@Groom : ik weet niet zeker of Yanmar Almere (die wereldwijd de marine activiteiten van Yanmar coördineert), ooit op de vragenlijst van Timo heeft geantwoord. Ik heb die reactie in ieder geval niet in mijn archief.
In februari 2018 was ik voor een voorlichtingsbijeenkomst bij Yanmar uitgenodigd, en heb de toen al hardnekkige Yanmar weigering GTL officieel goed te keuren aan de orde gesteld. Het antwoord :
'Er vinden nog steeds gesprekken op hoog niveau met Shell plaats, die tot nu toe niet hebben geleid tot acceptatie van GTL door Yanmar. De belangrijkste pijnpunten zijn mogelijke lekkage van rubber afdichtingen en slangen, en de wat smering betreft 'schrale' samenstelling van GTL.'
Volgens internationale Yanmar manuals moet de te gebruiken dieselbrandstof in hun motoren voldoen aan de normen ISO 8217 DMA / - ASTM D975 Grade No.1-D or No.2-D / JIS K2204 Grade No.2, No.3 or special-No.3/ BS 2869 Part-1 class-A1 or A2 (de normen zijn gelinkt aan geografische locatie).
Er was toen al sinds 2016 een separate norm voor synthetische dieselsoorten, gebaseerd op de hoofdlijnen van EN590 :
Brussels, 11 May 2016 – Today, the European Committee for Standardisation (CEN), approved of the final European CEN specification for paraffinic diesel fuels, EN 15940, by a majority of votes. While both final drafting and ratification are still underway, the EN 15940 standard is expected to come into force by 19 June 2016.
Openbare Shell info :
In Europa geldt tegenwoordig de EN590 norm. Shell GTL voldoet daar bijna aan. Vanwege de chemische samenstelling heeft Shell GTL Fuel een lagere dichtheid dan conventionele op ruwe olie gebaseerde
diesel, en voldoet niet aan de minimale dichtheidseis (GTL meestal: 774-782 kg/m3 vs. EN 590: 820-845 kg/m3)
Shell GTL Fuel voldoet echter wel aan alle eisen van de Amerikaanse ASTM D975 diesel, de Europese Brandstofkwaliteitsrichtlijn (2009/30/EG) en de Japanse JIS K 2204 dieselspecificatie, die geen lagere
dichtheidsgrens hebben.
Dan volgt op 23-5-2019 een forumbijdrage van JanJoeky, het antwoord van Yanmar op een door hem gestelde vraag naar de toelating van GTL :
From: Yanmar Benelux [helpdesk-cms@toomba.nl]
Sent: Tuesday, 21 May 2019 23:18
To: ZZM info-ymi <info-ymi@yanmar.com>
Subject: YANMAR BENELUX formulier: ContactForm
Geachte Heer/Mevrouw,
Yanmar ondersteund het gebruik van GTL niet. dit omdat er onbekend is wat het effect van deze brandstof zal zijn op de lange termijn voor onze motoren.
Yanmar staat voor kwaliteit en deze kunnen wij niet garanderen met het gebruik van GTL.
Natuurlijk is het gebruik hiervan op eigen risico en zullen er success verhalen zijn omtrent het gebruik er van, echter hebben wij vaak gezien dat er ook een keerzijde kan zijn aan het gebruik van GTL, denk aan lekkende motoren en kapotte pompen door de slechte smerende werking van GTL.
Hopende u hiermee voldoende te hebben geinformeerd.
De Yanmar bewering staat haaks op de informatie van Shell :
'Sommige bewegende delen van dieselpompen en verstuivers worden tegen slijtage beschermd via smering door de brandstof. Om overmatige slijtage te voorkomen dient de brandstof een bepaald smerend vermogen te hebben.
In internationale specificaties (EN 590, ASTM D975) wordt het smerend vermogen van diesel uitgedrukt als een ‘gemiddelde slijtplekdiameter’, die in micrometer wordt gemeten met een apparaat dat een High Frequency Reciprocating Rig (HFRR) wordt genoemd. Er is een maximale HFRR-waarde vastgesteld (460 µm in EN 590, 520 µm in ASTM D975).
Bij de levering is Shell GTL Fuel reeds behandeld met een LI-toevoeging, waardoor het ruim voldoet aan zowel ASTM D975 als de EN 590 HFRR-smeringsspecificatie. Een van 's werelds grootste leveranciers vanbrandstofinspuitsystemen (FIE), Delphi Diesel Systems, onderzoekt samen met Shell Global Solutions het effect van paraffinische diesel op de levensduur van moderne common-rail brandstofinspuitapparatuur.
De conclusies van het gezamenlijke programma stelden dat Shell GTL Fuel in een reeks opstellings- en motorproeven niet slechter, en in sommige opzichten beter presteerde dan conventionele diesel. Vooral het smerend vermogen van Shell GTL Fuel werd verbeterd door het toevoegen van smeerbaarheidstoevoegingen, met minimale slijtage onder een groot aantal bedrijfscondities en temperaturen.'
Op 27-5-2019 heb ik zowel Yanmar Europe als Shell Technology geconfronteerd met hun van elkaar afwijkende zienswijze.
'Geachte Yanmar, hierbij de volgende stellingname van Shell :
Sommige bewegende delen van dieselpompen en verstuivers worden tegen slijtage beschermd via smering door de brandstof. Om overmatige slijtage te voorkomen dient de brandstof een bepaald smerend vermogen te hebben. In internationale specificaties (EN 590, ASTM D975) wordt het smerend vermogen van diesel uitgedrukt als een ‘gemiddelde slijtplekdiameter’, die in micrometer wordt gemeten met een apparaat dat een High Frequency Reciprocating Rig (HFRR) wordt genoemd. Er is een maximale HFRR-waarde vastgesteld (460 µm in EN 590, 520 µm in ASTM D975).
Bij de levering is Shell GTL Fuel reeds behandeld met een LI-toevoeging, waardoor het ruim voldoet aan zowel ASTM D975 als de EN 590 HFRR-smeringsspecificatie. Een van 's werelds grootste leveranciers van
brandstofinspuitsystemen (FIE), Delphi Diesel Systems, onderzoekt samen met Shell Global Solutions het effect van paraffinische diesel op de levensduur van moderne common-rail brandstofinspuitapparatuur.
De conclusies van het gezamenlijke programma stelden dat Shell GTL Fuel in een reeks opstellings- en motorproeven niet slechter, en in sommige opzichten beter presteerde dan conventionele diesel. Vooral het smerend vermogen van Shell GTL Fuel werd verbeterd door het toevoegen van smeerbaarheidstoevoegingen, met minimale slijtage onder een groot aantal bedrijfscondities en temperaturen.'
Kunt U mij misschien een onderbouwing of voorbeelden doen toekomen van Uw stellingname dat GTL 'lekkende motoren en kapotte pompen' kan veroorzaken ? '
Bij voorbaat dank voor Uw reactie,
ir C. Spaanderman
Hier het antwoord van Yanmar (let maar niet op de taalfouten):
Marine Service <marine.service-yeu@yanmar.com> 27 mei 2019 om 13:45
'Goedemiddag Mijnheer Spaanderman,
Er zijn verschijdene redenen waarom Yanmar het gebruik van deze brandstof sort (nog) niet ondersteunt.
De Calorische waarde en de dichtheid van de GTL zijn anders dan die van confentionele Diesel (EN590) Daarom dient bij mechanische motoren het inspuit tijdstip te worden geoptimialiseerd, wij kunnen dit niet toestaan omdat dit van invloed is op de uitstoot warden. Onze motoren zijn CE gecertificeerd met EN590 brandstof als het te veel afwijkt van de test kunnen klanten in de toekomst geen toegang meer krijgen tot bijvoorbeeld de Bodensee.
Dit omdat de test die zij zullen gaan uitvoeren niet strookt met wat er op papier staat.
Rubbers welke in het brandstof system voor de afdichtingen worden gebruikt worden aangetast door de Diesel, het rubber zal deze Diesel absorberen, dit voorkomt dat het uitdrpoogt, wanneer er GTL gebruikt gaat worden drogen deze seals uit en zullen er lekkages optreden.
Tevens worden door Bosch en Denso, onze leveranciers van onze pompen, alleen EN590 goedgekeurd, parafinische brandstofsoorten vallen hier niet onder, er is dan ook niet voor niets een nieuwe norm voor de GTL in het leven geroepen, het HFRR is een minimum en onze ervaring leert dat de moderne diesel hier ruimschoots aan voldoet.
Als we alles zo bij elkaar opsommen kiest Yanmar er voor GTL vooralsnog niet te ondersteunen. Wij prefereren kwaliteit voor de klant en met GTL kunnen wij deze kwaliteit niet garanderen.
Wanneer dit wel het geval is zal middels een bulletin iedereen hierover geinformeerd worden, tot die tijd blijft het een nee.'
Niels Visser
SR Service Engineer
After Sales Service
Yanmar Europe B.V.
Shell antwoordde :
Naar aanleiding van uw vraag :
Kunt U als Shell Technology Centre duidelijkheid scheppen in deze materie ? Zijn de Yanmar klachten bij U bekend ? Zijn bij Shell uberhaupt problemen bekend, dat er schade kan optreden door het gebruik van GTL ?
Voor motoren is er een goedkeuring voor de diesel norm volgens EN590. De GTL Fuel voldoet volledig aan deze norm behalve m.b.t. de dichtheid van het product die lager is dan voor diesel. Hierdoor is besloten om de GTL Fuel en HVO (Hydro Treated Vegetable Oil) onder te brengen in een aparte norm n.l. EN15940. Bij het gebruik van een andere brandstof dan de voor motoren ontwikkelde standaard norm volgens EN590 moeten deze ook goedgekeurd worden door de motorfabrikanten. Hier gaat meestal een lange tijd overheen voordat de motorfabrikanten besluiten om hier een goedkeuring voor af te geven. Dit is sterk afhankelijk van de vraag vanuit de markt aangezien voor de goedkeuring over het algemeen dure testen moeten worden uitgevoerd. Tot op heden is Yanmar Europa maar ook Yanmar Japan niet bereid geweest om hier verder onderzoek aan te verrichten ondanks de vele verzoeken.
In de praktijk zullen er altijd gevallen zijn waarbij de kwaliteit van de brandstof ter discussie wordt gesteld en er klanten zullen zijn met problemen (deze kunnen ook voorkomen na gebruik van diesel).
M.b.t. de pleziervaart kunnen we stellen dat b.v. in 22 marinas in Denemarken Shell GTL Fuel wordt verkocht. In deze context kunnen we aangeven dat er een brede beschikbaarheid is van Shell GTL Fuel in Denemarken en in ogenschouw nemend dat de aanwezigheid van Yanmar motoren in de pleziervaart in Denemarken significant is kunnen we zeggen dat tot nog toe we geen enkele klacht hebben gehad van een klant met een Yanmar motor. Dit geldt ook voor de lokale importeur in Denemarken. In Nederland is het niet bekend hoeveel Yanmar motoren in de pleziervaart GTL gebruiken maar als Shell zijnde zijn wij niet op de hoogte van klanten die problemen ondervinden met de smeerbaarheid van GTL en schade hebben opgelopen die te wijten is aan GTL.
Dit is nog steeds de huidige stand. Ik heb in heb verleden geprobeerd via het blad 'Zeilen' een gesprek tussen de hoofdrolspelers te organiseren, maar door allerlei oorzaken is dat er (nog) niet van gekomen.
Bij Yanmar in Almere ontbreekt tot nu toe elke interesse, maar ook de noodzakelijke kennis van zaken om hier serieus mee bezig te zijn.