Onderwerp: Bestaat er zoiets als polyester-moeheid?

Mijn boot is een semi S-spant uit 1978, waarbij onderin de kiel gewicht is aangebracht en ingepakt in polyester. Erboven zit een “lege” bilge waarbij de wanden door lopen in het onderwaterschip.

Nu vraag ik mij af of deze constructie in de loop van de tijd kan verzwakken omdat het polyester door ouderdom misschien verzwakt. In dat geval is het een overweging om het geheel te verstevigen met -bijvoorbeeld- extra vezelmatten en/of dwarsverbindingen aan te brengen tussen beide wanden in de bilge.

Wie weet of polyester door ouderdom verzwakt?

De stijfheid in polyester komt door de glasvezeltjes. Die breken door (veel) buigen, en daar wordt het polyester slapper van.

Kul. De hechting aan de vezel word minder. De vezel blijft aanvankelijk wel heel.

boarderbas schreef :
Jij hebt ook een beetje gelijk

Het polyester verbrokkeld als het ware en komt vol met haarscheurtjes.
Ik wil ook een beetje gelijk

Als je dieper in de achtergrond van composiet-materialen en de lange termijn effecten wilt duiken, kun je hier terecht :
www.lcn-nl.org/wp-content/uplo...raakman-versie-2.pdf

hieruit :
'Vermoeiing en kruip
Twee soorten belastingen die een belangrijke rol spelen binnen constructies zijn de wisselende belasting
en constante belasting. Wanneer composiet als constructiemateriaal wil dienen, moet het materiaal deze
beide belastingen goed op kunnen vangen. Bij veel wisselende belastingen kan vermoeiing in het
constructiemateriaal optreden, waardoor scheurtjes in het laminaat[5] ontstaan en het materiaal kan
breken. Over het algemeen presteren composieten in op vermoeiing belaste constructies zeer goed,
bijvoorbeeld bij een constructie van windturbinebladen (Vereniging Kunststof Composieten Nederland,
2015). Wel geeft de heer Nijssen in zijn boek Basiskennis – Composieten aan dat composietenmaterialen
onder invloed van vermoeiing een deel van hun stijfheid verliezen. ‘Het optreden van vermoeiingschade
kan worden verminderd door materialen en verzeloriëntaties aan te passen op de belasting, de
constructie zodanig te wijzigen dat de belasting gunstiger wordt, of de spanning in de constructie te
verlagen door extra lagen (red. vezels of ook wel lamellen) toe te voegen.’ (Nijssen, 2015) Een constante belasting kan kruip veroorzaken, waardoor materialen steeds langer worden, totdat ze breken. In de meeste composieten zullen de vezels de belasting dragen, waardoor er weinig kruip optreedt. Wanneer de kunststof een groot deel van de belasting opneemt, in gevallen dat vezels niet in de belastingrichting liggen of belasting uit het vlak optreedt, dan moet wel rekening worden gehouden met kruipgedrag. Zo zal bij het opbouwen van een quasi-isotroop[9] composiet geen krimp optreden, doordat in elke belastingrichting vezels zijn georiënteerd. Wanneer het werkveld wordt gevraagd naar het kruipgedrag van composiet, geeft mevrouw Tromp echter aan dat composiet zeker onderhevig is aan kruip. Hierdoor kan het materiaal bijvoorbeeld niet op voorspanning worden gezet.'

Kun je wat pagina's aanwijzen die betrekking hebben op de vraag van ts

holtere schreef :
De algemene vraag van TS was of 'deze constructie in de loop van de tijd kan verzwakken'. Die vraag wordt in bovenstaande tekst behandeld, het algemene antwoord is ja.
Als je voor de constructie van TS een exact antwoord verwacht, zul je ook exacte gegevens van vormgeving, materiaal, laminaat opbouw, kielmassa, diepte van de kiel en zwaartepunt ervan, en het vaargedrag moeten kennen.

Een loper Standfast 27 is een mooi voorbeeld wat betreft breeksterkte/vermoeiing polyester het gehele vlak beweegt omdat de kiel daar aanhangt, dat blijkt jaren goed te gaan.

Materiaal zoals polyester/ aluminium mag best een beetje vervormen mits de kracht mooi verdeelt wordt.

De vraag is wel hoeveel “vermoeider” een 40 jaar oude Loper is tov een nieuwe. Zal ongetwijfeld slapper zijn, maar hoeveel??

Leuke omschrijving... "Hoe moe is een 40 jaar oude Loper"

Minder slap dan z'n baasje meestal...

Kapiteinmomo schreef :
Hoe definieer je de grens van 'een beetje vervormen' ? Het criterium voor bezwijken is de optredende materiaalspanning in combinatie met het aantal belastings wisselingen.

Glas(vezel) is relatief gevoelig voor vermoeiingsbreuk :

Nou, daar word ik niet vrolijk van. Als ik het goed interpreteer, lijkt het dus zinvol om versterkingen aan te gaan brengen c.q. extra matten over de bestaande constructie te gaan leggen.

Dat lijkt mij heel lastig. Indien het nieuw opgelapte laminaat een hogere stijfheid heeft dan het slapper geworden spul daaronder, wordt het nieuwe laagje aan een veel grotere stress blootgesteld. Vergelijk het met een elastiekje dat je samen met een touwtje opspant: het touwtje levert de stijfheid, elastiekje doet weinig. Ik zou eerder aan extra spanten denken, echter dan dien je hard spots te voorkomen.

Is je boot niet gewoon op? Ik denk het niet want heb nog nooit van falen gehoord door dit mechanisme. Zie de vele 40 jaar oude Lopers, waarvan er veel geen oude dag in een slootje gegund wordt.

Heb je een praktische aanleiding om je zorgen te maken of is het meer een gevoel?

Ik hoop niet dat ie "op" is, want het is een erg fijn bootje. De aanleiding voor de vraag was a priori een gedachtengang. Maar toen ik de boot vorig jaar in de kraan had hangen, duwde ik tegen de kiel en die kon ik daadwerkelijk zien bewegen. Niet verontrustend, maar het zette me wel aan het denken over een vermeende "polyester-moeheid" .

Waarom zou het lastig zijn enkele nieuwe glasmatten aan te brengen? Je maakt het geheel toch alleen maar stijver?

bertilbeumer schreef : Hoezo? Waarom maak je je zorgen? zijn er specifieke dingen aan je boot die signalen geven dat de boel te veel aan het verzwakken is? Heeft je boot zeer lange afstanden afgelegd?
Ontwerpers en bouwers houden deze vermoeiing in acht als ze een boot ontwerpen/bouwen. Alleen als je weer dat er heel erg extreme dingen met jouw boot zijn gedaan zou ik me geen zorgen maken, tenzij je specifieke signalen van je boot krijgt dat er iets niet goed zou zitten.

Nee, geen directe aanleiding anders dan een bewegende kiel toen de boot in de kraan hing. Ik verwonderde me er over en had geen enkele beweging verwacht.
In de kraan hangt de kiel aan de romp, net als in het water. Ik realiseer me dat het verschil is dat de romp "strak" vast zit in de hangbanden en in het water mee helt, maar ik had toch een grotere stijfheid verwacht.

Als de boot een S-spant is en de huid doorloopt in de kielconstructie hoef je naar mijn idee niet bang te zijn voor afbreken o.i.d. Anders ligt het bij een kiel die met bouten aan het vlak is bevestigd. Daar worden de krachten overgebracht op de romp door wrangen die ingelamineerd zijn. Als je bij jouw boot iets van scheurtjes of brokkeligheid ziet kun je dat verhelpen door binnen een paar lagen gewone epoxy op het schoongemaakte en geschuurde polyester aan te brengen en daarna een paar lagen glasweefsel.

Erikdejong schreef :
Nou, dat ontwerpers en bouwers deze vermoeiing in acht nemen is natuurlijk maar ten dele correct. Er varen genoeg polyester boten rond waarvan de ontwerpers en bouwers nooit hadden verwacht dat deze boten vandaag de dag nog zouden drijven. Er werd zeker niet gerekend met vermoeiing door 40 jaar gebruik. Voordeel is weer wel dat de beperkte kennis van polyester toentertijd meestal tot gevolg had dat men de boten overdreven zwaar bouwde. Wellicht de reden dat ze nog steeds varen.

jerry schreef :
Dat klopt we gaan seizoen 2019 zeilen met een mariholm IF, deze gebakjes zijn bomvrij wat betreft kielconstructie, kun je gewoon van vijf hoog gooien

jerry schreef :
Ja precies. Aan zo iets dacht ik. Er is geen enkel spoor van brokkeligheid of scheurtjes, maar zo'n versterking leek mij in alle gevallen wel een goed idee. Of wrangen in-lamineren tussen beide zijkanten.

bertilbeumer schreef : Wrangen inlamineren moet je vooral doen, wordt de boot superstijf van. Grapje, hoor. Lijkt me een beetje overdren bij een S-spant.

Ik zou mij geen zorgen maken als ik jou was. Je zou evt elk jaar als de boot in de kraan hangt een gecontroleerde "shake-the-keel" test kunnen doen (lastig!); wordt het jaar na jaar "erger" dan zou dat voor mij een alarmsignaal zijn.

Borg schreef : Juist vanwege die onbekendheid met het materiaal zijn de boten uit dat tijdperk wel 10 keer zo sterk gebouwd als wat noodzakelijk is waardoor dit soort factoren juist geen issue zullen worden zolang er niet meer bekend over is. Inmiddels zijn de veroudering details van kunststoffen veel beter bekend en worden de zeiljachten veel lichter gebouwd met veel kleinere marges.