Onderwerp: Pimp my masttop tuigage

Zoals sommigen al snappen ben ik onze familieboot een beetje aan het pimpen. Low key en budget, gewoon omdat ik het erg leuk vind.

Sinds dinsdag ben ik in het bezit van briljante laminaat zeilen. (Challenge MPX06T, triradiaal gesneden)

Ik ben een verwend jongetje. Ik race al jaren op andermans boten en ben eigenlijk nog nooit bezig geweest met een masttop tuigage met babystag.

Tijd om daar eens vol op te duiken. Dat lompe wiel in de achterstag is mij een doorn in het oog en een mast zo recht als een regenpijp vraagt om hulp!

Gelukkig is er wel een bult te vinden op internet:

Practical sailor

Selden

...en heel veel meer.

Kort samengevat: even goed aan de onderwanten/babystag sleuren om er wat buiging in te krijgen. De mast pompt inderdaad behoorlijk in golfslag, dus dat zal vast een goede zet zijn.

Nu is het idee om de wantputtingen (al een beetje zwak punt van deze scheepjes) te verstevigen en de putting van de babystag door te voeren naar de kielbalk (vrij makkelijk te doen in mijn schip)

Kijkend naar de vele fotoverslagen van de "rushcup" op youtube zie ik veel stelbare babystagen. Hoe ga je daar in de praktijk mee om? Shockcord naar de mast en voor de overstag los, na de overstag weer op spanning om het grootzeil te vlakken?

Als je op een masthead rig er prebent in hebt zitten en je trekt je achterstag aan, heb ik het dan goed dat je de bastbuiging én de doorhang van je voorstag in één keer trimt? Is er informatie over wat een zinnige start is om dit te trimmen?

Doe je het niet verkeerd om?
Je hebt nu een set laminaatzeilen die is afgestemd op de mastbuiging die je nu hebt (geen zoals ik lees). Als je nu prebend gaat introduceren trek je gelijk een stuk bollin uit je nieuwe zeilen...

Knoop eens een gesprekje aan met Klusbaasje. Die heeft volgens mij idd zijn babystag verstelbaar zoals jij voorstelt. Kan me niet voorstellen dat hij daar geen mening over heeft

Dit soort pimpen is altijd leuk, fantastisch wat voor lichte maar effectieve dingen je kan maken met wat dyneema, slim splitswerk en evt wat ringetjes.

Achterstag op een masttoptuigage staat onder erg hoge spanning, tenzij je aan de hydraulica wilt (met bijbehorende kosten) zou ik dat wiel dus maar laten zitten. Enige alternatief is een boel Vectran en dan via een dikke valstopper naar een dikke lier. Of je moet onderdeks ruimte hebben voor een 'Magic Wheel' a-la X-35. Maar dan nog werk je met touw en een hoop verbindingen, met een grotere kans op bezwijken met mast overboord ten gevolg.

Babystag via een of twee ringetjes naar het kajuitdak en daar op de lier zetten is een goede optie. Ander goed werkend alternatief is de bestaande wantspanner ombouwen naar een zonder gereedschap verstelbare, misschien wil Koko wel een foto van zijn babystagspanner plaatsen..

Op mijn Loper heb ik ook een masttop tuigage met babystag.

De babystag is simpelweg trimbaar gemaakt met wat blokken en een dyneema lijn die naar de kuip loopt waar ik hem met ene lier kan trimmen.
En ja, ik heb echt een lier nodig om hem strak genoeg te krijgen, ondanks 4 keer vertragen!

Tijdens een overstag blijft de babystag gewoon staan, de genua waait er vanzelf overheen als je hem even bak laat staan of met wat doorsleuren.

Het enige waar ik nog niet uit ben is dat de babystag nog wel een beetje in de weg zit met gijpen van de spiboom. Dam moet je de spinnakerboom dus om de babystag heen steken en dat duurt langer.
Heb al bedacvht om in dat geval de babystag los te kunnen gooien (indd met shockcord om hem tegen de mast te trekken), maar ben er nog niet aan toe gekomen om er goed over na te denken.

Zo moet je bijvoorbeeld vantevoren bedenken aan welke kant van de spiboom oog je de babystag wegtrekt om bij de benedenboei niet in de knoop te komen met je babystag die dan evt aan de verkeerde kant van je boom zit...

De achterstag spannen gaat bij mij ook met ene simpel draaimechanisme. Dit werkt prima, want je hoeft er niet heel erg actief mee te trimmen zoals bij sommige fractioneel getuigde schepen. als ie staat, dan staat ie zeg maar...

Groeten,
Johnnie

Post is uitgebreid in de tussentijd, dus nog even ter aanvulling:

Goede basistrim is belangrijk inderdaad, met name voldoende spanning op topwanten en voorstag. Gebruik de duimstokmethode van Selden. Overleg ook met je zeilmaker met wat voor prebend en doorhang voorstag hij rekening heeft gehouden.

Achterstag aan geeft inderdaad minder doorhang voorstag en ietsje meer mastbuiging. Maar je zal toch ook nog met het babystag moeten spelen. Zeker omdat mijn ervaring op de Spirit 28 leert dat wanneer je in licht weer met genua 1 vaart je helemaal geen doorhang nodig hebt, gewoon achterstag strak, dan heb je bolling genoeg. Waait het eind 4 en wil je nog vlakker dan ben je blij dat je kunt wisselen naar de stukken handzamere genua 2. Alleen als je een vlak zeil als een genua 2 of 3 beneden z'n windrange nog een beetje wilt laten trekken kan achterstag lossen soms effectief zijn. Maar zelfs dan met mate, de trend is niet voor niets naar steeds vlakkere zeiltjes toe.

Owh en vwb overstag met babystag eens met Johnnie.

Verder hadden wij de topping onder de babystag laten aangrijpen. Gecombineerd met twee 'foreguys' - eentje aan ieder uiteinde vd boom - kon je de boom dan tussen babystag en mast door gijpen.

Ik drukte inderdaad halverwege mijn verhaal per ongeluk op posten....

Laminaat is al voorbereid op mastbend. Bij het inmeten even quick en dirty een afschatting gemaakt op 6 cm. Door even de babystag te krengen krijg je al snel een indruk van waar het op uit zal draaien.

FMJ, je raad dus af om een cascade te maken in de achterstag? Ik zou een cascade maken met een "veilighiedslijn" als bypass over de cascade. Ik dacht aan 1:24 (2x3 schijfs + 2x 1:2 cascade met ringen)

...en toen werd ik even stil....

Wij hebben met 3 ervaren voordekkers zitten gapen naar dat rare uphaul katrolletje dat nét onder de babystag uit kwam. De conclusie was dat de mastbouwer dronken geweest moest zijn, maar helemaal sluitend konden we dat verhaal niet krijgen.

Interessante stof tot nadenken...

Ik weet niet of 1:24 genoeg is voor een masttop tuig.
Ik heb een 1:24 vertraagde (cascade) achterstag op mijn 31 voeter met 7/8 tuigage. Kan me voorstellen dat een masttop nog meer kracht nodig heeft op de achterstag.

...ik wil rozeboos niet shocqueren...

1:48 is natuurlijk ook weer zo gemaakt met een extra ringetje...

maar goed, ik ben het met FMJ wel een beetje eens, trimbaar maken moet niet het doel zijn...

Reken even mee: achterstag wil je op 20 procent van de breeksterkte hebben. Bij een 8mm 1*19 achterstag is die breeksterkte ongeveer 5500 kg. Oftewel je wil 'm vrij gemakkelijk naar 1100 kg kunnen trekken. Veel meer dan 20 kg trek je niet makkelijk, dus dan kom je op een minimale power-ratio van 1100 / 20 = 1:55 en dat is zonder het verlies bij ieder schijf mee te rekenen, wat best aanzienlijk is. 1:64 gaat dus nog te weinig zijn, reken maar richting de 1:80....

boarderbas schreef :
Dan kun je het beste je huidige achterstagspanner gewoon laten zitten, zoals FMJ en trotti al hebben gezegd. Voldoet prima voor jouw tuigage en is low budget.

Ho maar hoor! Ik ben al om.

Zo'n wiel is zo raar en je hebt weinig gevoel bij wat je doet, maar ik zal er mee leren omgaan...


Ik heb 2x een 6x vertraagd harken setje. Die gaat dan maar op de babystag en de cunningham...

Woensdagavond mijn enige crewlid gevraagd om de neerhaler (1:8) even door te zetten, voorzichtig op de lier. Dat resulteerde bijna in een giekbreuk, dus ik begin de limieten al een beetje te bereiken

boarderbas schreef : Zeillatje er naast met streepjes erop, kun je zo de spanning aflezen.

Een nog mooiere oplossing vind ik een plaatspanner met een klein takeltje. Elegant, veel goedkoper dan cascades en al dat dyneema, het weegt ook nog eens minder.

plaatje?


Ik heb een 5 of 6 mm stag:

6mm -> 3030 kg, maximaal aantrekken is dan 600 kg. 600kg/20 = 30x vertragen... dan denk je, met 48x kom ik er wel! Maar..

Andersom:
Cascade 8x met ringen -> 20% verlies, 80% rendement

3030/1,6/1,6/1,6 = 740kg

6x kogelgelagerd, 95% rendement:

740/6*0,95^6 = 90kg trekken

Vette pech voor dat achterstag dus, want ook zonder ringen, dus met 10% verlies van schijven met glijlagers:
3030/1,8/1,8/1,8 = 520 kg -> 63,24 kg trekken

Ik heb er even geen plaatje van, je ziet ze bijna nooit, en ik snap niet waarom want ze zijn zo simpel

Ik zal even een tekeningetje maken.

Bedoel je zo'n hefboompje?

Je had toch zo'n plaatje van je kolibri met dat systeem?

Ik heb zelf zo'n ding van Seldén gemonteerd op een masttoptuig met 8mm stagen:


Met mijn voorste onderwanten op spanning is kromming geen probleem, kost weinig moeite en best snel te doen mbv een lierhendel. Via marktplaats wel betaalbaar gevonden. Nu nog iets voor de kotterstag snel op spanning te krijgen.

Philip schreef : Ik had dat inderdaad ook op mijn kolibri, maar ik denk niet dat ik daar een foto van gemaakt had. Mogelijk heeft Azimuth! er eens een foto van gemaakt en het op het forum geplaatst.


Dit is wat ik bedoel.
Een plaatje aan een kort stukje stag, de achterstag met een dropnose pen op verschillende plekken te fixeren, en een 1 op 4 of 1 op 8 takeltje aan het andere eind van de plaat. Door met de vorm van de plaat te varieren kun je iedere gewenste vertraging creeren zonder km's lijn in te hoeven halen.

Ik had er zelf meerdere gaatjes voor de achterstag in zitten, zodat je met lichtweer een groter verstel bereik hebt tussen helemaal los, en helemaal vast (met oog op gewenste voorstag doorhang), en met zwaar weer in het gat het dichtst bij het korte stukje stag zodat je veel sterker bent.

Ik vind het zelf de mooiste oplossing, zeker als je het halende part van de lijn van het takeltje naar voren wegleid zodat de stuurman op zijn roer kan letten, en iemand anders goed bij de achterstag kan zonder van zijn plaats te hoeven.

Erikdejong schreef :
Zonder meer een mooi systeem, maar dat van dat lijn inhalen is natuurlijk kul. Achterstag 5 cm strakker met een totale vertraging (hefboom + takeltje) van 1:60 blijft 5 * 60 = 300 cm lijn binnenhalen, anders kan het nooit 60 keer zo licht gaan..

Ja, daar heb je gelijk in, maar is niet wat ik bedoelde te zeggen.

Ik had het anders moeten formuleren: door met de positie van de achterstag te spelen kun je de vertraging bepalen, en hoef je dus niet altijd alle lijn binnen te halen en weer te laten gaan. Met weinig wnd neem je genoegen met minder vertraging, en heb je hetzelfde bereik, maar met slechts een 1:8 vertraging ipv 1:60. Ofwel je hoeft dan maar met 40cm lijn te spelen in plaats van met de volle 300cm. Ook is het makkelijker om de spanner uit te laten lopen als de vertraging minder is.

Het is echter een basisverstelling die je niet tijdens het zeilen zomaar kunt verstellen. en je dus van te voren moet uitdokteren wat je op dat tochtje nodig denkt te hebben.

FMJ schreef : Tuurlijk wil ik dat. Moet even kijken hoe dat gaat vanaf de aaifone, anders zondag laat of maandag. In essentie zijn het twee schijfjes waarvan de een de draad vastgrijpt en de ander de spanner. Draaien aan de spannerschijf en bingo!

...en daarom zien we ze zo weinig


Terug naar mijn mastje; ik neem aan dat als de babystag trimbaar wordt, dat ik dan een 100% dyneema stagje er van kan maken? Wel een zekerlijntje over de vertraging om te voorkomen dat hij losschiet en de mast negatief buigt denk ik zo..

Op Albin Vega zat de achterstag aan een spruit.
Die spruit werd met een blokkensysteem naar elkaar toegetrokken, waardoor de mast achterover getrokken werd. Zodoende trok je de voorstag strakker. Dit systeem was onder het varen eenvoudig te verstellen. Onmisbaar als je wedstrijden zeilde in die klasse,

Dat wordt ook gebruikt op een J24 en werkt daar goed. Zie www.apsltd.com/images/CATEGORY/medium/6565.jpg