn als een normaal analoog of fluxgate kompas en dus waarschijnlijk niet kunnen werken met een stuurautomaat.
Ad

Ik denk zomaar dat zo'n ding ook bewegingssensoren bevat. Daarmee kan je een hele snelle correctie doen op je wat tragere GPS-gegevens.

Eigenlijk heet een GPS compass alleen zo omdat het de signalen van GPS satelieten gebruikt. Alleen wordt nu het verschil in fase van het signaal gemeten op twee of meer antennes. En door dit voor meerdere satelieten te doen kan je nauwkeurig je voorliggende heaqding berekenen.
En omdat de GPS signalen toch al beschikbaar zijn wordt als bijzaak ook nog even de positie,SOG,COG ed bepaald.

FMJ schreef :
Dat is dus precies wat Raymarine een "Rategyro kompas" noemt.
Maar daarvoor moet dan de stuuratomaat wel de benodigde sofwware "aan boord" hebben en dat hebben alleen de dure stuurautomaten van Raymarine met een aparte stuurcomputer. Bij de helmstokautomaten denk ik niet dat zoiets werkt.
Ad

Yellow Boat schreef : Na de post van Rooiedirk hierboven is dit niet zo relevant meer. Maar zo'n ding als ik me voorstelde zou dit natuurlijk intern berekenen en gewoon een mooie accurate 'magnetische' koerswaarde uitspugen..