Onderwerp: Poon.

@Apae
Thiebout heeft er maar eentje gebouwd. Ik vermoed door de tegenvallers bij de bouw (de Ouderhoek werd twee keer zo duur als volgens de offerte), maar ook door de tijdgeest. Bij de oplevering in 1914 begon WO-1.
Tegen de tijd dat de wereld weer wat genormaliseerd was dit soort houten zeilschepen al uit de mode.

@Kock1964
Wacht maar af....
Ik hoop vanavond de volgende episode te plaatsen, moet eerst nog foto's uitzoeken en verkleinen.

17 september 2022.

Deel 1 van 4. Over de stevens en vingers in een neus.

Waar was ik gebleven? De achtersteven zat erin, de tweede nieuwe voorsteven lag klaar in de lijnolie nadat ik de eerste had afgekeurd.

Het was nog steeds bloedheet maar ik ging vrolijk verder. De nieuwe voorsteven maakte ik uit twee stukken want het lukte niet om een geschikte krommer te vinden die groot genoeg was voor de hele steven.
Ik sloopte de oude voorsteven weg van onderen tot aan het berghout en zette de nieuwe losjes op zijn plek





Maar de zaak zakte weer in elkaar, net zoals bij de achtersteven gebeurd was. Ik stak de lepels van de stapelaar in de ankerkluizen en tilde zo de kop weer in model; het gaf mij het gevoel van iemand optillen met twee vingers in zijn neus.




Daarna kon de stevenkop gesloopt worden om daar een goede mal te maken. Rond die kop zit een hoop sierwerk: slemphoutjes op de berghouten, twee stoere beretanden die gesneden zijn als leeuwen met elk een wapen, dat van Amsterdam en van Antwerpen. Er tussenin twee gesneden kluisplankjes.
Aan het rotte restant van de stevenkop zat nog de gesmede botteloef.
Het sierwerk heb ik zo zorgvuldig mogelijk gedemonteerd en veiliggesteld, er achter was het een rotte bende, kopbanden en het krophout waren tot houtskool vergaan







Daar vlak achter is de frivole bedelbalk te zien. Dat is een discussiestuk. De vorige Belgische eigenaar heeft die laten maken omdat het zou horen op een historische Zeeuwse boeier maar ik vind dat het ding niet op dit scheepje hoort.
De stijl van het snijwerk komt niet overeen met de rest van het schip, en ik vind dat-ie hopeloos in de weg zit voor de kluiverboomstoel en het braadspil.

Samen met de stevenkop maakte ik nog drie nieuwe kopbandjes, dat zijn horizontale spanten in de kop, om de steven houvast te geven



Daarna kon ik de steven definitief vastzetten





Hiermee was de ruggegraat rondom compleet, van achtersteven via kielbalk naar voorsteven.
Om uitzakken te voorkomen spande ik de tirfortakel weer tussen de achter- en voorsteven, nu met ongeveer 750 kilo trekkracht, en zette twee dommekrachten tussen de nieuwe kielbalk en het kajuitdak en de kielbalk en de mastkoker.

Ter hoogte van de machinekamer bleef een hardnekkige bult in de kiel zitten. Daarom besloot ik de motorfundatie te verwijderen, een vervelend klusje in een moddervette krappe omgeving. Maar het hielp wel, de bult verdween!


Verder in deel 2

Deel 2. De periferie.

Eigenlijk is de plek waar ik tijdelijk woon ook heel mooi, met een rijke maritieme geschiedenis. Het is nu een wat verlopen dancing/discotheek maar het was ooit een grote smederij en gieterij, speciaal voor de scheepvaart.





In de disco hangt nog een heel zware geklonken bovenloopkraan, nu als hangplek voor de lampen.
Hoe lang het nog bestaat, dat weet ik niet. Er zijn plannen om er een groot gebouw op neer te zetten.
En in een verloren hoek liggen nog de houten modellen voor gietwerk en staat er een aambeeld met smeedgereedschap



De wijk heet Het Eilandje, het doet mij erg aan het oude Katendrecht denken, een verlopen binnenhavenwijk die aan het ver-yuppen is. Recht tegenover mijn voordeur staat een brouwerij met waanzinnig lekker bier.

Heel langzamerhand begin ik de stad een beetje te kennen, en dat bevalt me. Ik vind het een vriendelijke, levendige en mooie stad met de nodige rafelrandjes.
Een paar weken geleden was ik bij een goede band op een pleintje in de binnenstad, supergezellig. Maar de avond daarvoor was daar iemand doodgeschoten. En twee weken geleden was op een paar honderd meter van mijn kot een bomaanslag op een fruitimporteur. Toch voel ik me geen moment onveilig. Of het moet op het fietspad zijn waar elektrische scooters, steps en speedpedalics je geruisloos inhalen met Max Verstappensnelheden.

Ook begin ik wat mensen te kennen.
Bij de poon komen steeds dezelfde nieuwsgierigen langs, op een enkeling na ken ik hun namen niet, maar die verzin ik zelf wel.
Zo hebben we de Boze Buurman. De eerste twee weken deed hij erg nurks en achterdochtig. Controleerde maar zweeg. Pas toen hij zag dat het goed ging was ik kennelijk geslaagd voor zijn test. Er kwamen er zowaar wat grapjes, en nu is hij zelfs joviaal en vrolijk bij zijn dagelijkse controles.
En elke week komt Mefjeu Fjapoo langs. Het is een vriendelijke wijze oud-zeevaarder die bewonderend alles bekijkt en dan steeds “Chapeau, chapeau, gôh chapeau hoor” roept. Maar omdat hij tandeloos is klinkt het als een herhaald Fjapoo.
Een paar keer per week verschijnt een bescheiden man die mij heel vriendelijk een tas koffie uit een oude thermosfles aanbiedt. Ik kan dat niet weigeren, maar het is altijd lauwe koffie waar al veel suiker en melk inzit. Ik doe alsof ik een slok neem, zet de kop dan ergens neer (een beetje hoog zodat hij er niet in kan kijken) en giet ‘m leeg zodra hij weg is.
Of de Socioloog. Ook heel vriendelijk, zachtjes pratend, vol verhalen die vanzelf ophouden als ik een machine aanzet. Al de tijd dat hij op de werf is en aan zijn bootje rommelt of met mij praat, blijft zijn vrouw (neem ik aan) in de auto zitten.

Ach, de mensen deugen wel. Meestal. En op hun eigen manier.

Maar goed, terug naar de poon met wat bijzondere vondsten.
Hij was in Amerika geweest, ik geloof in 1989 bij het 200-jarig bestaan van de USA, en heeft rond het Vrijheidsbeeld gezeild met de vorige eigenaar. Als indirect bewijs vond ik 25 dollarcent in het vooronder


Andere vondsten: ontzinkte en bros afgebroken messing schroeven


Een stalen hoeklijn-spant met een roestprobleem


Een houtdraadbout, ook met een roestprobleempje


Een acculader met een vochtprobleempje



Een busje PURschuim, eveneens met een roestprobleem


Verder in deel 3.

Deel 3. Een plank voor de kop.

Verder aan het werk.
Het werd tijd voor de eerste planken. De kielgangen, welteverstaan.
Ik wil de vlakplanken uit 1 stuk maken, dat is fijn voor de stijfheid en elimineert potentiële problemen bij de stuiken.
Ik werd deze week geholpen door een vriend uit Groningen die het leuk vond om te doen. Hij heeft zelf een houten schouw waarvan we samen de hele bakboordszijde vervangen hebben, een jaar of twee, drie geleden.
Eerst moest er nog wat troep, ijzer en blik verwijderd worden, maar daarna konden we de eerste mal maken. Ik verdien mijn geld op mijn rug




De mal werd overgezet op de plank. De kielgang is exact 10,01 meter lang.


Na het zagen, precies langs het lijntje (maar de uiteinden hou ik langer om te kunnen branden, die zaag ik later in model) ging de plank op de brandstelling.
Ik hou hem onder en boven nat met gewoon water dat ik vernevel met perslucht, tegen uitdrogen. Er gaat gewicht op, de hoeveelheid bepaal ik op het gevoel en kijkend hoe de plank reageert. Elk stuk ijzer is ongeveer 25 kilo.
Daarna verwarm ik de plank met een gele gasvlam, aan de onder- en bovenkant.
Door de warmte wordt het hout een beetje week en zal het buigen onder het gewicht. De plank bepaalt het tempo. De zwarte aanslag is roet van de vlam, het hout mag niet verkolen. Vlak voor de montage schuur ik de roetaanslag weg.








Voor de kromming heb ik een mal gebogen. Die stalen strip is te zien op deze foto


Het buigen begint bij de brandstelling, zodra de bocht daar goed is steek ik er een stokje voor (de houten paaltjes) en verhoog ik het gewicht.
Ik maakte het mezelf wel een beetje moeilijk door de vlakplanken uit 1 stuk te maken, waardoor ze aan twee kanten moeten worden kromgebrand. De stapelaar kwam weer van pas, nu als tweede brandstelling.

Na afkoelen was het tijd voor de montage.
Eerst droog passen om de breeuwnaad en de boutgaten af te tekenen en te boren, waarna het boormeel wordt verwijderd


De schroeven liggen klaar, rvs A2 8x100 Torx met ring onder de kop.


Op de contactvlakken verspreiden we bitumenpasta, tegen capillaire werking


De gang zit erin waarna direct de mal voor de andere kielgang wordt gemaakt.




En een tijdje later zit ook die andere gang erin


Verder in deel 4.

Deel 4. De keernagels.

Het is heel belangrijk om keernagels aan te brengen, maar ze worden makkelijk vergeten.
De kielgangen worden gebreeuwd tegen de kiel en stevens aan, om de naden waterdicht te maken. Maar in theorie zou er water kunnen lekken langs de contactvlakken tussen de kiel en de scheg, de scheg en de achtersteven, de kiel en de knoop en de knoop en de voorsteven, daar kun je niet breeuwen.
Om lekkage te voorkomen worden er grenenhouten pennen dwars door die naden heen geplaatst.
De keernagels komen in de toekomstige breeuwnaad, wat betekent dat ze moeten worden geplaatst voordat de kielgangen worden bevestigd.
Ik kocht bij de Brico een mooie ronde grenen stok, die te dik was. Dus improviseerde ik een draaibankje om de pennen te verjongen naar 21 mm, wat lekker stijf zit in gaten van 20 mm.





Vandaag heb ik nog een spantje in de kajuit geplaatst voor wat extra houvast, en ben verder gegaan met de tweede vlakgang aan bakboord. Waarschijnlijk zal ik die maandag gaan branden.

Groet uit Antwerpen,
Wim.

PS. Ik ben Ruurt dankbaar voor de hulp en geestelijke bijstand!

Chapeau, Wim!

Mooie verhalen, mooie foto’s, mooi werk! Succes, en kijk uit naar de volgende verslagen!

Ik dacht aardig wat scheepstermen te kennen, zo onderhand … maar er komen er nu een stuk of twintig voorbij die ik niet kende .

Genieten van deze verhalen, dank je.

Dat is Zuid toch waar je woont? Een van de leukste gebieden in Antwerpen en sinds 10 jaar upcoming. Alles tot aan de Nationalestraat is daar authentiek. Mocht je kans zien eens te eten bij La Renaissance kan ik de 'ei met truffel' aanbevelen. Staat niet meer op de kaart, maar is als voorgerecht of als lunch nog te bestellen en een smakelijk gerecht. De prijzen die je inmiddels daar betaald schieten vergeleken bij Galicië en Portugal wel de pan uit. Voor dat genoemde gerecht eten we hier met z'n tweeen. Verder zal de tandeloze man je ook de nodige stamppot gerechten kunnen vertellen, voor tandloze naast soep het meest gegeten (Toet toet boing boing hakken en prakken, prakken en hakken, hopla dr' in. )
Verder is je werk aan die Poon..... ja..erg uniek. Docu- waardig voor een film academy een heel passend project.
René

whooowwww

Knap werk Berghout2. Leuk om te zien die oude buigtechniek van het branden en buigen. Hoeveel schepen zijn daar al mee gebouwd door alle eeuwen heen.

Kock1964 schreef :
Eh nee, het Eilandje is aan de noordkant. Ik woon 500 meter van het MAS.
Maar dank voor de tip over La Renaissance.
Ik sta open voor meer tips op eetgebied want op een of andere manier kom ik niet elke dag aan koken toe

Wat ik een heel bijzondere en lekkere! ervaring vond was bij Instroom, waar migranten de gerechten van hun thuisland bereiden en met trots serveren.
En frituur nummer 1 is ook top.
Wim.

Zo bezien snap je ook ineens dat een beetje pappen met een rolletje glas en een potje hars zo z'n voordelen heeft.
Dat kan iedereen wel

hevea hout, mooi om een boom in een boot te zien veranderen!

Berghout-2 schreef :
Je draadje is absoluut smullen Wim! Je vakmanschap, durf, maar vooral ook je schrijfstijl over je andere observaties. Een aanwinst voor Zeilersforum..

Berghout-2 schreef :
Van wat me van dit voorjaar nog bijstaat

Om de hoek voor t gezonde en lekkere
www.verszuid.be/

Snelle hap die niet (eens) tegenviel
burgerij.be/
Of
www.roti-antwerp.be/
Met zicht op een mooi schip




Goed, maar maakte de pretenties niet waar
thelondon.be/

Even verderop, smullen uit blik
casaconservas.be/

Koffie?
kolonelcoffee.be/

Ik zit ademloos te lezen Wim, wat een project en vakmanschap. Ook nog merendeel in je eentje aan het werk met al die zware spullen, knap!

Indrukwekkend wederom!

Noorman Txl schreef :
Dank voor de lijst, daar heb ik wat aan.
De Burgerij heb ik al twee keer beproefd, echt lekkere lamsgehaktburgers en snel op tafel.
En dat jacht tegenover Roti, tja... Het was ooit een mooi groot jacht maar is nu verworden tot een treurig verwaarloosd ding.

Berghout-2 schreef : Het volgende project dient zich aan
Voor je het weet raak je niet meer weg uit België, net als ik.

Smullen dit!

Ben parralel het verhaal over v Tim Severin aan het lezen, hoe hij een Curragh bouwt om mee van Ierland naar Amerika te varen, vol verhalen hoe hij in de bossen het juiste essenhout vindt of waarom de ossenhuid in eikenbast gelooid moet worden.

Dit draadje leest niet minder spannend, en nog leerzamer over oude scheepstechniek, je bent zo rijk in alle details!

Kan niet wachten op het vervolg en ben nu ook al benieuwd naar het toekomstig, varend?, bestaan van de Poon, is daar al iets over bekend?

Berghout, mooi werk en
Mooi om te lezen allemaal!

Thijs1971 schreefJa ben benieuwd? Werd er op rode poon gevist met zon schip?

Freek

Echte ponen waren zwaargebouwde vrachtschepen of beurt-/veerschepen, bedoeld voor het ruige varen op de Zeeuwse wateren.
De poon waar ik aan werk is licht gebouwd als plezierjacht, en eigenlijk is het niet eens een poon.
Waarom ponen zo genoemd werden, ik weet het niet. Ze hadden wel een robuuste kop en een slanker achterschip, waarmee het goede zeilers waren, en wellicht aan de visvorm deden denken.
De toekomst van de Ouderhoek? Geen idee, dat hangt van z'n baasje af.

Gepost met de officiële Zeilersforum-app

Die ietwat hoekige vorm van de poon/knorhaan doet mij altijd meer aan een schouw denken.

Hoe zitten de kieldelen aan elkaar vast? Ik mis beschrijvingen van boorgaten en dikke bouten? En bij het vastschroeven van de gangen - doe je nog pasta in die boorgaten?