Onderwerp: EV-100 tiller stuurautomaat: de investering waard?

Op mijn Dehler 25 cruising gebruik ik nu een Raymarine ST2000+. Die gebruik ik veel want ik zeil veelal solo. De Dehler 25 CR heeft een aangehangen roer met een flink blad, geen scheg ,een vrij korte diepe kiel en groot zeiloppervlak. Bij een goede 4bft is het vaak al nuttig om te reven.
De boot is best wreed op het roer af en toe en de automaat moet hard werken. Vorig jaar was de "oude" kapot, bleek in het binnenwerk gewoon stukjes te zijn afgebroken.

Ik overweeg de aanschaf van de Raymarine EV-100 tillerpilot en verwacht daar veel van. Veel betere stuuracties (computer, extern kompas en bewegingsmeter) en een veel steviger constructie.

Wat zijn jullie ervaringen? Is die verwachting terecht? Is het de investering waard?

Ik ben vorig jaar overgegaan van een ST2000+ naar een EVO-100 Tillerpilot en ben daar heel tevreden over. Ik vaar met een zware 32-voet langkieler, met aangehangen roer, dus geen balansroer.
De EVO-100 stuurt veel rustiger en preciezer dan de ST2000+ . Dat zal wel komen door de meerassige bewegingssmeter in het externe kompas. Bij wat golfslag merkte ik bij de ST2000+ vaak dat de automaat nogal wild begon te corrigeren, de EVO-100 corrigeert veel rustiger en blijft het gewoon doen.
Overigens lijkt het betere kompas met de bewegingsmeter me de hoofdreden om over te gaan. De kracht die een EVO-100 kan uitoefenen is niet veel groter dan die van een ST2000+ (iets van 85 kg?). Of de tillerpilot zoveel steviger is dan de 2000, mogelijk, maar ik weet het niet. Misschien kan ervaringsdeskundige bij uitstek Sunday daar iets over zeggen.

De motortjes van de drives zijn beide gelijk: goedkope Mabuchi's.
Ze hebben beide een "rolling ball" drive mechanisme.

De drive van de ev-100 is al jaren gelijk: werd geleverd met de St4000, de spx-5 en nu de ev-100.
Hier kun je er veel over lezen: zeilersforum.nl/index.php/foru...rine-spx5-en-spx5-gp
De overbrenging van motor naar drivemechanisme gaat mee\t heel kleine kunststof tandwieltjes. In meer dan 10000mijl varen met deze drives zijn die nog nooit bij mij kapot gegaan, wel motortjes en ook slijtage aan het rolling ball mechanisme
De overbrening van motor drive van de st2000 naar het rolling ball mechanisme gaat (geloof ik..) met een riem overbrening.
Ik denk dat beide even sterk zijn, weet-niet welke de snelste is; snelheid is ook belangrijk.
Het belangrijkste verschil, hierboven al genoemd, is de rategyro die in de ev-100 geïntegreerd is: dat levert veel preciezer sturen, minder uitslag, rustiger sturen en daarmee dus minder slijtage.

Ik heb vorig jaar de overstap gemaakt van een St2000+ naar een Evo-100, wat ik een van de beste investeringen vind in de boot die ik gedaan heb. Zeker vanwege het solo-zeilen. De Evo-100 heeft me zonder problemen rond de UK gevaren, waarbij de automaat er zo 95% van de tijd erop gestaan heeft.

Het is inderdaad wat Sunday zegt, door de gyro (en integratie met plotter) is het veel preciezer qua sturen, mits goede zeilvoering voer ik praktisch rechte lijnen... Wat ook zo zichtbaar was op AIS (marinetraffic enzo)


Jasper

Met alle respect, MT en VF geven tracks niet altijd correct weer

Als de antenne op 5m staat kun je volgens MT in een rechte lijn van Den Helder naar Terschelling varen. Dus met een diepe kiel maak ik een track waar menig drooogvaller jaloers op zou zijn (als dat afsnijden over de afsluitdijk even vergeet )

Verder kun je rustig stormrondjes draaien binnen het bereik van een ontvanger zonder dat dit op MT zichtbaar is. Boten worden slechts X keer per uur geregistreerd.

Het is me al eerder opgevallen dat een track op MT zeer grof is. Ik wel eens een vergelijking gemaakt en ik zag zo geen verschil tussen MT en VF.

Back to topic: een bewijs met een eigen track uit de plotter zegt helaas meer dan een track van MF.

Uiteraard interpreteren ze het een en ander. Zoals een langere rechte lijn als er een keertje (of een paar keer achter elkaar) er geen positie is ontvangen van je zender, die dat elke 30 seconden verzend. Ook is de schaal vaak dusdanig groot dat je deviatie slecht zichtbaar is over een langer pad. Als je een stormrondje in 30 seconden maakt, kan het inderdaad lijken alsof je nauwelijks vooruit bent gekomen.

Ander probleem met MT/VF is dat de ontvangstations niet altijd op nuttige plekken staan. Bijvoorbeeld vanuit Stellendam naar Scheveningen zijn er maar 2 stations die je oppikken, eentje in Spijkenisse en de andere is KNRM in Ter Heijde, maar het stuk onder de 2e maasvlakte zien ze me beide niet (het zou nuttig zijn als het havenbedrijf er eentje op de maasvlakte of op de maasmond-post maakt). Op grotere stukken geen ontvangst zie je dat goed aan de lijn, maar ok op kleinere stukken maakt het het de lijn rechter.

Maar mijn ervaring is dat ik aan de hand van de track op MT/VF kan zien of ik met de hand heb gestuurd of met de automaat. Mijn eigen track uit de plotter laat dat ook goed zien.

Voorbeelden, met de automaat de Solent in:



En op de hand langs de belgische kust:




En meer on-topic voor de originele vraag, wat mij betreft was de aanschaf van een EV-100 zeker de investering waard, zeker na alle frustratie die een ST2000+ me heeft gegeven.


Jasper

KoertM schreef :
Wat er eerder in deze draad wordt gezegd over het nauwkeuriger sturen van de EV-100 onderschrijf ik.
Desondanks ben ik van mening dat een ST2000+ een bootje van 25 voet in de meeste gevallen de baas moet kunnen zijn.
Ik denk daarom dat veel van je problemen te wijten zijn aan een matige trim. Bij een op de omstandigheden afgestemde zeilvoering en -trim moet die ST2000 het zonder meer aankunnen.

Zoals in de potsen hierboven ook wordt gesteld: de constructie en kracht van de drive is (vrijwel) gelijk aan die van de drive die bij de EV-100 wordt geleverd. Dat gaat het verschil dus niet maken..

Jappe schreef :
Beide koersen ruim bezeild en zonder significante windschiftingen? Anders zegt het nog niet zoveel, natuurlijk.

En dan nog: als je op die route lang de Belgische kust gewoon één koers had kunnen sturen, dan heb je (als je zelf stuurde), wel een paar keer zitten dommelen, denk ik. Je kijkt toch regelmatig naar het kompas, mag ik hopen? Zoveel dwarsstroom is er op die route ook weer niet, lijkt me..

Dank voor de reacties.
Niet meer kracht, wel betere aansturing dus. Die link van Sunday over de drives is erg leerzaam! Dank. Ik had natuurlijk wel al gezocht op het forum maar dit dan weer niet gevonden....
Dan heb ik ook nog een regenjas en reserve-drives nodig! Daar gaat mijn dertiende maand.

lodewijk stegman schreef :

Om eerlijk te zijn, het stuk langs de belgische kust heb ik niet zelf gestuurd, maar mijn pa was mee voor het laatste stuk naar Stellendam en die wil heel graag zelf sturen, dus toen is de automaat beneden gebleven. De omstandigheden waren ook pittiger, we net na een zuidwester weg en moesten plat voor de wind (wat nog steeds een 5bft was) over de trapegeer en langs de vlaamse banken. Dat hebben we afkruisend op de genua gedaan, gecombineerd met nog steeds leuke golven maakt het al een stuk lastiger, ook voor een automaat.

Wat ik vooral wilde laten zien is dat de automaat (in mijn geval in combi met een raymarine plotter) echt prima kan sturen. En dat het ook een beetje af te lezen is aan je track. Het is jammer dat raymarine alleen maar LAT/LON in de GPX stopt en niet tijdstip, koers, snelheid, wat die ook prima kan bijhouden, dan had ik het ook kunnen laten zien met een aantal opeenvolgende datapunten.


Jasper

lodewijk stegman schreef : Dat is niet correct. Op binnenwateren met matige wind en zonder al te veel golfslag kan de ST2000 prima een 25voeter aan, maar ook een veel grotere boot.

Het probleem ontstaat juist bij golven of vlagerig weer. Als de boot van koers raakt door een golf merkt de ST2000 dit pas als de boot al gedraaid is. De kompaskoers is niet meer de ingestelde koers en de automaat gaat tegensturen. Door de snelle draaiing wordt er ook fors gestuurd, wat snel leidt tot overshoot. Ook dit wordt net te laat opgemerkt door de automaat en leidt weer tot tegensturen. Dit kan op golven snel escaleren tot een zodanige slingerkoers dat de automaat het moet opgeven. Dit effect is nauwelijks afhankelijk van de grootte van de boot, een Kolibri heeft er net zo veel last van als een 34 voeter. Het is een gevolg van het feit dat de ST2000 alleen een elektronisch kompas heeft en geen andere input.

De Evo bemerkt de koersverandering niet alleen veel sneller door de versnellingssensoren, maar leert ook het golfpatroon te herkennen. Hierdoor kan hij veel preciezer bijsturen.

Klopt helemaal wat ilCigno hier neerkalkt. Je zal verbaasd zijn hoe heerlijk de EV-100 jouw boot bestuurt.
Gewoon doen! Is een grote upgrade!

ilCigno schreef :
Ha dank Il Cigno. Ik probeerde de suggestie dat ik mijn trim niet op orde heb te negeren want het lukte me niet het (zo) mooi te verwoorden.
Het is eigenlijk verbazingwekkend hoe goed het gaat als je zelf stuurt terwijl de ST2000 heel erg zijn best doet maar net te laat waardoor de aktie weer groter moet zijn en de tegenreaktie ook weer groter is etc. Zelf hou je de boot met kleine roeruitslagjes op koers, ook in de golven schuin achterop.

In de suggestie van de trim niet in orde zit natuurlijk ook best wat hoor. Het is nou eenmaal een overtuigd bootje maar wel een waterverplaatser, planeren zit er niet in. Soms heb je gewoon veel geweld nodig om hem in de hand te houden maar dan kies ik er ook voor zelf te sturen.
Ik hou het erop dat de EV-100 niet meer kracht heeft dan de ST2000 maar die wel een stuk slimmer kan inzetten.

Cat-36 schreef :
Dat is een concreet antwoord! OK doe ik.
Plottertje erbij, nieuwe tridata want die oude is ook brak. Alles in een nieuw STNG netwerk. En dan maar hopen dat ze niet binnenkort een nieuwe uitbrengen.

Er zal niet gauw een nieuw netwerk uitgebracht worden maar de i60 en i70 zij toch al wel verouderd.
Ook zo de plottertjes die ze weer nieuw uitbrengn nu. Dus wees bewust van wat je koopt.
Begrijp dat de I70 niet zo goed zijn als de nieuwe de I70S. Er zijn veel vochtklachten mbt de I70.

Cat-36 schreef :
EV-100 tiller, plotter A75, i50 tridata is mijn plan. Is dat een goed idee? Ja allemaal Ryamarine, maar ik vind geen betaalbare stuurautomaten van dezelfde orde. Nog wel zo'n Actisense verloopding nodig voor de gegevens van de EasyAis naar de plotter.

Op mijn kolibri 660 gebruik ik sinds dit seizoen een Evo 100. Een van de beste aankopen die ik ooit gedaan heb. Minstens 90% van de tijd stuurt de automaat, ook met veel wind en met de spi op. Gemiddeld is het gemeten stroomverbruik tussen de een en twee Ah. Erg weinig; maar ik heb een klein licht bootje en besteed veel aandacht aan zeiltrim.

KoertM schreef :
A75 is niet zo'n goed idee. Dat is alleen een touch screen en wanneer die buiten is gemonteerd krijg je een probleem met regen. Dan kan hij de regendruppels als ene vinger zien en dan op reageren. Mocht je m binnen monteren dan is ene hybrid screen toch beter want in een sterk rollende boot zijn je vingers niet zo vast en dan kan je beter met de knoppen bedienen.
Ik zou eerder alleen knoppen nemen dan alleen een touch screen. Daar krijg je echt spijt van!

Cat-36 schreef :

Es-serie plotters: 2015 (vorige serie kwam uit 2011/2012)
I70S klokjes: 2016 (I70 uit 2012)
EVO pilots: 2013/2014 (SPX uit 2009)

Ze hanteren dus ongeveer een release-cycle van 4 jaar per produkt en in dat opzicht zal de autopilot de grootste kans hebben om een nieuwe versie te krijgen (ik benader dit een beetje vanuit hoe apple release-cycles doet). Nou hoeft dat verder geen ramp te zijn als ze de oude versie blijven supporten, vooral op samenwerking met andere apparatuur. Je koopt dit doorgaans ook niet voor 4 a 5 jaar maximaal, maar wil daar wel echt langer mee kunnen doen. En dan is het vooral de plotter die kaart-updates moeten kunnen blijven doen via Navionics, c-maps of Jeppesen.

Persoonlijk denk ik dat er niet zo snel meer een andere variant seatalk komt of dat de stekker opeens anders word. Ook zijn de huidige plotters krachtig genoeg om ook over 10 jaar kaart-informatie die geupdate is te laten zien. Misschien niet in de mooiste variant die ze dan aanbieden, maar goed genoeg om veilig op te navigeren, wind en diepte zien en te sturen.


Jasper

Cat-36 schreef :
Alle schermen en schermpjes komen tegen de kajuit, nogal onder de buiskap. Het wordt daar maar zelden nat is mij al opgevallen.
Die a75 zou ik met genoegen inruilen voor de eS75 (met draaiknop) maar die is gewoon te breed voor die plek waar al een gat zit van het voormalige display van de voormalige electromotor.

Ik heb de i70 aanschaft in 2011 (eerst batch), boot altijd buiten gehad, nooit geen vocht problemen.. De i70 is vervangen door i70s, een serieuze verbetering, helderheid scherm (was al bij i70 goed), dus lager verbruik en design.. Verwacht ook dat snellere hardware/meer geheugen(?) is gebruikt.

De P70 aangeschaft in 2013 met EV/ACU (ook eerste batch), ook geweldig.. weet niet wanneer de P70s uitgaat komen (zelfde design als i70s)

Zoals Cat-36 aangaf, zou altijd een plotter aanschaffen met beide opties, touch en knoppen. De a-serie is ook eigenlijk meer ontwikkeld als repeater.. De eS serie is ook veel sneller, want de a-serie was gebaseerd op de e-serie hardware. Gat kan je altijd groter maken, niet kleiner

N2k (STng) zal nog een tijdje gangbaar zijn, maar de updates stoppen vaak na 5 jaar (niet de kaarten!)... Een beetje zoals tegenwoordig met tablets/telefoons, werkt nog wel maar hardware kan nieuwe updates niet meer aan.

KoertM schreef :
Ik wil er niet teveel over doorzeuren, maar heb je wel eens geëxperimenteeerd met het wijzigen van de dempingsinstellingen en het instellen van de 'seastate' op de ST2000? Hoewel het niet zo sophisticated werkt als bij de EV-100, is er wel degelijk wat in te stellen wat betreft de reactie op golven en koersafwijkiingen.

Het grootste probleem van de wat eenvoudiger stuurautomaten is dat ze te traag zijn om goed te reageren op plotseling harde vlagen. Wat 'sportievere' bootjes zoals jouw Dehler reageren hier heel abrupt op. Onder dergelijke omstandigheden helpt alleen zelf sturen. Hoewel met regelmaat met de helmstok in je buik zitten eigenlijk ook betekent dat een reef zou kunnen worden overwogen. Als je met hardere en vlagere wind op de automaat wilt blijven varen, moet je gewoon tijdig reven.
Misschien was 'trim' dus niet het goede woord. Bij varen op wat eenvoudiger stuurautomaten moet je wat eerder zeil minderen dan je bij sturen op de hand zou doen.

Dank jullie wel voor de adviezen en informatie. Erg nuttig! De EV-100 autopilot ga ik kopen. De vraag is nog een beetje wat ik met de rest doe.
roberteb schreef :
Ik ga serieus proberen of ik de eS75 toch kwijt kan, desnoods met een extra custom-made framepje. Het probleem dat de kajuitwand daar precies aan allebei de kanten een curve begint zodat er maar een relatief smal plat vlak overblijft. En de plotter moet echt op de plek waar nu nog dat displaytje van de electromotor zit want die is er uit en heeft een flink gat achtergelaten!



Die eS heeft trouwens ook een NMEA 0183 ingang voor de AIS gegevens dus dat bespaart weer op de actisense verloop naar STng.

Hier kan je de mounting templates downloaden raymarine.app.box.com/s/pqt5r5...fzesld6glbzk9sk92enx

roberteb schreef :
Ja die ligt hier al in de printer. Ga er echt moeite voor doen!