Onderwerp: MOB-manoeuvre

Beste medeforummers,

Ik ben benieuwd wat de beste man-over-boordmanoeuvre is met verschillende schepen onder verschillende omstandigheden.

Op de zeilschool was het altijd: snel afvallen tot recht voor de wind, na 5 bootlengtes snel oploeven tot aan de wind, dwarspeilen, overstag en dan aan de wind aankomen, schoten los, drenkeling aan de hoge zijde binnenhalen en dan rustig-an doorzeilen. Dat was de normale procedure die goed werkte bij kleine open kielboten op binnenwater.
Deze handelswijze is met platbodems al een stuk minder handig: die draaien trager, een overstag geeft een hoop gedoe en onrust, en er is een groot risico dat het schip wegverlijert van de drenkeling.

De directe aanleiding voor deze vraag is het volgende: een goede vriend van mij heeft kortgeleden praktijkexamen gedaan met zijn 27-meter motorklipper, voor het groot-pleziervaartvaarbewijs.
De examinator stond op het standpunt dat het schip direct na de plons moet keren en dan moet terugvaren.
Ik weet dat keren met zo'n klipper heel veel tijd kan kosten.
Uit nieuwsgierigheid hebben we een praktijkproef gedaan op het Zwarte Water bij Zwartsluis. Omstandigheden: rustig weer 2-3 bft schuin op de kop, geen stroming. Dienstsnelheid 10 km/h.
Eerst deden we: man dondert in de plomp, we slaan onmiddellijk achteruit, stoppen en varen achteruit naar de drenkeling, ongeveer 5 meter naast hem (dus veilig voor de schroef). Twee keer even vooruit geslagen om te sturen. Benodigde tijd 1 minuut en 50 seconden.
Tweede poging: na de plons gaan we keren. Omdat we de draai niet in 1 keer halen, moeten we steken. We spelen nog een beetje vals door buiten de rode boeienlijn te komen. Als we eindelijk bij de drenkeling komen zijn we 3 minuten en 20 seconden verder. Veel trager dus! En we hadden gewacht tot het vaarwater vrij was; als er andere schepen zijn kan het keren nog veel moeilijker en gevaarlijker worden.

Mijn vraag is dus: wat is jullie ervaring met deze materie? Op binnenwater, op zee, op rivieren, met storm, met een kieljacht, met een platbodem enz enz.

Alsjeblieft geen schoonmoedergrappen en dergelijke flauwekul.

Groet,
Wim.

Volgens mij is de zeilschoolmanier al lang achterhaald. Het is nu altijd gewoon de snelst manier nemen, gegeven de omstandigheden en de mogelijkheden van jouw boot.

Als er op de aak weer eens een petje overboord waait varen we altijd nog even door om dan op tegenkoers te gaan, het laatste stukje vallen we iets meer zodat we net onder het petje uitkomen. Naast het petje/slachtoffer loeven we op tot in de wind. Dan kunnen we er meestal wel met een pikhaak bij. Tegenkoers kan in ons geval altijd omdat petjes nooit voor de wind afwaaien maar dat altijd alleen aan de wind doen. Ondanks dat het een snelle wedstrijdaak betreft duurt dat hele zeilschool kruiscircus ons te lang.

martinw schreef :
mee eens,
als t onder zeil kan prima, maar ik gaf les mob altijd op de motor, maar zeiljacht van 10 meter is geen zeilaak van 60 ton....

Is bij MOB, snelheid, of veiligheid de prioriteit?

Sonador schreef :
Hangt er van af. Snelheid kan ook met veiligheid te maken hebben, dunkt me. Zeker als 't water koud is of als de drenkeling gewond of buiten westen is.
Toch?
Wim.

Ben bang dat er geen 'beste' manier uit gaat komen.
Wat ik mijn stagaires altijd liet doen is de: "What if now..." Met als gevolg als je bv de hele vakantie iedere dag één of twee keer serieus nadenkt over wat je zou moeten doen als nu. Dan kan je als het ooit echt nodig mocht zijn direkt handelen omdat je alle mogelijkheden al uitgebreid overdacht hebt.
Oh en vergeet niet dit ook je bemanning te laten doen voor het geval jezelf even gaat zwemmen.

Natuurlijk kennen we allemaal de man over boord manoeuvre. Bij de schreeuw "man over boord" iemand laten wijzen, Zeilen vieren sterk afvallen tot bijna voor de wind. Positie van de drenkeling bepalen. Bij iets meer dan achterlijk dan dwars zeilen aanhalen overstag en op slipkoers naar de drenkeling. Een fantastische oefening bij de zeilinstructie waar bijna alle vaardigheden in zitten. Maar of je vrouw of je bemanning dat ook feilloos kunnen uitvoeren dat is maar de vraag. Mijn ervaringen is dat de meesten volledig de mist in gaan bij een andere koers dan aan de wind.

Maar er is een veel simpeler snellere manier wat wij uitvoeren bij een verlies en uitstekend geschikt voor kajuit/kielzeiljachten en gemakkelijk aan te leren. 

"Man/voorwerp over boord" niet afvallen maar snel oploeven en blijven doordraaien tot in de wind alle zeilen strak en in de klem en niet meer aankomen! Door de wind de Genua slaat bak, kan met meer wind wat heftig zijn. Doordraaien tot voor de wind,genua slaat terug. Het schip vaart nu recht naar het petje/drenkeling toe zonder helling en met weinig snelheid. Je hebt immers geen druk in je zeilen. Tijd genoeg om eventueel de motor te starten in de achteruit om het schip te remmen of stil te leggen. En je petje die komt plotseling nog net niet gezonken langs drijven.
Bij een drenkeling bij aankomst de schroef stil zetten.
Succes

Sonador schreef :
Lijkt me basic. Je wilt niet over het slachtoffer heen varen en je wilt ook niet een 2e MOB ernaast leggen.

Het doel is een persoon snel en veilig weer aan boord te krijgen. Als je pech hebt kun je vanwege de zeilen niet draaien (SPI) of breekt er paniek uit aan boord. Rust in de tent brengen om veiligheid te creeren zal de 1e prioriteit zijn.

De reden om zo snel mogelijk contact te maken met de persoon ligt in het feit dat als je verder weg vaart je de persoon eenvoudig uit het oog verliest en kwijt raakt. Als je ooit met 5BF een MOB oefening hebt gedaan dan weet je dat je met een beetje golfslag de persoon niet meer kunt zien tot je er bovenop zit.

Het onderkoelingsverhaal is secundair.

De methoden van roer omgooien bij een plons werkt alleen als je iemand overboord ziet vallen (hij werkt lang niet bij alle schepen en niet als je onder SPI vaart). Anders is het positie markeren, terugvaren en zoeken.

De methode van haaks op de wind wegvaren en omkeren is erop gebaseerd dat je vaak door alleen naar de golven te kijken terug kunt varen naar de oude positie. Bijkomend voordeel is dat je tijd hebt mensen uit de kooi te laten komen, een DSC signaal uit te sturen en met gepaste snelheid terug kunt varen zodat je alle tijd hebt om de koers te corrigeren tot bij de drenkeling. Werkt niet bij kruiszeeen en vertrouwen op de windmeter voor de richting is een risico.

Probeer verschillende methoden en kijk welke methode het best bij jou en je schip past.

Er zal altijd de mogelijkheid zijn dat een bepaalde methode niet werkt in jouw vaargebied, bijvoorbeeld als je aan de rand van veilig vaarwater vaart en je daardoor bepaalde koersen niet kunt varen.

Er is geen enkele methode geschikt voor elk schip in elke situatie.
Maar voor elk schip in elke situatie zijn er meestal wel een paar mogelijkheden.

De basis is dat je de MOB benedenwinds nadert, want dan kun je beter je snelheid regelen en de MOB drijft naar je toe. In feite een hogewal-landing midden op het water. Stroming speelt geen rol, golven wel.
Met flinke golven probeer je een rondje om de MOB te draaien, anders ben je de MOB kwijt.
Een tweede punt daarbij is dat je geen slipkoers kunt varen, omdat je naarmate je tempo afneemt je door de golven wordt weggeslagen: dus op halve wind naderen.
Heb je een werkende motor dan zet je deze zo snel mogelijk aan en strijkt elk zeil wat snel weg te rollen is. Niet weg te rollen voorzeilen probeer je te droppen, een grootzeil zet je strak in het midden.

De klassieke methode met een open kielboot is meer een oefening om te kijken of een cursist windkoersen kan varen en voldoende handelingssnelheid heeft. Wat velen vergeten is dat het CWO-zeilboek ook de methode met gijp beschrijft. De enige keer dat ik echt een MOB had, op de Rottemeren met veel wind, paste ik deze methode toe.

Na een dagje oefenen, waaronder MOB, voor de kust van Scheveningen gooide ik in de haven, met de zeilen gestreken, een stootwil overboord. Gelijk probeerde de cursist de aangeleerde methode, de Quick stop recovery, toe te passen: zinloos. Onder motor breng je het schip zo snel mogelijk benedenwinds en vaart dan achteruit naar de MOB toe. Is er geen wind of het is te smal om te draaien, dan vaar je natuurlijk direct achteruit.

Het binnenhalen: altijd aanpikken met bootshaak naast het schip, motor uit en binnenhalen op de meest handige plek. Bij een jacht zwemladder, bij een open kielboot bij de zijstag.

Mijn uitleg in de les is:
Standaard MOB werkt altijd, ook bij veel wind en ook bij stroming.
En iedereen weet wat er van hem/haar wordt verwacht.

Je mag best uitwijken hier van.
Maar ik wil dat ze deze wel kennen en kunnen.

Als het niet hard waait mag je best gijpen.(overstag geeft meer rust)

Als je een obstakel hebt mag je een ander parcours bedenken om aan de wind aan te komen.

Je wil (zoveel mogelijk) stil kunnen liggen bij de drenkeling, dus zeilend een aan de windse koers. (Met mijn zeeschouw dus halvewind behouden ware koers)
Op de motor (meestal) boven winds verleierend benaderen. Tenzij je veel wind vang hebt(zeil/opbouw), tegen de wind in benaderen.(om niet over de drenkeling heen te verleieren)

Op de motor
Anderson turn of Williamson turn
en.m.wikipedia.org/wiki/Man_overboard_rescue_turn

Is hier geen ruimte voor
Improviseren

Berghout-2 schreef :
Mag ik in ieder geval even een groot compliment maken voor het simpele feit DAT jullie dit geoefend hebben? Eigenlijk zou iedereen dat eens per seizoen een keer moeten doen. Ik ben zelf helaas nog niet zover gekomen, slechts een enkele keer in de laatste tien jaar of zo...

Mob oppikken begint met een mayday over de marifoon. Een maal een mob van een andere boot opgepikt, terwijl we onder spi voeren toen we hem zagen drijven. Zeilend weer oppikken klinkt goed maar is ook/ kan ook gevaarlijk worden. De wind zet je weg, je komt niet goed om, aandacht op de mob en een klapgijp om je oren. Op de motor is weer opletten met lijnen in het water. Kortom: kalmte red levens.

Belangrijkste is toch de opties regelmatig oefenen en doorspreken. Iedere situatie is nieuw en anders vrees ik.

Voor die mayday moet je dan wel de tijd hebben als je shorthanded zeilt.
Ik ga liever eerst een poging doen de MOB weer aan boord te halen.

Heb het ook op de klassieke manier geleerd..afvallen en zo...
In de praktijk zal ik het toch anders gaan doen :
Alle zeilen los en op de motor er naar toe, Motor is altijd standby bij ons.
En dat er dan eventueel een zeil kapot klappert zal me echt een rotzorg
zijn bij een MOB. Het hangt natuurlijk ook een beetje van de situatie af.
Een MOB op een zonnige dag met 2Bf op het IJsselmeer met een watertemperatuur van 25° is natuurlik heel wat anders dan een MOB op de ocean bij 8Bf en een watertemperaruur van 2°C.

Vinni

En heb ook aandacht voor als je bij de man/vrouw/hond/kat/wat dan ook bent en deze er nog uit moet halen:


De klassieke open boten methode met aan de wind slippend terug komen en aan loef oppakken kan nog lelijk aflopen als je vervolgens met twee man bij het zijwant probeer een fors gewicht naar binnen te halen en geen aandacht meer hebt voor wat de boot doet: boot draait met wat pech door de wind, zeilen misschien niet helemaal los, en je hangt met twee man in de boot en 1 erbuiten aan lij. Gevolg: 3 man overboord en de boot om of vol met water. De open-boten-mob is ook meer een 'voorwerp over boord' oefening dan een 'huf-iets-zwaars uit het water-mob'.

Ik maak graag contact bij het want, om de persoon dan naar achteren te geleiden en 'm ter hoogte van de stuurman uit het water te halen (mits voldoende drijfvermogen daar, denk Valk, 16m2, Randmeer, Sailhorse, dat werk).

Dus ook de actie blijven coordineren nadat je de persoon vast hebt en begint met binnen halen.

Met kajuitjachten onder zeil bedenken dat je vaak short-handed bent (koppels, echtparen). Als je moet strijken voordat je wat kunt doen ben je al veel tijd kwijt. Wat Mavare dus zegt: weg rollen wat je rollen kan, de rest vastzetten en op de motor terug. Ik kies dan vaak voor van bovenwinds benaderen (halve wind, grootzeil plankstrak in de midscheeps, voorzeil weggerold of bak indien niet rolbaar) omdat je dan de man lij geeft en 'm zeker niet mist. Wel drijf/drift je dan tegen 'm aan, dus alleen als de man in zwemvest drijft, dat ie niet onder de boot kan.

De williamson turn is voor (hele) grote schepen. Dus als je een draaicircel hebt van honderden meters, een snelheid van +10 knopen en de drenkeling uit het zicht is, dan .....
La Mavare heeft gelijk dat iedere situatie anders is, iedere boot is anders en iedere bemanning is anders.
Op de koopvaardij moet je verplicht iedere 3 mnd een MOB oefening doen. Meestal is dat simpel rondt de tafel zitten en doorspreken en herhalen van wat als. Maar mijn favoriet was wel om naar zo'n tafel gesprek te vragen om een vrijwilliger om overboord te gaan, waarop ze je wat verdwaasd aankijken, en dan te zeggen OK dan ga ik wel. Vervolgens een grote prop papier overboord (ter grootte van een mensenhoofd) en heel hard roepen Man Over Boord.
En vervolgens in een hoekje gaan zitten kijken wat er gebeurd (Vaak moet je nog even zeggen van ik ben er niet, ik zwem daar )
En helaas dus zelfs nadat je alles net van te voren besproken had, vind je in 4 van de 5x niets terug. En zo'n prop krantenpapier blijft echt verbazend lang drijven.
Iets dergelijks doen kan ik iedereen aanbevelen.

PS
Een reddingsboei (met joon) is natuurlijk uitstekend om achter de drenkeling aan te gooien, maar alleen als je de mob ziet gaan. Om een uitgangs positie terug tevinden (bv als je onder spinaker vaarte ben je wel even bezig met strijken) kan het handig zijn om je vuilnis overboord te gooien. Zo'n drijvende vuilnishoop is redelijk gemakkelijk terug te vinden en vandaar uit kan je dan de mob gaan zoeken.

koko schreef :
Bijna.

Het begint minimaal met het hebben van de juiste spullen:
- redvesten met licht erin,
- een redboei met joon en licht,
- een GPS of plotter die de MOB-positie laat zien.
- nog beter PLB's met ook AIS-positie.

Dan het indrukken van de MOBknop op de GPS of plotter en de redboei overboord.

Daarna op een of andere manier terug naar de drenkeling.
Hoe dat gaat is volstrekt afhankelijk van de situatie.
Aan de wind met windkracht 3 B kan het op de zeilschoolmethode.
Onder spi met 6 B wind wordt het een anderverhaal.

Baasklusje schreef :
Zou je dat andere verhaal willen opschrijven? Want dat is eigenlijk mijn doel als TS: ervaringen en kennis van anderen horen.
Wim.

Dan moet eerst die spi eraf, want koerswijzigingen zijn nauwelijks mogelijk. Je kan alleen wat afvallen van 150 naar 180 TWA, maar dat levert terugkruisen op. Niet wenselijk.
Koers vasthouden dus en de spi eraf. Dat duurt, afhankelijk van omstandigheden en bemanning, misschien wel 5 minuten, want je begint er onvoorbereid aan en mogelijk is niet de hele bemanning direct beschikbaar (1 ligt er overboord, de rest slapend, bijvoorbeeld). En je wilt ook geen spi onder de boot of schoten in het water, want dan ben je nog verder van huis.

Stel dat het 5 minuten duurt, dan ben je 1/12 van 7 mijl (7 kts snelheid) van de MOB weggevaren.
Dat is ruim 1 kilometer..... wijzen en kijken hebben dan geen enkel nut, je ziet de MOB niet op die afstand, ook niet als hij een lichtje heeft. Misschien dat een fel strobe light op een joon nog te zien is.
Als het 10 minuten duurt zit je al op een mijl. Snelheid minderen met de spi erop op een reachkoers is niet te doen (nou ja, een beetje misschien, voor de wind, maar dat levert dus kruisen op).

Er zit dan dus niets anders op dan terug te navigeren naar de positie van de MOB (op de plotter/GPS/PC) en te hopen dat je het lichtje vindt.

Mis nog het puntje, melding maken op 16 / DSC.

Mocht je de MOB niet kunnen vinden, wil je graag zsm hulp met zoeken.

Wat ik nog interessant vind; wat vertel je je 6-jarige kroost als je samen vaart onder spi.

Ik hield altijd angstvallig een goed opgeladen en waterdichte telefoon op zak. Simpel, maar volgens mij erg doeltreffend. Sinds kort eigenaar van een DSC handmarifoon met dit scenario in gedachten. Kleine heeft instructie de distress in te drukken en binnen te blijven. In 99% van de gevallen waarin ik overboord zou kunnen staat de stuurautomaat aan.

Veel meer verstandigs heb ik niet kunnen bedenken, of bedacht en weer afgeschoten.

Met spi:

La Mavare schreef :
Dat is zonder wind. Met 6 B gaat die spi niet zo braaf floaten….


Bovendien, met de schoten eruit en de val gevierd, krijg je die spi niet meer aan boord als je spijt hebt van deze manier. Val eruit is dan de enige oplossing....

Vinni schreef :
Helaas, helaas is dát de foute benadering. Je weet dan zeker dat je geen extra hulp krijgt.
Net als bij reanimatie; EERST hulp roepen/bellen, dan actie starten.

Ooit, pakweg 10 jaar geleden, had iemand in het voorjaar man overboord op een 6m jachtje. Na eindeloze zelfpogingen lukte het de overgebleven persoon niet!
Drenkeling had warme kleding en opgeblazen reddingvest, maar zo zwaar van volgezogen water dat hij niet aan boord kon.
Na ruim 20 minuten werd de kustwacht gebeld, 15 minuten daarna heli en reddingboot.

Helaas was de drenkeling al onderkoeld, de opvarende had tot het laatst met hem gesproken naast het schip. Door het zelf "modderen" was zeer kostbare tijd verloren gegaan.
Reanimatie slaagde ten dele op de wal. Met trauma heli naar AMC. Uiteindelijk bezweken aan "second drowning".

Verspeel geen kostbare tijd en roep eerst hulp met DSC op K16!!

Dit voorval heeft op de bemanning behoorlijke impact gehad.